Liczba zakładów ubezpieczeń w Polsce w latach 2007-2016 objętych raportem
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych PIU.
- Liczba zakładów ubezpieczeń objętych statystyką PIU zmalała z maksymalnie 67 w 2008 r. do minimalnie 56 w 2014 r. W 2016 r. wynosiła ona 61. Liczba zakładów Działu I zmalała z 32 w 2008 r. do 27 w 2016 r., a w Dziale II odnotowano wzrost liczby zakładów do 34 2016 r. po spadku do 30 w poprzednich dwóch latach.
- W Dziale I liczba raportujących zakładów na koniec 2016 r. nie zmieniła się. Scandia zmieniła nazwę na Vienna Life.
- W 2016 r. liczba zakładów w Dziale II wzrosła o cztery. W gronie zakładów raportujących do KNF pojawiły się nowe zakłady: Medicum, PKO jako majątkowa część grupy PKO, PZUW jako grupa ubezpieczeń wzajemnych zainicjowana przez PZU oraz Polski Gaz, również jako towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych.
Wartość kapitałów podstawowych zakładów w Polsce oraz udział kapitału zagranicznego w latach 2007-2016
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych PIU.
- Po spadku udziału kapitału zagranicznego w kapitałach zakładów ubezpieczeń z 82,2% w roku 2009 do 77,4% w 2010 r., spowodowanym wycofaniem inwestora zagranicznego z PZU, nastąpiła czteroletnia stabilizacja.
- W kolejnych latach konsolidacja branży postępowała. W latach 2014-2015 udział inwestorów zagranicznych w sumie kapitałów podstawowych obu działów ubezpieczeń wynosił 69,6%, co było efektem przejęcia Nordei przez PKO, Benefii przez Compensę i wejścia do statystyk Credit Agricole. W roku 2016 do statystyk PIU dołączyły cztery zakłady z polskim kapitałem.
- Wobec powyższego wartość kapitałów podstawowych w Dziale II wzrosła do poziomu 3 220 mln PLN.
- Wartości kapitałów podstawowych w Dziale I począwszy od 2010 r. oscyluje wokół poziomu 2,9 miliardów PLN.
Składka przypisana brutto w Polsce w latach 2007-2016 w cenach roku 2016
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych PIU.
- Maksymalną, realną wartość składki przypisanej brutto w kwocie ponad 66 mld PLN odnotowano w 2008 r. Wynik ten polski rynek ubezpieczeniowy osiągnął za sprawą nadzwyczajnego wzrostu składek Działu I do ponad 43 mld PLN w wyniku sprzedaży grupowych ubezpieczeń o charakterze inwestycyjnym, głównie w segmencie bancassurance.
- Od kryzysu finansowego i spadku składek do 55 mld PLN w 2009, następował ich wzrost do 62 mld PLN w 2012 r.
- Począwszy jednak od roku 2013 systematycznie spadają składki Działu I – łącznie o 12,3 mld PLN w cenach roku 2016, a w zamian rosną składki Działu II – łącznie o 6,1 mld PLN, z czego 4,8 mld PLN tylko w 2016 r.
- CAGR (2007-2016), który do pewnego stopnia eliminuje wyjątkowe poziomy składek z lat 2008-2012 wynosił: 1,1% ogółem, -2,4% dla Działu I oraz 4,7% dla Działu II.
Odszkodowania i świadczenia w Polsce w latach 2007-2016 w cenach roku 2016
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych PIU.
- Maksymalną, realną wartość odszkodowań i świadczeń wypłaconych brutto w kwocie ponad 43,1 mld PLN odnotowano w 2009 r. za sprawą wypłat świadczeń w Dziale I w kwocie blisko 30 mld PLN.
- Wynik ten, podobnie jak dla składek, należy traktować jako wyjątkowy i związany z wypłatą świadczeń o charakterze lokacyjnym z grupy 1 Działu I.
- CAGR (2007-2016) wynosił: 5,4% ogółem, 4,7% dla Działu I oraz 6,0% dla Działu II.
- Odszkodowania i świadczenia wypłacone w Dziale II po wzroście w latach 2009-2010, kiedy występowały wyjątkowe zimy i powodzie, do poziomu ponad 15,3 mld PLN w 2010 r., malały w kolejnych latach o około 2 mld PLN, czyli około 1,3% średniorocznie, by osiągnąć poziom 13,6 mld PLN w 2014 r. Jednak począwszy od roku 2015 wartość świadczeń i odszkodowań wypłaconych brutto gwałtownie rośnie, a w 2016 r. ustanowiła nowy, historyczny rekord na poziomie 18,4 mld PLN.
Dynamika odszkodowań a dynamika składek w Polsce w latach 2007-2016 w ujęciu realnym
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych PIU.
- Począwszy od roku 2008 dynamiki składek i odszkodowań Działu I przesunięte są o roczny cykl wywołany wysokim przyrostem obu kategorii w roku 2008. W 2008 r. rosły zarówno składki, jak i odszkodowania. W 2009 r. składki gwałtownie zmalały przy dalszym wzroście odszkodowań. W 2010 r. malała wartość polisolokat, ale rosła wartość ubezpieczeń grupy 3. W roku 2011 nastąpił spadek realnej wartości składek, przy jednoczesnym wzroście realnej wartości wypłaconych odszkodowań i świadczeń. W 2012 r. sytuacja była odwrotna. Natomiast lata 2013-2014 charakteryzowały się spadkiem zarówno odszkodowań, jak i składek. W latach 2015-2016 składka i odszkodowania w Dziale I nadal malały.
- W Dziale II składki po wzrostach w latach 2010-2011 pozostały bez zmian w latach 2012-2014. Rok 2015 przyniósł wzrost składek o 6%, a 2016 r. aż o 17%.
- Po spadkach odszkodowań i świadczeń wypłaconych brutto Działu II w latach 2011-2013 nastąpił ich wzrost do 8,4 mld PLN w 2016, tj. o 35,2% względem 2014 r.
Składka przypisana brutto na 1 mieszkańca w Polsce w ujęciu realnym w latach 2007-2016
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych PIU.
- Populacja Polski w okresie ostatnich 10 lat była zbliżona do 38,5 mln obywateli. Dlatego dynamika zmian składek przypisanych brutto per capita odzwierciedla trend ich wartości realnych.
- W rekordowym 2008 r. wartość łącznej składki per capita wynosiła 1 732 PLN, co odpowiadało 490 € po najwyższym w historii kursie PLN/€ = 3,52. W 2016 r. wartość łącznej składki per capita wynosiła 1 458 PLN (334 € dla PLN/€ = 4,36), tj. o 2,4% więcej niż w 2015 r.
- Wartość składki per capita w Dziale I wynosiła 621 PLN (142 €) w 2016 r. i była niższa o 12,8% względem roku poprzedniego i aż o 20,0% niższa niż dziesięć lat temu.
- Wartość składki per capita w Dziale II wynosiła 837 PLN (192 €) w 2016 r. i była wyższa o 17,5% niż w 2015 r. oraz o 50,4% wyższa niż dziesięć lat temu.
Zmiana struktury składki przypisanej brutto Działu I w Polsce w latach 2007-2016 w ujęciu realnym (%)
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych PIU.
- W strukturze ubezpieczeń Działu I dominowały grupy 1 i 3, które łącznie stanowiły 76,0% składki przypisanej brutto w 2016 r.
- Do roku 2007 wzrastał udział składek z grupy 3 w związku z ich szybkim rozwojem w rezultacie rosnącej podaży oraz wzrostu indeksów giełdowych. Jednak w roku 2008 efekcie kryzysu finansowego nastąpił gwałtowny przepływ składek z grupy 3 do 1, w której ujmowane były tzw. polisolokaty, i która stanowiła wówczas aż 72,8% sumy składek Działu I.
- Począwszy od roku 2009 do 2015 kierunek zmian był odwrotny. Zyskiwała grupa 3, która stanowiła 48,7% składki ogółem, a udział grupy 1 spadł do poziomu 30,6% w 2015 r. W roku 2016 spadały również składki grupy 3, przez co jej udział zmalał do 43,3%, a grupy 1 wzrósł do 32,8% sumy składek.
Zmiana struktury składki przypisanej brutto Działu II w Polsce w latach 2007-2016 w ujęciu realnym (%)
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych PIU.
- W strukturze ubezpieczeń Działu II nie było tak istotnych zmian spowodowanych kryzysem, jak w Dziale I. W 2016 r. dominowały ubezpieczenia komunikacyjne: OC 36,2%, które wzrosły aż o 5,8 p.p. względem 2015 r. oraz AC 20,4%. Drugą w kolejności grupą ubezpieczeń były ubezpieczenia rzeczowe (grupy 8+9): 17,2% w 2016 r.
- Łączny udział tych trzech grup ubezpieczeń stanowił 73,8% składki przypisanej brutto Działu II w 2016 r. Zmalał on jednak w dziesięcioletnim okresie z 78,1% w 2007 r., tj. o 4,3 p.p.
- W tym samym czasie wzrastał udział grupy 13 z 5,0% do 5,8% w 2016 r. oraz pozostałych ubezpieczeń osobowych (grupy 1+2) z 6,0% do 6,3% w 2016 r. Udział ubezpieczeń finansowych (grupy 14-17) zmalał z 5,5% do 4,6% w 2016 r.
- Lata 2015 i 2016 były wyjątkowe ze względu na wysoki, wręcz historycznie najwyższy udział reasekuracji czynnej w strukturze składek Działu II. Stanowiła ona 6,1% składki ogółem w 2016 r.
poprzedni artykuł
