Rynek ubezpieczeń w Polsce w ostatnich dziesięciu latach

Liczba zakładów ubezpieczeń w Polsce w latach 2011-2020 objętych raportem

• Liczba zakładów ubezpieczeń objętych statystyką PIU zmalała z 61 w 2011 r. do minimalnie 56 w 2014 r. W latach 2016- 2017 r. wynosiła ona 61, a w ostatnich dwóch latach zmalała do 59. Liczba zakładów Działu I zmalała z 28 w 2011 r. do 25 w 2019 r, a następnie wzrosła do 26 w 2020 r. W dziale II odnotowano spadek liczby zakładów z 33 w 2011 r. do 30 w latach 2014-2015, następnie ich wzrost do 34 w latach 2016-2019 r., a w 2020 r. liczba ta zmalała o jeden.
• W Dziale I liczba raportujących zakładów na koniec 2020 r. wzrosła w relacji do roku poprzedzającego o jeden, co było efektem rozpoczęcia działalności przez CA Życie TU SA w czerwcu oraz przez Polski Gaz TUW na Życie w lipcu, przy jednoczesnym przeniesieniu portfela Macif do Saltus.
• W 2020 r. liczba zakładów w Dziale II zmalała o jeden w wyniku likwidacji TUW Medicum we wrześniu.

Wartość kapitałów podstawowych zakładów w Polsce oraz udział kapitału zagranicznego w latach 2011-2020

• Udziału kapitału zagranicznego w kapitałach zakładów ubezpieczeń zmalał z 78,5% w roku 2013 do 69,6% w 2014 r. Począwszy od 2015 r. udział inwestorów zagranicznych w sumie kapitałów podstawowych obu działów ubezpieczeń wynosił 69,5%, co było efektem przejęcia Nordei przez PKO, Benefii przez Compensę i wejścia do statystyk Credit Agricole. W roku 2016 do statystyk PIU dołączyły cztery zakłady z polskim kapitałem, a w 2017 r. pojawił się Nationale Nederlanden o niewielkim kapitale zagranicznym. W 2019 Concordia została przejęta przez grupę Generali, a w 2020 r. wejście na rynek CA Życie oraz przejęcie Macif przez Saltus kompensował Polski Gaz.
• Bieżąca wartość kapitałów podstawowych w Dziale II nieznacznie tylko zmalała do poziomu 3 367 mln PLN.
• Wartości kapitałów podstawowych w Dziale I począwszy od 2011 r. oscylują w przedziale 2,9-3,3 miliardów PLN.

Składka przypisana brutto w Polsce w latach 2011-2020 w cenach roku 2020

• Najwyższą w ostatnim dziesięcioleciu, realną wartość składki przypisanej brutto w kwocie ponad 68,2 mld PLN odnotowano w 2012 r. Wynik ten Polski rynek ubezpieczeniowy osiągnął za sprawą wzrostu składek Działu I do ponad 39,6 mld PLN w wyniku sprzedaży grupowych ubezpieczeń o charakterze inwestycyjnym, głównie w segmencie bancassurance.
• Począwszy od roku 2013 składki Działu I spadały po dwuletnich cyklach względnej stabilizacji osiągając minimum w 2020 r. na poziomie 20,7 mld PLN. Wynikało to z systematycznej redukcji ubezpieczeń w grupie 3.
• Od 2014 bardzo dynamicznie wzrastały natomiast składki Działu II za sprawą wzrostów ubezpieczeń komunikacyjnych. W roku 2019 dynamika tego wzrostu wyhamowała, a wartość składek Działu II osiągnęła najwyższy w historii poziom 44,0 mld PLN, by w roku 2020 powrócić do 42,7 mld PLN, czyli poziomu z 2018 r.
• CAGR (2011-2020) wynosił: -0,2% ogółem, -5,9% dla Działu I oraz 4,6% dla Działu II.

Odszkodowania i świadczenia w Polsce w latach 2011-2020 w cenach roku 2020

• Maksymalną w ostatnim dziesięcioleciu, realną wartość odszkodowań i świadczeń wypłaconych brutto w kwocie ponad 45,0 mld PLN odnotowano w 2011 r. za sprawą wypłat świadczeń w Dziale I w kwocie ponad 29,4 mld PLN.
• Wynik ten, podobnie jak dla składek, należy traktować jako wyjątkowy i związany z wypłatą świadczeń o charakterze lokacyjnym z grupy 1 i 3 Działu I.
• CAGR (2011-2020) wynosił: -1,4% ogółem, -5,7% dla Działu I oraz 4,1% dla Działu II.
• Odszkodowania i świadczenia wypłacone w Dziale II po spadkach w latach 2010-2014, do poziomu nieco poniżej 15 mld PLN, bardzo dynamicznie wzrosły osiągając historycznie najwyższy poziom 23,3 mld PLN w 2019 r. i następnie zmalały do 22,2 mld PLN w 2020 r.

Dynamika odszkodowań a dynamika składek w Polsce w latach 2011-2020 w ujęciu realnym

• Lata 2013 do 2016 charakteryzowały się spadkiem zarówno odszkodowań, jak i składek Działu I związanym z wygasaniem aktywności segmentu polis inwestycyjnych w grupie 1. Rok 2017 przyniósł krótkotrwałą i niewielką korektę wzrostową zarówno składek, jak i odszkodowań, ale od 2018 r. obie kategorie notowały systematyczne spadki osiągając historyczne minima w 2020 r. głównie za sprawą odpływu inwestycji w grupie 3.
• W Dziale II składki pozostały bez zmian w latach 2012-2014. Rok 2015 przyniósł wzrost składek o 6%, 2016 r. aż o 17%, kolejny 16% wzrost odnotowano w 2017 r., a w latach 2018-2019 r. dynamika wzrostu zmalała osiągając historyczne maksimum, ale wskutek wzrostu inflacji ich realna wartość spadła w 2020 r.
• Po spadkach odszkodowań i świadczeń wypłaconych brutto Działu II w latach 2010-2014 do 14,9 mld PLN, nastąpił ich systematyczny wzrost w kolejnych latach, aż do najwyższego poziomu 23,3 mld PLN w 2019, po czym nastąpił spadek do 22,2 mld PLN w 2020 r.

Składka przypisana brutto na 1 mieszkańca w Polsce w ujęciu realnym w latach 2011-2020

• Populacja Polski w okresie ostatnich 10 lat była zbliżona do 38,4 mln obywateli. Dlatego dynamika zmian składek przypisanych brutto per capita odzwierciedla trend ich wartości realnych.
• Najwyższą w ostatnim dziesięcioleciu wartość łącznej składki per capita wynoszącą 1 771 PLN zanotowano w 2012 r., co odpowiadało 423 € po kursie PLN/€ = 4,18. W 2020 r. wartość łącznej składki per capita wynosiła 1 654 PLN (372 € dla PLN/€ = 4,44), tj. o 3,8% mniej niż w 2019 r.
• Wartość składki per capita w Dziale I wynosiła 541 PLN (122 €) w 2020 r. i była niższa o 5,6% względem roku poprzedniego i aż o 42,0% niższa niż dziesięć lat temu.
• Wartość składki per capita w Dziale II wynosiła 1 113 PLN (250 €) w 2020 r. i była niższa o 2,9% niż w 2019 r. oraz o 50,1% wyższa niż dziesięć lat temu.

Zmiana struktury składki przypisanej brutto Działu I w Polsce w latach 2011-2020 w ujęciu realnym (%)

• W strukturze ubezpieczeń Działu I dominowały grupy 1 i 3, które łącznie stanowiły 66,7% składki przypisanej brutto w 2020 r.
• Począwszy od roku 2011 do 2015 na udziale zyskiwała grupa 3, która stanowiła pod koniec tego okresu 48,7% składki ogółem, a udział grupy 1 spadł do poziomu 30,6%. W roku 2016 spadały również składki grupy 3, przez co jej udział zmalał do 43,3%, a grupy 1 wzrósł do 32,7% sumy składek.
• W 2017 r. udział grupy 3 ponownie wzrósł do 46,3%, a grupy 1 zmalał do 30,1% sumy składek Działu I.
• Rok 2018 był jednak okresem istotnego spadku składek w grupie 3, przez co jej udział zmalał do 36,8% sumy składek Działu I.
• W 2020 roku spadek udziału grupy 3 był kontynuowany, a jej udział w składkach Działu I wynosił 28,4%, przy wzroście udziału składek grupy 1 do 38,3% oraz grupy 5 do 32,0%, co może być efektem wzrostu ubezpieczeń w kanale bancassurance związanym jednak z ubezpieczeniami kredytobiorców

Zmiana struktury składki przypisanej brutto Działu II w Polsce w latach 2011-2020 w ujęciu realnym (%)

• W strukturze ubezpieczeń Działu II w 2020 r. dominowały ubezpieczenia komunikacyjne: OC 34,3%, które zmalały o 0,8 p% względem 2019 r. oraz AC 20,6%. Drugą w kolejności grupą ubezpieczeń były ubezpieczenia rzeczowe (grupy 8+9) 17,8% w 2020 r.
• Łączny udział tych trzech grup ubezpieczeń stanowił 72,7% składki przypisanej brutto Działu II w 2020 r. i był o 3,2 p% mniejszy niż dziesięć lat wcześniej.
• Wzrósł nieco udział grupy 13 z 5,6% w 2019 r. do 6,0% w 2020 r., ale zmalał udział pozostałych ubezpieczeń osobowych (grupy 1+2) z 6,4% w 2019 r. do 5,9% w 2020 r. Udział ubezpieczeń finansowych (grupy 14-17) zmalał z 4,7% w 2019 do 4,3% w 2020 r.
• Lata 2015-2020 były wyjątkowe ze względu na wysoki, wręcz historycznie najwyższy udział reasekuracji czynnej w strukturze składek Działu II. Stanowiła ona 6,9% składki ogółem w 2020 r.