WU2020.2.3

Funkcje ubezpieczeń gospodarczych
a zrównoważony rozwój

Malwina Lemkowska

DOI: https://doi.org/10.33995/wu2020.2.3

Abstract

Dążenie do zrównoważonego rozwoju jest deklaracją powszechnie przyjętą przez współczesne społeczeństwa. Realizuje się poprzez współudział podmiotów z różnych poziomów organizacji systemu gospodarczego w podejmowaniu działań na rzecz uwzględniania w procesach gospodarczych aspektów
środowiskowych i społecznych. Opracowanie przedstawia, z jednej strony, podmioty sektora ubezpieczeń
jako współtwórców zrównoważonego rozwoju. Funkcje ubezpieczeń gospodarczych (ochronna, prewencyjna) oraz perspektywa długoterminowa obecna w ubezpieczeniach pozwalają bowiem oddziaływać
trwale na zrównoważone postawy ubezpieczonych czy poszukujących ochrony ubezpieczeniowej.
Z kolei kierunek aktywności inwestycyjnej ubezpieczycieli determinuje lub może determinować podaż
kapitałów dla przedsięwzięć prośrodowiskowych i prospołecznych. Z drugiej natomiast strony, zakłady ubezpieczeń są w niniejszej pracy ukazane jako podmioty istotnie eksponowane na materializację
ryzyka dla zrównoważonego rozwoju w różnych obszarach ich działalności. W długim okresie sektor
ubezpieczeń ma zatem szansę stać się jednym z kluczowych beneficjentów zrównoważonej gospodarki.

 

Słowa kluczowe

funkcje ubezpieczeń gospodarczych, zrównoważony rozwój.

 

Pełna treść artykułu:

PDF

Bibliografia

A call for action: Climate change as a source of financial risk, NGFS, Paris 2019.
Action Plan on the Sendai Framework for Disaster Risk Reduction 2015–2030. A disaster risk –
informed approach for all EU policies, Commission Staff Working Document SWD (2016) 205
final/2, European Commission, Brussels 2016.
Agenda na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju. Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego A/RES/70/1, ONZ,
Nowy Jork 2015.
Baczulis S., Idea zrównoważonego rozwoju w dokumentach końcowych Szczytu Ziemi w Rio de
Janeiro i Johannesburgu, „Świat Idei i Polityki” 2003, t. 3.
Benett P., Anti-Trust? European Competition Law and Mutual Environmental Insurance, “Economic
Geography” 2000, nr 76(1).
Berniak-Woźny J., Good governance – narzędzie czy fundament zrównoważonego rozwoju? „Zeszyty
Naukowe Uczelni Vistula” 2017, nr 55(4).
Biermann F. i inni, Integrating Governance into the Sustainable Development Goals, “Policy Brief”
2015, no. 3, https://collections.unu.edu/eserv/UNU:1825/Post2015_UNU-IAS_PolicyBrief3.pdf
[dostęp: 20.12.2019].
Call for EU Action: a centralized register for environmental, social and governance (ESG) data in
the EU, Brussels 2020, www.insuranceeurope.eu [dostęp: 6.07.2020].
Climate Change and the Insurance Industry: Taking Action as Risk Managers and Investors. Perspective
from C-level executives in the insurance industry, The Geneva Association, Geneva 2018.
Climate resilience: how insurance can contribute to a new, “green” dawn, „Swiss Re Economic
Insights” 2019, no. 20.
Comments on the EU sustainability taxonomy, ECO-LTI-19-087, Insurance Europe, Brussels 2019.
Deklaracja z Rio w sprawie środowiska i rozwoju, w: Dokumenty Końcowe Konferencji Narodów
Zjednoczonych „Środowisko i Rozwój”. Rio de Janeiro, 3–14 czerwca 1992, Instytut Ochrony
Środowiska, Warszawa 1993.
Dhaoui I., Good governance for sustainable development, Munich Personal RePEc Archive, Munich
2019, https://mpra.ub.uni-muenchen.de/92544/ [dostęp: 20.12.2019].
Dyrektywa 2004/35/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie
odpowiedzialności za środowisko w odniesieniu do zapobiegania i zaradzania szkodom wyrządzonym środowisku naturalnemu (OJ UE L 143, 30.4.2004).
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/95/UE z dnia 22 października 2014 r. zmieniająca
dyrektywę 2013/34/UE w odniesieniu do ujawniania informacji niefinansowych i informacji dotyczących różnorodności przez niektóre duże jednostki oraz grupy (OJ UE 15.11.2014 L 330/1).
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/97 z dnia 20 stycznia 2016 r. w sprawie
dystrybucji ubezpieczeń (OJ UE 2.2.2016 L 26/19).
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/828 z dnia 17 maja 2017 r. zmieniająca
dyrektywę 2007/36/WE w zakresie zachęcania akcjonariuszy do długoterminowego zaangażowania (OJ UE z 20.05.2017 L132/1).
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/138/WE z dnia 25 listopada 2009 r. w sprawie
podejmowania i prowadzenia działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Solvency II)
(OJ UE L 335/1 17.12.2009).
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie
rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek, zmieniająca dyrektywę Parlamentu
Europejskiego i Rady 2006/43/WE oraz uchylająca dyrektywy Rady 78/660/EWG i 83/349/
EWG (OJ UE 29.6.2013 L 182/19).
EIOPA consultation paper on technical advice on the integration of sustainability risks and sustainability factors in the delegated acts under Solvency II and IDD, ECO-LTI-19-018, Insurance
Europe, Brussels 2019.
European Risk Management Seminar. Sustainability, FERMA, Brussels 2018.
Farny D., Versicherungsbetriebslehre, 4. Afl., Verlag Versicherungswirtschaft, Karlsruhe 2006.
Financing a Sustainable European Economy. Final Report 2018 by the High-Level Expert Group on
Sustainable Finance. European Commission, Brussels 2018.
Fisher E., Lange B., Scotford E., Environmental Law, Text, Cases, and Materials, Oxford University
Press, Oxford 2013.
Górka K., Poskrobko B., Radecki W., Ochrona środowiska. Problemy społeczne, ekonomiczne i prawne, PWE, Warszawa 2001.
Handschke J., Pojęcie, treść i zasady polityki ubezpieczeniowej – rozważania nie tylko metodologiczne, w: Studia Ubezpieczeniowe, Sangowski T. [red.], Wydawnictwo AE, Poznań 1998.
Handschke J., Gospodarcze i społeczne znaczenie ubezpieczeń gospodarczych, [w:] Vademecum
ubezpieczeń gospodarczych, Sangowski T. [red.], Saga Printing, Poznań 1999.
Indexing resilience: A primer for insurance markets and economies, „Sigma” 2009, no 5.
Insurance Europe comments on the EC proposal for a regulation on disclosures for sustainable investments and sustainability risks, Position Paper ECO-LTI-18-034, Insurance Europe, Brussels 2018.
Insurance Europe comments on the European Commission proposal for a regulation on the establishment of a framework to facilitate sustainable investment, ECO-LTI-18-033, Insurance
Europe, Brussels 2018.
Insurance: adding value to development in emerging markets, „Sigma” 2017, no. 5.
Issues Paper on Climate Change Risks to the Insurance Sector, Sustainable Insurance Forum, IAIS,
Basel 2018.
Jarzabkowski P., Chalkias K., Cacciatori E., Bednarek R., Between State and Market: Protection Gap
Entities and Catastrophic Risk, Cass Business School, City, University of London, London 2018.
Johnson N., Native Village of Kivalina v. ExxonMobil Corp: Say Goodbye to Federal Public Nuisance
Claims for Greenhouse Gas Emissions, „Ecology Law Quarterly” 2013, no. 40(2).
Klasyfikacja ryzyk występujących w działalności zakładów ubezpieczeń, KPMG, PIU, Warszawa 2017.
Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej, Rady, Europejskiego Banku
Centralnego, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów: Plan
działania: Finansowanie zrównoważonego wzrostu gospodarczego, COM (2018) 97 final,
Komisja Europejska, Bruksela 2018.
Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. nr 78, poz. 483).
Krajowa strategia rozwoju regionalnego 2010–2020: regiony, miasta, obszary wiejskie, MP nr 36,
poz. 423. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2010.
Lemkowska M., Environmental Liability Directive call for development of financial instruments: the
issue of compulsory insurance, „Economics and Law” 2018, no. 17(4).
Lemkowska M., Systemy zarządzania środowiskowego zgodne z wymaganiami normy ISO 14001
na tle wybranych determinant rozwoju rynku ubezpieczeń środowiskowych, Wydawnictwo
Adam Marszałek, Toruń 2020.
Łańcucki J., Trzy filary zrównoważonego rozwoju. Metrologia, ocena zgodności, normalizacja, [w:]
Znormalizowane systemy zarządzania, Łańcucki J. [red.], Wydawnictwo UEP, Poznań 2010.
McAneney J., McAneney D., Musulin R., Walker G., Crompton R., Government-sponsored natural
disaster insurance pools: A view from down-under, „International Journal of Disaster Risk
Reduction” 2016, no. 15(3).
Menhart M., Pyka A., Ebersberger B., Hanusch H., Industry Dynamics in the German Insurance
Market, [w:] Applied Evolutionary Economics and the Knowledge-based Economy, Pyka A.,
Hanusch H. [ed.], Edward Edgar Publishing Limited, Cheltenham 2006.
Metodyka testów warunków skrajnych – wyniki konsultacji, Komisja Nadzoru Finansowego,
Warszawa 2019.
Michalski T., Śliwinski A., Paradygmat finansów i nowe rodzaje ryzyka jako nośniki ryzyka systemowego, „Problemy zarządzania” 2015, nr 13(5).
Monkiewicz J., Monkiewicz M., Ochrona konsumentów w nowym paradygmacie regulacyjno-
-nadzorczym rynków finansowych, [w:] Ochrona konsumentów na rynku ubezpieczeniowym
w Polsce, Monkiewicz J., Orlicki M. [red.], Poltext, Warszawa 2015.
Nasza wspólna przyszłość. Raport Światowej Komisji do spraw Środowiska i Rozwoju, PWE,
Warszawa 1991.
Odnowiona Strategia Unii Europejskiej dotycząca Trwałego Rozwoju, EU SDS 10117/06, Rada Unii
Europejskiej, Bruksela 2006.
Opinion on Sustainability within Solvency II, EIOPA – BoS – 19/241, EIOPA, Frankfurt 2019.
Pearce D., Markandya A., Barbier E., Blueprint for a Green Economy, Earthscan, New York 2013.
Peruvian farmer sues German Energy giant for contributing to climate change, „The Guardian”
14.11.2017, www.theguardian.com [dostęp: 17.04.2020].
Pokrzywniak J., Komentarz do art. 805 Kodeksu cywilnego, [w:] Kodeks cywilny. Tom III. Komentarz.
Art. 627–1088, Gutowski M. [red.], CH Beck, Warszawa 2019, www.legalis.pl [dostęp:
16.04.2020].
Projekt Opinii Komisja Zasobów Naturalnych Plan działania w sprawie ram z Sendai dotyczących
ograniczania ryzyka klęsk żywiołowych w latach 2015–2030, Europejski Komitet Rozwoju,
Bruksela 2017.
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z 28 listopada 2019 r. w sprawie alarmującej sytuacji klimatycznej i środowiskowej, 2019/2930(RSP), Parlament Europejski, Bruksela 2019.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1011 z dnia 8 czerwca 2016 r. w sprawie indeksów stosowanych jako wskaźniki referencyjne w instrumentach finansowych i umowach finansowych lub do pomiaru wyników funduszy inwestycyjnych i zmieniające dyrektywy
2008/48/WE i 2014/17/UE oraz rozporządzenie (UE) nr 596/2014 (OJ UE 29.6.2016 L 171/1).
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2088 z dnia 27 listopada 2019 r.
w sprawie ujawniania informacji związanych ze zrównoważonym rozwojem w sektorze usług
finansowych (OJ UE 9.12.2019 L317/1).
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2089 z dnia 27 listopada 2019 r.
zmieniające rozporządzenie (UE) 2016/1011 w odniesieniu do unijnych wskaźników referencyjnych transformacji klimatycznej oraz unijnych wskaźników referencyjnych dostosowanych do porozumienia paryskiego, a także ujawniania informacji dotyczących wskaźników referencyjnych w związku z kwestiami dotyczącymi zrównoważonego rozwoju (OJ UE 9.12.2019 L317/17).
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 z dnia 18 czerwca 2020 r. w sprawie ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje, zmieniające rozporządzenie
(UE) 2019/2088 (OJ UE 22.6.2020 L 198/13).
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1286/2014 z dnia 26 listopada 2014 r.
w sprawie dokumentów zawierających kluczowe informacje, dotyczących detalicznych produktów zbiorowego inwestowania i ubezpieczeniowych produktów inwestycyjnych (PRIIP)
(OJ UE 9.12.2014 L 352/1).
Ryan R., Schoburgh E.D., Preface, [w:] Handbook of Research on Subnational Governance and
Development, Schoburgh E., Ryan R. [ed.], IGI Global, Hershey, PA 2017.
Sangowski T., Handschke J., Mogilski W., Prewencja a ubezpieczenia w świetle polskiej teorii i praktyki ubezpieczeniowej, „Studia Ubezpieczeniowe” 1979 tom IV.
Skipper H., Foreign insurers in emerging markets: Issues and concerns, International Insurance
Foundation, Washington 1997.
Stanny M., Czarnecki A., Zrównoważony rozwój obszarów wiejskich Zielonych Płuc Polski. Próba
analizy empirycznej, Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2011.
Süer S., Developments on Sustainable Finance: A Growth Opportunity for Global Economy, [w:]
Handbook of Research on Creating Sustainable Value in the Global Economy, Akkucuk U. [ed.],
IGI Global – Business Science Reference, Hershey, PA 2020.
Tarlock A.D., Ideas Without Institutions: The Paradox of Sustainable Development, “India Journal
of Global Legal Studies” 2011, no 9(35).
The global state of sustainable insurance. Understanding and integrating environmental, social
and governance factors in insurance, UNEP, Geneva 2009.
Ubezpieczenia gospodarcze, Sangowski T. [red.], Poltext, Warszawa 2001.
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (tekst jedn. Dz. U. 2019, poz. 1396).
Ustawa z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (tekst jedn.
Dz. U. 2019, poz. 381).
Ustawa z dnia 7 lipca 2005 r. o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich (tekst
jedn. Dz. U. 2019, poz. 477).
Vaughan E. J., Vaughan T., Fundamentals of Risk and Insurance, 10th ed., John Wiley&Sons, Hoboken
2008.
Weather, Climate & Catastrophe Insight. 2019 Annual Report, Aon, Chicago 2020.
Wedeł-Domaradzka A., Domaradzki A., Odpowiedzialność korporacji za szkody w środowisku –
sprawa Exxon Valdez, „Logistyka” 2011, nr 6.
Wniosek Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniające rozporządzenie (UE)
2016/1011 w odniesieniu do wskaźników referencyjnych niskoemisyjności i wskaźników referencyjnych pozytywnego wpływu na emisyjność, COM (2018) 355 final, Komisja Europejska,
Bruksela 2018.
Wniosek: Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje, COM(2018) 353 final, Komisja Europejska, Bruksela 2018.
Wytyczne dotyczące sprawozdawczości w zakresie informacji niefinansowych, C(2017) 4234
final, Komisja Europejska, Bruksela 2017.
Wytyczne dotyczące sprawozdawczości w zakresie informacji niefinansowych: Suplement dotyczący zgłaszania informacji związanych z klimatem, C(2019) 209/01, Komisja Europejska,
Bruksela 2019.
Zielona Księga w sprawie ubezpieczeń od klęsk żywiołowych i katastrof spowodowanych przez
człowieka, COM(2013) 213 final, Komisja Europejska, Strasburg 2013.
Żuchowski J., Jakość jako główna determinanta osiągania celów zrównoważonego rozwoju, [w:]
Rola znormalizowanych systemów zarządzania w zrównoważonym rozwoju, Łańcucki J. [red.],
Wydawnictwo UEP, Poznań 2011.