WU2017.4.1

Behawioralne aspekty decyzji dotyczących
dodatkowego zabezpieczenia emerytalnego
(wnioski dla Polski)

Wojciech Sieczkowski

DOI: https://doi.org/10.33995/wu2017.4.1

Abstract

Celem artykułu jest przedstawienie pojęcia racjonalności oraz wskazanie ograniczeń racjonalności
udokumentowanych w ekonomii behawioralnej jako podstaw do tworzenia metod behawioralnych
mających na celu poprawę jakości decyzji dotyczących dodatkowego zabezpieczenia emerytalnego.
Na podstawie dogłębnej analizy literatury przedmiotu przedstawiono postulat o potrzebie dostosowania
wybranych rozwiązań behawioralnych do specyficznych warunków systemu emerytalnego w Polsce

 

Słowa kluczowe

racjonalność wyborów, zabezpieczenie emerytalne, ekonomia behawioralna, decyzje
emerytalne, metody behawioralne.

 

Pełna treść artykułu:

PDF

Bibliografia

Advances in Behavioral Economics, Camerer C.F., Loewenstein G., Rabin M. [red.], Russell Sage
Foundation NY, University Press Princeton and Oxford, Princeton 2004.
Akerlof G.A., Procrastination and Obedience, „The American Economic Review” May 1991, vol.ume
81, Issue 2, Papers and Proceedings of the Hundred and Third Annual Meeting of the American
Economic Association.
Bańbuła P., Oszczędności i wybór międzyokresowy – podejście behawioralne, „Materiały i Studia.
Narodowy Bank Polski” 2006, zeszyt 208.
Benartzi S., Thaler R., Heuristics and Biases in Retirement Savings Behavior, „Journal of Economic
Perspectives” 2007, 21(3).
Brunhart N., Individual Financial Planning for Retirement: Empirical Insights from the Affluent
Segment in Germany: Contributions to Economics, Psychica–Verlag (Springer), Heidelberg 2008.
Chybalski F., System emerytalny a wybrane decyzje emerytalne. Analiza ilościowa dla krajów europejskich, „Polityka Społeczna” 2017, nr 4.
Crossley T., Emmerson C., Leicester C., Raising Household Saving, Institute For Fiscal Studies,
London 2012.
Czerwonka M., Gorlewski B., Finanse behawioralne. Zachowania inwestorów i rynku, Oficyna
Wydawnicza SGH, Warszawa 2012.
Evans J., In two minds: Dual-process accounts of reasoning, „Trends in Cognitive Sciences” October
2003, 7(10).
Fiedler K., von Sydow M., Heuristics and Biases: Beyond Tversky and Kahneman’s (1974) Judgment
under Uncertainty, [w:] Eysenck M.W., Groome D., Cognitive Psychology: Revisiting the Classical
Studies, Sage, Los Angeles–London 2015.
Frederick, S., G. Loewenstein, T. O’Donoghue, Time Discounting and Time Preference: A Critical Review,
[w:] Camerer, C.F., G. Loewenstein, M. Rabin Advances in Behavioural Economics, Russell Sage
Foundation NY, University Press Princeton and Oxford, Princetown 2004, s. 162–222
Godłów-Legiędź J., Ekonomia behawioralna: Od koncepcji racjonalności do wizji ustroju ekonomicznego, „Ekonomia” 2013, 4(25).
Goldstein D.G., Gigerenzer G., Models of ecological rationality: The recognition heuristic, „Psychological
Review” 2002, vol. 109, no. 1.
Góra M., System emerytalny, Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2003.
Hayek and Behavioral Economics, Frantz R., Leeson R. [red.], Palgrave–Macmillan, London 2013.
Kahneman D., Tversky A., Judgment under uncertainty: Heuristics and biases, „Science” 1974, 185.
Kahneman D., Tversky A., Prospect Theory: An Analysis of Decision under Risk, „Econometrica”
1979, 47(2), March.
Kahneman D., Tversky A., Rational Choice and the Framing of Decisions, „The Journal of Business”
1986, 59.
Laibson D.I., Repetto A., Tobacman J., Hall R.E., Gale W.G., Akerlof G.A., Self-Control and Saving for
Retirement, „Brookings Papers on Economic Activity” 1998, no. 1.
Mitchell S., Utkus S., Pension Design and Structure: New Lessons from Behavioral Finance, Palgrave,
New York 2004.
Mullainathan S., Thaler R.H., Behavioral economics, „NBER Working Paper” 2000, 7948.
Münschner R., Vetter M., Scheuerle T., A Review and Taxonomy of Choice Architecture Techniques,
„Journal of Behavioral Decision Making” 2015, DOI: 10.1002/bdm.1897.
O’Donoghue T., Rabin M., Procrastination in Preparing for Retirement, [w:] Behavioral Dimensions
of Retirement Economics, Aaron H. [red.], The Brookings Institute, Washington D.C. 1998.
Pieńkowska-Kamieniecka S., Wybrane aspekty dodatkowego oszczędzania emerytalnego – perspektywa behawioralna, „Studia Oeconomica Posnaniensia” 2017, tom 10.
Pieńkowska-Kamieniecka S., Automatyczne plany emerytalne w systemie dodatkowego zabezpieczenia emerytalnego – przesłanki tworzenia i funkcjonowania, [w:] Doubezpieczenie społeczne – idea i kontynuacja, Kawiński M. [red.], Szkoła Główna Handlowa, Warszawa 2015.
Rashbrooke G., Simple, effective and (relatively) inexpensive: New Zealand retirement provision
in the international context, „Social Policy Journal of New Zealand” 2009, nr 36.
Sent E.-M., Behavioral Economics: How Psychology Made Its (Limited) Way Back Into Economics,
„History of Political Economy” 2004, 36, issue 4.
Shefrin, H.M., Thaler R.H., The Behavioral Life-Cycle Hypothesis, [w:] Thaler R.H., Quasi Rational
Economics, Russell Sage Foundation, New York 2000.
Shefrin H.M., Thaler R.H., An Economic Theory of Self-Control, „Journal of Political Economy” 1981,
vol. 89(2) April.
Sieczkowski W., Reforma systemu emerytalnego wWielkiej Brytanii, „Wiadomości Ubezpieczeniowe”
2014, nr 2.
Sieczkowski W., „Automatic Dis-Enrolment”. Impact of Choice Architecture on Retirement Savings
Decisions: Some evidence from Poland, „Wiadomości Ubezpieczeniowe” 2014, nr 4.
Sieczkowski W., Decyzje oszczędnościowe w systemie zabezpieczenia emerytalnego
w Doubezpieczenie społeczne – idea i kontynuacja, Kawiński M. [red.], Szkoła Główna
Handlowa, Warszawa 2015.
Solek A., Ekonomia behawioralna a ekonomia neoklasyczna, „Zeszyty Naukowe – Polskie Towarzystwo
Ekonomiczne” 2010, nr 8.
Szumlicz T., Ubezpieczenie społeczne. Teoria dla praktyki, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz–
Warszawa 2005.
Szumlicz T., Ekwiwalentność funduszowa i kompensacyjna w systemie zabezpieczenia społecznego, „Wiadomości Ubezpieczeniowe” 2017, nr 2.
Szczepański M., Wykorzystanie dorobku ekonomii behawioralnej w reformowaniu systemów emerytalnych, „Polityka Społeczna” 2017, nr 8.
Thaler R.H., Quasi Rational Economics, Russell Sage Foundation, New York 2000.
Thaler R.H., Saving, Fungibility and Mental Accounts, „Journal of Economic Perspectives” 1990,
vol. 4, no. 1 Winter.
Thaler R.H., Mental Accounting and Consumer Choice, „Marketing Science” 1985, 4(3).
Thaler R.H., Mental Accounting Matters, „Journal of Behavioral Decision Making” 1999, 12(3).
Thaler R.H., Sunstein C., The Nudge, Yale University Press, New Haven 2008.
Thaler R.H., Shefrin H.M., An Economic Theory of Self-Control, „Journal of Political Economy” 1981,
89, 2 April.
Tomer J.F., What is behavioral economics?, „The Journal of Socio-Economics” 2007, 36.
Zielonka P., Efekt dyspozycji a teoria perspektywy, „Decyzje” 2005, nr 3.
Zielonka P., Behawioralne aspekty inwestowania na rynku papierów wartościowych, CeDeWu,
Warszawa 2008.
Zielonka P., Giełda i psychologia, CeDeWu, Warszawa 2012