Działalność komisji, podkomisji, grup ekspertów oraz zespołów i grup roboczych

W 2022 r. funkcjonowały następujące komisje, podkomisje, grupy ekspertów oraz zespoły i grupy robocze PIU:

 

Komisje, podkomisje i grupy ekspertów

  • Komisja ekonomiczno-finansowa
    • Podkomisja ds. rachunkowości i sprawozdawczości ubezpieczeniowej
    • Podkomisja ds. opodatkowania działalności ubezpieczeniowej
    • Podkomisja ds. audytu i kontroli wewnętrznej
    • Grupa ekspertów ds. przeciwdziałania praniu pieniędzy
  • Komisja ds. digitalizacji sektora ubezpieczeń
  • Komisja ubezpieczeń na życie
    • Grupa ekspertów ds. grupy 5
    • Grupa ekspertów ds. PRIIIP’s
    • Grupa ekspertów ds. polityki inwestycyjnej UFK
  • Komisja ds. public relations
  • Komisja ds. towarzystw ubezpieczeń wzajemnych
  • Komisja ds. przeciwdziałania przestępczości ubezpieczeniowej
    • Grupa ekspertów ds. cyberbezpieczeństwa zakładów ubezpieczeń
    • Grupa ekspertów ds. szkoleń
  • Komisja ubezpieczeń komunikacyjnych
  • Komisja ds. likwidacji szkód
    • Grupa ekspertów ds. szkód komunikacyjnych
    • Grupa ekspertów ds. prawno-porównawczych
    • Grupa ekspertów ds. międzynarodowej klasyfikacji ICF
    • Grupa ekspertów ds. standaryzacji szkód osobowych
    • Grupa ekspertów ds. szkód osobowych
  • Komisja ubezpieczeń majątkowych
    • Podkomisja ds. reasekuracji
    • Podkomisja ubezpieczeń odpowiedzialności cywilnej
    • Podkomisja ubezpieczeń rolnych
    • Podkomisja gwarancji ubezpieczeniowych
    • Podkomisja ds. ubezpieczeń należności
  • Komisja ubezpieczeń zdrowotnych i wypadkowych
  • Komisja prawno-legislacyjna
  • · Komisja ds. zarządzania ryzykiem
  • Komisja ds. dystrybucji ubezpieczeń majątkowych
    • Grupa ekspertów ds. szkoleń zawodowych
    • Grupa ekspertów ds. rewizji IDD
    • Grupa ekspertów ds. dobrych praktyk we współpracy z brokerami
    • Grupa ekspertów ds. standaryzacji APK

 

Zespoły i grupy robocze

  • Grupa robocza ds. chmury obliczeniowej
  • Grupa robocza ds. ochrony danych osobowych
  • Grupa robocza ds. reklamacji i klientów
  • Grupa robocza ds. ubezpieczeń NNW dzieci i młodzieży szkolnej
  • Grupa robocza ds. zrównoważonego finasowania
  • Grupa robocza ds. ubezpieczeń GAP
  • Grupa robocza ds. zamiennika wskaźnika WIBOR
  • Zespół ds. ubezpieczeń turystycznych
  • Zespół ds. bancassurance i sprzedaży affinity
  • Zespół ds. zarządzania ryzykiem katastrof naturalnych
  • Zespół ds. compliance

 

 

Komisja ubezpieczeń zdrowotnych

Przewodniczący: Anna Janiczek
Sekretarz: Dorota M. Fal
Liczba posiedzeń w 2022 r.: 7

  • Prowadzono analizy dotyczące wpływu wojny w Ukrainie na ofertę i analizowano zmiany wprowadzane w produktach i ofercie zakładów ubezpieczeń.
  • Analizowano wpływ wojny w Ukrainie na profil i ilość udzielanych świadczeń opieki zdrowotnej.
  • Analizowano problem ograniczenia zasobów oraz jednoczesnego wzrostu oczekiwań społecznych połączonych z pandemią i napływem uchodźców w perspektywie ubezpieczeń zdrowotnych oraz zagrożenia i podejmowane działania proefektywnościowe.
  • Prowadzono regularne analizy związane z wydatkami na zdrowie oraz leczenie w Polsce.
  • Kontynuowano prace w zakresie zbierania danych dotyczących wysokości sprzedaży z rynku zdrowotnego na podstawie opracowanej definicji prywatnego ubezpieczenia zdrowotnego. Dane zbierane są w podziale na składkę przypisaną brutto oraz liczbę ubezpieczonych. Ponieważ prowadzona przez Izbę baza zdrowotna jest unikalna w skali rynku, podejmowano regularne działania w zakresie podnoszenia dokładności raportowanych przez ZU danych.

 

 

Podkomisja ds. rachunkowości i sprawozdawczości ubezpieczeniowej

Przewodniczący: Jan Terlecki
Sekretarz: Rafał Socha
Liczba posiedzeń w 2022 r.: 3

Najważniejsze opracowania i rekomendacje

  • Podkomisja przygotowała stanowisko rynku wobec zmian w ustawie o zatorach płatniczych.

Najważniejsze konferencje i seminaria

  • Podkomisja rachunkowości zorganizowała 12 grudnia 2022 r. seminarium „Zamknięcie Roku 2022”. W czasie seminarium poruszono m.in. następujące kwestie: wprowadzenie MSSF17, wpływ europejskiego zielonego ładu na sektor ubezpieczeń oraz wpływ na branże „price walking”. Seminarium odbyło się za pomocą narzędzia ZOOM.

 

 

Podkomisja ds. opodatkowania działalności ubezpieczeniowej

Przewodniczący: Anna Kacprowska (do września 2022 r.), Monika Gabryelak (od października 2022 r.)
Sekretarz: Piotr Wrzesiński
Liczba posiedzeń w 2022 r.: 6

Najważniejsze opinie i konsultacje

  • Wypracowano stanowisko rynku dotyczące raportowania zatorów płatniczych przez zakłady ubezpieczeń w ramach prac dotyczących nowelizacji ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych oraz uwagi rynku ubezpieczeniowego dotyczącej zastosowania proponowanych przez Ministerstwo Finansów rozwiązań dotyczących Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) w działalności ubezpieczeniowej.
  • Podkomisja przygotowała również wystąpienie do Ministerstwa Finansów w sprawie możliwości emisji obligacji indeksowanych inflacją (CPI) dla inwestorów instytucjonalnych, w tym w szczególności zakładów ubezpieczeń.

Najważniejsze konferencje i seminaria

  • 14 grudnia 2022 r. odbyło się seminarium podatkowe „Podatki w branży ubezpieczeniowej” przygotowane wspólnie z firmą doradczą Deloitte.

 

 

Podkomisja ds. audytu i kontroli wewnętrznej

Przewodniczący: Agata Szczerbetka
Sekretarz: Rafał Socha
Liczba posiedzeń w 2022 r.: 10

Najważniejsze opracowania i rekomendacje

  • Publikacja kolejnego „Programu audytu – rezerwy technicznoubezpieczeniowe dla celów wypłacalności”.

Najważniejsze opinie i konsultacje

  • Opracowanie publikacji dotyczącej współpracy funkcji kontrolnych.
  • Omówienie przykładowego podejścia do audytu Projektów IT, Operational resilience i audyt ciągłości działania, Audytu Chmury, identyfikacji i raportowania schematów podatkowych (MDR).
  • Analiza porównawcza wytycznych KNF w zakresie IT oraz EIOPA (ICT – Guidelines on information and communication technology security and governance)
  • Analiza zmian w ramach ESG.
  • Inwentaryzacja informacji o audycie i kontrolach w przepisach (wymagania dla funkcji audytu).
  • Strategia audytu – omówienie praktyk rynkowych.

Najważniejsze konferencje i seminaria

  • Podkomisja ds. audytu i kontroli wewnętrznej zorganizowała 29 listopada 2022 r. seminarium „Rola audytu w kontekście nowej rzeczywistości”. Seminarium zostało podzielone na dwie główne części: w pierwszej omówiono wpływ otoczenia prawno-ekonomicznego na procesy audytowe. Druga część zawierała praktyczne wskazówki dla procesu zarządzania audytem. Seminarium odbyło się za pomocą narzędzia ZOOM.

 

 

Grupa ekspertów ds. przeciwdziałania praniu pieniędzy

Przewodniczący: Michał Plewka
Sekretarz: Piotr Wrzesiński
Liczba posiedzeń w 2022 r.: 3

Najważniejsze opracowania i rekomendacje

  • Grupa ekspertów w 2022 r. zajmowała się przede wszystkim tematem sankcji nałożonych na obywateli Rosji i Białorusi w związku z agresją na Ukrainę oraz ich wpływem na zawieranie umów ubezpieczenia na życie.

 

 

Komisja ds. digitalizacji sektora ubezpieczeń

Przewodniczący: Piotr Kułagowski
Sekretarz: Mariusz Kuna
Liczba posiedzeń w 2022 r.: 4

Najważniejsze opracowania i rekomendacje

  • Komisja kontynuowała inicjatywę stworzenia identyfikacji elektronicznej dla branży ubezpieczeniowej. Odbyły się spotkania konsultacyjne z KPRM i KIR.
  • Członkowie Komisji analizowali kolejne wersje projektu rozporządzenia PEiR w sprawie operacyjnej odporności cyfrowej sektora finansowego (Digital Operational Resilience Act – DORA). W ocenie członków Komisji Projekt rozporządzenia DORA istotnie wpływa na funkcjonowanie działalności operacyjnej zakładu ubezpieczeń.
  • Projekt rozporządzenia PEiR ustanawiającego zharmonizowane przepisy dotyczące sztucznej Inteligencji (tzw. akt w sprawie Sztucznej Inteligencji – Artificial Inteligence Act), to kolejny akt prawny, który był w kręgu analiz członków Komisji. Rozwiązania AI mogą istotnie wpłynąć na rozwój usług finansowych. Zwrócono uwagę na wysokie wymogi formalne i prawne, które w ocenie członków Komisji mogą spowolnić wykorzystywanie technologii AI i wprowadzania konkurencyjnych usług ubezpieczeniowych.

Najważniejsze opinie i konsultacje

  • Członkowie Komisji analizowali wpływ rozporządzenia PEiR (UE) 2022/868 z dnia 30 maja 2022 r. w sprawie europejskiego zarządzania danymi i zmieniające rozporządzenie (UE) 2018/1724 (akt w sprawie zarządzania danymi, Data Governance Act) na branżę ubezpieczeniową. Rozporządzenie będzie obowiązywać od września 2023 r.
  • Projekt rozporządzenia PEiR w sprawie wymogów w zakresie cyberbezpieczeństwa produktów z elementami cyfrowymi (tzw. Akt o odporności cybernetycznej – Cyber Resilience Act) w ocenie członków Komisji będzie miał istotny wpływ na działalność operacyjną ubezpieczycieli.
  • Analizowano również wpływ projektu rozporządzenia PEiR w sprawie zbiorów danych o wysokiej wartości (High-value datasets).
  • Komisja analizowała wpływ stanowiska Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 19 października 2022 r. w sprawie działań zakładów ubezpieczeń i reasekuracji w zakresie cyberbezpieczeństwa.

 

 

Komisja ubezpieczeń na życie

Przewodniczący: Jarosław Bartkiewicz
Sekretarz: Piotr Wrzesiński
Liczba posiedzeń w 2022 r.: 9

Najważniejsze opinie i konsultacje

  • W 2022 r. prace komisji koncentrowały się przede wszystkim na kontynuacji prac dotyczących wpływu decyzji KNF o interwencji produktowej na rynek ubezpieczeń z UFK, wpływie wojny w Ukrainie na rynek ubezpieczeń na życie, wpływie opracowywanej reformy wskaźnika WIBOR na umowy ubezpieczenia na życie oraz innych kwestiach związanych z ubezpieczeniami o charakterze inwestycyjnym. Komisja działała w oparciu o dedykowane grupy ekspertów i grupy robocze.
  • Prace Komisji ubezpieczeń na życie odnosiły się w szczególności do analizy i podjęciu odpowiednich działań w odpowiedzi na wybuch wojny w Ukrainie i jej wpływu na rynek ubezpieczeń na życie w Polsce. Ponadto Komisja kontynuowała prace dotyczące postępowań UOKiK w zakresie opłat dystrybucyjnych w produktach UFK oraz prace związane pośrednio z decyzją KNF o interwencji produktowej na rynku UFK – w tym związane ze stanowiskiem KNF dot. opłat i kosztów w umowach z UFK oraz przekazanym do MF projektem regulacji polityki inwestycyjnej UFK.
  • Komisja w ramach dedykowanej grupy ekspertów przeprowadziła również szczegółową analizę umów dodatkowych oferowanych w ramach gr. 5 dz. I oraz wpływu reformy wskaźnika WIBOR na umowy ubezpieczenia na życie, w tym w szczególności umowy z UFK i inne umowy o charakterze inwestycyjnym.
  • Istotnym obszarem prac Komisji w 2022 r. był ponadto konsultowany przez KNF projekt rekomendacji dot. oceny odpowiedniości umów ubezpieczenia na życie o charakterze inwestycyjnym oraz projekt nowelizacji Rekomendacji U KNF, w tym szczegółowa analiza raportu i ostrzeżenia EIOPA dotyczącego produktów CPI oferowanych przez banki.
  • Komisja ubezpieczeń na życie opracowała również odpowiedź na konsultację EIOPA dot. porady dla Komisji Europejskiej w zakresie ochrony inwestorów detalicznych na europejskim rynku ubezpieczeniowych produktów inwestycyjnych oraz zajmowała się wdrożeniem nowelizacji rozporządzenia PRIIP’s KID.
  • Komisja w 2022 r. rozpoczęła ponadto, wspólnie z Zespołem bancassurance i sprzedaży affinity, prace dotyczące proponowanej przez KNF nowelizacji Rekomendacji U z 2014 r. w zakresie proponowanego rozwiązania dotyczącego wartości produktu dla klienta.
  • W ramach Komisji ubezpieczeń na życie w 2022 r. działały następujące grupy ekspertów i grupy robocze: Grupa ekspertów ds. gr. 5 (8 spotkań w 2022 r.), Grupa ekspertów ds. uregulowania polityki lokacyjnej UFK (4 spotkania), Grupa ekspertów ds. PRIIP’s (9 spotkań) oraz Grupa ekspertów ds. adekwatności produktu (4 spotkania).

 

 

Grupa robocza ds. ochrony danych osobowych

Przewodniczący: Kamila Czeczko
Sekretarz: Anna Kwiatkowska
Liczba posiedzeń w 2022 r.: 12

Najważniejsze opracowania i rekomendacje

  • Grupa robocza kontynuowała prace nad projektem dokumentu „Dobre praktyki informacyjne w zakresie przetwarzanych przez zakłady ubezpieczeń danych osobowych klientów”, który zawiera 15 pytań i odpowiedzi na wybrane, najczęściej pojawiające się ze strony klientów zagadnienia związane z przetwarzaniem danych osobowych przez zakłady ubezpieczeń. Opracowanie Grupy roboczej uwzględnia wymagania motywu 39 i art. 12 ust. 1 RODO, stosownie do którego administrator ma obowiązek prowadzenia komunikacji z osobą, której dane dotyczą. Ma być ona prowadzona w zwięzłej, przejrzystej, zrozumiałej i łatwo dostępnej formie, jasnym i prostym językiem. Prezentowany sposób komunikacji z klientem jest także zgodny z oczekiwaniami organu nadzoru. Forma „Dobrych praktyk informacyjnych” odpowiada dotychczasowej praktyce zakładów ubezpieczeń.
  • Członkowie Grupy roboczej kontynuowali prace analityczne nad klasyfikacją naruszeń ochrony danych osobowych, których ryzyko można ocenić jako niskie i niepodlegające zgłoszeniu do organu nadzoru i osób, których dotyczą dane. Poszerzono prace koncepcyjne o badania ankietowe w krajach UE, które przeprowadzono za pośrednictwem Insurance Europe.
  • W ocenie członków Grupy roboczej powodzenie tej inicjatywy mogłoby zmniejszyć skalę zgłaszanych naruszeń przez branżę ubezpieczeniową do organu nadzoru.
  • Grupa robocza rozpoczęła również prace analityczne nad uporządkowaniem zagadnienia retencji danych osobowych w szeroko rozumianej działalności ubezpieczeniowej.

Najważniejsze opinie i konsultacje

  • Członkowie Grupy roboczej wsparli merytorycznie Insurance Europe w konsultacji projektu wytycznych EROD nr 04/2022 dotyczących obliczania kar administracyjnych na podstawie RODO.
  • Kolejnym zagadnieniem będącym w kręgu zainteresowań członków Grupy roboczej był projekt rozporządzenia PEiR w sprawie operacyjnej odporności cyfrowej sektora finansowego (Digital Operational Resilience Act – DORA) i wpływ projektowanych przepisów na działalność operacyjną zakładu ubezpieczeń. Grupa robocza poparła argumenty przedstawione przez Insurance Europe i zwróciła uwagę na potrzebę zagwarantowania praw ubezpieczycieli w tym projekcie rozporządzenia.
  • Członkowie Grupy roboczej analizowali wpływ na obszar ochrony danych osobowych projektu rozporządzenia PEiR ustanawiającego zharmonizowane przepisy dotyczące sztucznej inteligencji (akt w sprawie sztucznej inteligencji, Artificial Intelligence Act – AI). Wskazano na potrzebę uwzględnienia specyfiki działalności ubezpieczycieli i wzmocnienia rozwoju AI na rynku finansowym.
  • W 2022 r. Grupa robocza monitorowała te przepisy prawa, które odwoływały się do obszaru ochrony danych osobowych. W projekcie zmiany Kodeksu pracy zaproponowano rozdział o ochronie danych osobowych w pracy zdalnej. Projektodawca poszerzył również katalog przetwarzanych przez pracodawców danych osobowych o dane wrażliwe.

Najważniejsze konferencje i seminaria

  • 27 kwietnia 2022 r. odbyło się spotkanie z przedstawicielami Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Przedmiotem spotkania było wznowienie współpracy i dyskusja nad wypracowaniem wspólnego stanowiska w obszarze klasyfikacji naruszeń ochrony danych osobowych występujących w działalności ubezpieczeniowej. Przedstawiciele urzędu podkreślili również otwartość na wspólne inicjatywy edukacyjne.
  • 8 września 2022 r. odbyło się wyjazdowe posiedzenie Grupy roboczej. W trakcie posiedzenia omawiany był m.in. wpływ krajowych i unijnych inicjatyw legislacyjnych na branżę ubezpieczeniową.
  • 26 października 2022 r. na zaproszenie Grupy roboczej ds. ochrony danych osobowych przedstawiciele Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych zaprezentowali model współpracy między branżą ubezpieczeniową a korespondentami i reprezentantami ds. roszczeń.

 

 

Komisja ds. przeciwdziałania przestępczości ubezpieczeniowej

Przewodniczący: Piotr Mirys
Sekretarz: Łukasz Kulisiewicz
Liczba posiedzeń w 2022 r.: 5

Najważniejsze opracowania, rekomendacje, działania

  • Opracowanie założeń szkoleń z zakresu przeciwdziałania przestępczości ubezpieczeniowej dla policji.
  • Rekomendacje dotyczące nagrody Polskiej Izby Ubezpieczeń „Policjant roku” za zasługi w walce z przestępczością ubezpieczeniową.
  • Organizacja seminarium dotyczącego przestępczości ubezpieczeniowej w Wyższej Szkole Policji w Szczytnie wspólnie z Komendą Główną Policji.

Najważniejsze opinie i konsultacje

  • Konsultacje rynkowe w zakresie wymiany informacji nt. przestępczości ubezpieczeniowej pomiędzy zakładami ubezpieczeń w Dziale I.

Opracowanie cyklicznego raportu o przestępczości ubezpieczeniowej na rynku ubezpieczeń za rok 2021.

 

 

Komisja ds. public relations

Przewodniczący: Katarzyna Ostrowska
Sekretarz: Marcin Tarczyński/ Agnieszka Durska
Liczba posiedzeń w 2022 r.: 7

Najważniejsze opracowania i rekomendacje

  • Opracowanie koncepcji komunikacji raportu „Wpływ ubezpieczeń na polską gospodarkę i społeczeństwo”.
  • Opracowanie planu webinariów dla zakładów ubezpieczeń dotyczących badania wizerunkowego branży.
  • Wsparcie komunikacji dotyczących rekomendacji KNF (ubezpieczenia komunikacyjne oraz rekomendacja U).
  • Wsparcie bieżącej komunikacji PIU (wyniki rynku, podcasty, publikacje, działania edukacyjne, ale też istotne dla branży prace legislacyjne, jak np. egzaminy agencyjne).
  • Opracowanie koncepcji i planowanie podcastów PIU.
  • Wsparcie komunikacji dotyczącej niedoubezpieczenia Polaków.
  • Przygotowanie przykładów konkretnych szkód wraz z opisem pomocy ubezpieczyciela do wyników kwartalnych zakładów ubezpieczeń.
  • Wsparcie komunikacji PIU związanej z wybuchem wojny w Ukrainie.
  • Wsparcie i współpraca w organizacji kursów językowych dla obywateli Ukrainy w PIU.
  • Organizacja pobytu mediów podczas Kongresu PIU.
  • Przegląd komisji, podkomisji, zespołów i grup ekspertów PIU pod kątem prowadzenia inicjatywy „piarowiec w każdej komisji”,
  • Opracowanie koncepcji nowych raportów PIU – Klimat Ryzyka 2, Społeczne i gospodarcze skutki luki ubezpieczeniowej.
  • Opracowanie koncepcji cyklicznego badania wizerunku branży.

Najważniejsze konferencje i seminaria

  • Cykl webinariów, przygotowany przez pracowników PIU, dotyczący badania wizerunkowego branży.
  • Cykl webinariów, przygotowany przez pracowników PIU w ramach Global Money Week.

 

 

Komisja ds. likwidacji szkód

Przewodniczący: Rafał Stankiewicz
Sekretarz: Łukasz Kulisiewicz
Liczba posiedzeń w 2022 r.: 12

Najważniejsze opracowania i rekomendacje

  • Opracowanie uwag i propozycji rynku do opublikowanego projektu Rekomendacji dotyczących likwidacji szkód z ubezpieczeń komunikacyjnych.
  • Organizacja branżowej konferencji na temat likwidacji szkód uwzględniającej najważniejsze aspekty rynkowe.
  • Opracowanie zasad funkcjonowania rynkowego projektu FOTO po przeprowadzonym pilotażu, rekomendacje odnośnie transferu danych, umiejscowienia bazy zdjęć oraz sposobów jej zasilania.
  • Rekomendacje działań w zakresie zwiększającego się udziału kancelarii odszkodowawczych w szkodach majątkowych.
  • Opracowanie tez do komunikacji raportu dotyczącego inflacji szkodowej.
  • Powołanie grup ekspertów ds. szkód komunikacyjnych, majątkowych oraz prawno-porównawczych w związku z zapotrzebowaniem rynku na działania analityczne w likwidacji szkód.

Najważniejsze opinie i konsultacje

  • Konsultacje rynkowe w związku z wykorzystaniem kokpitów menadżerskich UFG jako źródła danych do raportów szkodowych dla rynku.
  • Opinia dotycząca reakcji rynku ubezpieczeń na problemy finansowe kancelarii odszkodowawczych w kontekście bezpośrednich wypłat odszkodowań dla osób uprawnionych.
  • Konsultacje rynkowe dotyczące zasad pokrywania kosztów sprzątania po wypadkach drogowych w ramach odpowiedzialności z ubezpieczenia OC ppm.
  • Konsultacje rynkowe w zakresie realizacji rekomendacji KNF w części dotyczącej kosztorysowego rozliczania szkód.
  • Komisja ds. przeciwdziałania przestępczości ubezpieczeniowej

 

 

Grupa ekspertów ds. standaryzacji szkód osobowych

Przewodniczący: Magdalena Walkowiak-Bogdańska
Sekretarz: Dorota M. Fal
Liczba posiedzeń w 2022 r.: 9

Najważniejsze opracowania i rekomendacje

  • Prowadzono prace nad narzędziem „Porównywarka Wyroków Sądowych”, w tym nad rozwojem aplikacji i jakości oraz poprawności danych wprowadzonych do Porównywarki z wyroków sądowych i uzasadnień.
  • Prowadzono analizy orzeczeń sądowych gromadzonych w narzędziu Porównywarka.
  • Analizowano roszczenia i orzecznictwo dotyczące wypłaty zadośćuczynienia dla osób bliskich poszkodowanemu, który znajduje się w stanie wegetatywnym w związku z nową podstawą prawną w KC artykułem 446-2.
  • Analizowano wpływ Polskiego Ładu na likwidację szkód osobowych.
  • Analizowano wpływ wojny w Ukrainie na likwidację szkód osobowych.
  • Kontynuowano monitoring nowych kierunków związanych z orzecznictwem w sprawach szkód osobowych.

Najważniejsze konferencje i seminaria

  • Zrealizowano webinar skierowany do biegłych sądowych dotyczący zastosowania klasyfikacji ICF w ocenie szkód osobowych.

 

 

Grupa ekspertów ds. międzynarodowej klasyfikacji ICF

Przewodniczący: Magdalena Walkowiak-Bogdańska
Sekretarz: Dorota M. Fal
Liczba posiedzeń w 2022 r.: 13

Grupa została powołana przez Komisję Likwidacji Szkód i składa się z przedstawicieli zakładów ubezpieczeń używających ICF do oceny szkód osobowych. Celem prac Grupy jest wdrożenie do praktyki orzeczniczej oraz praktyki procesowej oceny funkcjonowania poszkodowanego wg klasyfikacji ICF, dodatkowo przygotowanie i prowadzenie działań edukacyjnych we współpracy z ekspertami i towarzystwami naukowymi z zakresu orzecznictwa lekarskiego dotyczącego oceny stanu poszkodowanego w aspekcie krzywdy w oparciu o klasyfikację ICF.

Najważniejsze opinie i konsultacje

  • Zaktualizowano opinię prawną na temat możliwości zastosowania klasyfikacji ICF na potrzeby likwidacji szkód na osobie.
  • Prowadzono prace epikryzą i pozostałą dokumentacją orzeczniczą opisującą badanie i ocenę funkcjonowania poszkodowanego z użyciem klasyfikacji ICF.
  • Kontynuowano prace nad właściwym zastosowaniem klasyfikacji ICF przez zakłady ubezpieczeń i sądy na potrzeby likwidacji szkód i wypłaty zadośćuczynień z tytułu szkód na osobie oraz nad opracowaniem argumentarium dla sądów do stosowania tej klasyfikacji.
  • Przeprowadzono szereg konsultacji i warsztatów skierowanych do pełnomocników prawnych zakładów ubezpieczeń i pracowników likwidacji szkód dotyczących zastosowania ICF w ocenie szkody osobowej w praktyce likwidacyjnej i sądowej.
  • Przeprowadzono webinar skierowany do biegłych sądowych oraz badanie opinii i stanu wiedzy biegłych sądowych w zakresie ICF.

 

 

Komisja ubezpieczeń majątkowych

Przewodniczący: Witold Janusz
Sekretarz: Rafał Mańkowski
Liczba posiedzeń w 2022 r.: 5

Najważniejsze opinie i konsultacje

 

Wzory porozumień koasekuracyjnych

Porozumienia koasekuracyjne są umowami zawieranymi między zakładami ubezpieczeń, których celem jest możliwość ubezpieczenia podmiotów korporacyjnych lub instytucjonalnych na bardzo wysokie sumy ubezpieczenia lub sumy gwarancyjne.

Pierwsza wersja Rekomendacji PIU – „Wzory porozumień koasekuracyjnych” opublikowana została w 2012 r. Komisja dokonała przeglądu treści tej rekomendacji oraz analizy prawnej dotyczącej zgodności zasad stosowania porozumień koasekuracyjnych z przepisami prawa regulującymi funkcjonowanie porozumień horyzontalnych. Niezależnie od powyższego treść rekomendacji została dostosowana do obowiązujących przepisów Prawa zamówień publicznych oraz zasad stosowania przepisów dotyczących ochrony danych osobowych.

Celem przygotowania nowej wersji rekomendacji było usprawnienie procesu negocjacji pomiędzy zakładami ubezpieczeń. Stosowanie Wzorów przyczynia się do skrócenia czasu przygotowania takich porozumień, a co za tym idzie ofert ubezpieczeniowych. Rekomendacje wpływają też na standaryzację procesów likwidacji i rozliczania szkód pomiędzy Koasekuratorami.

 

Wpływ inflacji na ubezpieczenia majątkowe

Wzrost cen materiałów, wyposażenia oraz usług notowany w 2022 r. w wielu przypadkach powodował konieczność aktualizacji sum ubezpieczenia w trakcie trwania okresu ubezpieczenia. Wiele podmiotów gospodarczych ma problem z aktualną wyceną swojego mienia. Do tej pory umowy zawierane były często w oparciu o wartość księgową brutto. W tej chwili może ona jednak odbiegać znacznie od wartości odtworzeniowej ustalonej w oparciu o bieżące ceny rynkowe. Zdecydowano się na podjęcie działań edukacyjnych związanych z uświadamianiem przedsiębiorców i osób zarządzających ryzykiem w instytucjach publicznych o skutkach niedoubezpieczenia.

 

Ankieta Rządowego Centrum Bezpieczeństwa w sprawie Ramowego Programu z Sendai

Rządowe Centrum Bezpieczeństwa zwróciło się do Polskiej Izby Ubezpieczeń o wypełnienie Ankiety w imieniu rynku ubezpieczeniowego. Działanie to jest związane z śródokresowym przeglądem wdrażania Ramowego Programu z Sendai. Ankiety zostały wysłane również do organów administracji państwowej i samorządowej oraz innych samorządów gospodarczych. Wyniki ankiet wykorzystano do przygotowania informacji dla ONZ, które koordynuje realizację celów zawartych w tym dokumencie w skali globalnej.

Najważniejszymi celami tego programu są:

  • znaczące ograniczenie liczby ofiar śmiertelnych,
  • zminimalizowanie wpływu katastrof na ciągłość podstawowych procesów, realizowanych przez państwo – w tym kluczowych usług zapewniających ochronę życia i zdrowia, dostawę energii i wody czy zaopatrzenia w żywność.

Osiągnięcie celów określonych w Ramowym Programie z Sendai stanowiłoby realizację postulatów rynku ubezpieczeniowego. Pozwoliłoby to w sposób znaczący podnieść odporność społeczną na skutki katastrof. W programie uwzględnione są zarówno zadania związane z prewencją jak i monitoringiem katastrof wraz z efektywnym systemem ostrzegania. Ponadto dokument ten kładzie nacisk na mądrą odbudowę podczas usuwania skutków katastrofy. Zgodnie z jego postanowieniami powinna ona zapewnić wyższy poziom bezpieczeństwa osób i mienia, niż miało to miejsce przed wystąpieniem katastrofy.

 

Projekt ustawy o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw

Projekt ustawy przygotowany został przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii w ramach realizacji reformy planowania i zagospodarowania przestrzennego zapisanej w Krajowym Planie Odbudowy i Zwiększania Odporności.

Komisja opiniując projekt skupiła się na uwzględnianiu w planowaniu przestrzennym ryzyka powodzi. W związku z tym zawnioskowane zostało rozszerzenie obowiązku uzgadniania z dyrektorem regionalnego zarządu gospodarki wodnej Państwowego Gospodarstwa Wodnego decyzji dotyczących zabudowy lub zagospodarowania obszarów szczególnie zagrożonych powodzią o decyzje w sprawie: wyznaczenia granic obszarów uzupełnienia zabudowy w ramach planów ogólnych oraz zintegrowanych planów inwestycyjnych.

Zwrócono również uwagę na zagrożenie powodzią błyskawiczną, będącą skutkiem ograniczania powierzchni czynnej biologicznej i braku kanalizacji odpływowej o odpowiedniej wydajności. Wskazano przy tym konieczność kształtowania przestrzeni w taki sposób, aby unikać tworzenia na obszarach zabudowanych kanionów, niecek lub barier sprzyjających gwałtownemu gromadzeniu się wód opadowych.

 

Publikacje

Raport dotyczący klimatu ryzyka Członkowie Komisji uczestniczyli w przygotowaniu treści raportu dotyczącego zmian klimatu, zagadnień związanych z ESG oraz roli ubezpieczeń w transformacji sektora energetycznego.

Na posiedzeniach Komisji dyskutowane były następujące zagadnienia:

  • nowe ryzyka, które generują OZE, w szczególności ryzyko pożaru,
  • znaczenie ryzyk cybernetycznych ze względu na to, że w proces produkcji i dystrybucji zaangażowana będzie wysoka liczba podmiotów i będą one w dużej mierze zarządzane przez systemy informatyczne,
  • dobre praktyki w zakresie inwestowania w zielone projekty,
  • ograniczoną pojemność rynku reasekuracyjnego, szczególnie w przypadku podmiotów wytwarzających energię elektryczną w oparciu o węgiel kamienny i brunatny,
  • przygotowanie i prowadzenie inwestycji w taki sposób, żeby była ona możliwa do ubezpieczenia (zaangażowanie ubezpieczycieli i reasekuratorów już na etapie projektu inwestycji).

 

 

 

Podkomisja ds. reasekuracji

Przewodniczący: Marcin Kowalski
Sekretarz: Rafał Mańkowski
Liczba posiedzeń w 2022 r.: 2

Najważniejsze opinie i konsultacje

  • Metodyka testów warunków skrajnych – edycja 2023 Członkowie Podkomisji uczestniczyli w przygotowaniu metodyki warunków testów skrajnych na rok 2023. Omawiane były w szczególności testy dla ryzyk gradu, silnego wiatru oraz powodzi. Na potrzeby tych prac gromadzono informacje o zmianie klimatu oraz wpływu tych ryzyk (w szczególności) gradu na innych rynkach europejskich, zbliżonych do Polski pod względem gospodarczym lub klimatycznym. W tej sprawie prowadzono również konsultacje z UKNF oraz brokerami reasekuracyjnymi.

Najważniejsze seminaria i konferencje

  • 7 września 2022 r. odbyło się webinarium pod tytułem „Zarządzanie ryzykiem inflacji i zmian kursów walutowych w umowach reasekuracyjnych”. W wydarzeniu tym udział wzięło 162 ekspertów reprezentujących zakłady ubezpieczeń, brokerów reasekuracyjnych oraz Polską Izbę Ubezpieczeń. Podczas webinarium omówione zostały: aktualna sytuacja makroekonomiczna, charakterystyka obecnej inflacji, wpływ inflacji i wahań kursowych na rachunek techniczny zakładu ubezpieczeń, a także sposoby zarządzania ryzykiem inflacji i wahań kursowych poprzez rozwiązania reasekuracyjne. Wystąpienia przeprowadzone zostały przez ekspertów z EY oraz Guy Carpenter.

 

 

Podkomisja ubezpieczeń odpowiedzialności cywilnej

Przewodniczący: Elżbieta Pruszko
Sekretarz: Monika Olszewska
Liczba posiedzeń w 2022 r.: 3

Najważniejsze opinie i konsultacje

Legislacja dotycząca wprowadzenia nowych lub projektowanych obowiązkowych ubezpieczeń OC:

  • Legislacja dotycząca sponsora i badacza (projekt ustawy o badaniach klinicznych produktów leczniczych stosowanych u ludzi, rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia sponsora i badacza w związku z prowadzeniem badania klinicznego wyrobu lub badania działania wyrobu medycznego do diagnostyki in vitro)
  • Legislacja dotycząca operatora systemu bezzałogowego statku powietrznego (projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo lotnicze oraz niektórych innych ustaw)
  • Legislacja dotycząca projektu ustawy o jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwie pacjenta przewidującego nowy pozasądowy system dochodzenia przez pacjentów od podmiotów leczniczych roszczeń z tytułu zdarzeń medycznych i wypłaty świadczeń kompensacyjnych
  • Legislacja dotycząca Zespołu Pomocy Humanitarno – Medycznej
  • Legislacja dotycząca projektu ustawy o działalności kosmicznej – uczestnictwo w Grupie Roboczej do spraw projektu ustawy o działalności kosmicznej powołanej przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii

W oparciu o powyższe legislacje konsultacyjne zostały przygotowane i wystosowane stanowiska PIU do właściwych Ministerstw i do Sejmu.

 

Najważniejsze konferencje i seminaria

  • Podkomisja zorganizowała seminarium dedykowane przeglądowi aktualnego orzecznictwa w zakresie ubezpieczeń OC pozakomunikacyjnych.

 

 

Podkomisja ubezpieczeń rolnych

Przewodniczący: Piotr Narloch
Sekretarz: Rafał Mańkowski/ od marca 2022 r. Monika Chłopik
Liczba posiedzeń w 2022 r.: 4

Najważniejsze opinie i konsultacje

  • Opiniowanie propozycji legislacyjnych wynikających z przyjęcia przez Komisję Europejską Planu Strategicznego Wspólnej Polityki Rolnej 2023-2027.
  • Opiniowanie propozycji legislacyjnych związanych ze zmianami do ustawy o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich.
  • Konsultacje dotyczące możliwości cesji na zakład ubezpieczeń uzyskiwanej przez rolnika dopłaty obszarowej na zapłatę składki za ubezpieczenie.
  • Zakończenie prac koncepcyjnych nad rozbudową bazy statystycznej PIU o moduł dotyczący dotowanych ubezpieczeń rolnych.

 

 

Podkomisja gwarancji ubezpieczeniowych

Przewodniczący: Joanna Domańska
Sekretarz: Rafał Mańkowski
Liczba posiedzeń w 2022 r.: 4

Najważniejsze opracowania i rekomendacje

  • Kumulacja inwestycji sektora publicznego w latach 2023-2026 – możliwe zapotrzebowanie na znaczący wpływ ekspozycji w portfelach gwarancji ubezpieczeniowych

Rozbudowa sieci dróg i autostrad, modernizacja kolei oraz transformacja energetyczna oznaczają wzrost wartości inwestycji infrastrukturalnych w kolejnych latach. Ich kumulacja ma nastąpić w latach 2023-2026. Już w 2022 r. rynek budowlany borykał się wieloma problemami systemowymi: wzrost cen materiałów budowlanych, brak siły roboczej (w szczególności wysoko wykwalifikowanej), ograniczenie dostępności kredytów dla sektora budowlanego oraz brak limitów gwarancyjnych dla niektórych wykonawców.

W odniesieniu do wymagań wysuwanych do rynku ubezpieczeniowego, inwestorzy wskazywali na przyszłe zapotrzebowanie dotyczące pojemności gwarancyjnej. Popyt na gwarancje może wzrosnąć skokowo. W tym kontekście omawiane były najważniejsze ryzyka, istotne dla reasekuratorów specjalizujących się ochronie portfeli gwarancji ubezpieczeniowych, które powinny być brane pod uwagę przez wszystkich interesariuszy procesu inwestycyjnego.

  • Zarządzenie pojemnościami na gwarancje ubezpieczeniowe

W trakcie dyskusji nad sytuacją sektora budowlanego zauważony został problem wydłużania okresów gwarancji należytego wykonania kontraktu i należytego wykonania zobowiązań wynikających z rękojmi. To generuje liczne problemy po stronie oceny ryzyka związanego z wystawianiem gwarancji. Po pierwsze związane jest to z nadmiernym wykorzystywaniem pojemności dla sektora budowlanego i danych wykonawców. Po drugie w obecnych czasach planowanie strategiczne w sektorze przedsiębiorstw odbywa się w ujęciu pięcioletnim, a długość gwarancji wynosi 7 lat i więcej. To powoduje, że przewidywania uwarunkowań rynkowych dla całego okresu obowiązywania gwarancji jest obarczona wysokim stopniem niepewności.

  • Zabezpieczenia działalności podmiotów prowadzących składowiska odpadów

Podkomisja prowadziła konsultacje z Ministerstwem Środowiska i Klimatu. Dotyczyły one zabezpieczeń podmiotów zajmujących się gromadzeniem i przechowywaniem odpadów. Ministerstwo poinformowało, że wydało 16 tys. decyzji administracyjnych, koniecznych do prowadzenia tego rodzaju działalności. W pierwszej kolejności PIU przeprowadziła ankietę wśród zakładów wystawiających zabezpieczenia dla przedsiębiorstw zajmujących się gromadzeniem i przetwarzaniem odpadów oraz zebrała informację o przeszkodach rozwoju tego rodzaju produktów.

W wyniku późniejszych rozmów Ministerstwo wydało interpretację ust. 5 art. 48a ustawy o odpadach, zakładającą, że urzędy marszałkowskie będą mogły akceptować zabezpieczenia z zamkniętym okresem odpowiedzialności gwaranta pod warunkiem przedstawienia następnego zabezpieczenia przed datą wygaśnięcia poprzedniego.

 

 

Podkomisja ds. ubezpieczeń należności

Przewodniczący: Paweł Szczepankowski
Sekretarz: Rafał Mańkowski
Liczba posiedzeń w 2022 r.: 3

Najważniejsze opinie i konsultacje

  • Zmiana prawa upadłościowego oraz inne zagadnienia prawne

Podczas posiedzeń Podkomisji omawiane było znaczenie zmiany prawa upadłościowego, która obowiązuje od 1 grudnia 2021 roku, na działalność zakładów ubezpieczeń prowadzących ubezpieczenia należności. Dyskutowano w jakim stopniu przepisy mówiące o tym, że sąd ogłasza upadłość w systemie informatycznym Monitora i nie jest zobowiązany przy tym do wystawienia zatwierdzenia upadłości wpływa na zaistnienie wypadku ubezpieczeniowego. Zauważono, że zakłady ubezpieczeń uregulowały tą kwestię różnie w warunkach ubezpieczenia. Podjęto decyzję o monitorowaniu tego zagadnienia.

  • Ocena luki ubezpieczeniowej w ubezpieczeniach należności

W ramach przygotowywania raportu Polskiej Izby Ubezpieczeń, dotyczącego oceny luki ubezpieczeniowej, Podkomisja dyskutowała o możliwości zmierzenia tego zjawiska w przypadku ubezpieczeń należności. Większość zarejestrowanych firm to małe i mikroprzedsiębiorstwa, które szybko znikają z rynku. Dlatego nie można ocenić luki ubezpieczenia należności porównując liczbę podmiotów z liczbą zawartych umów ubezpieczenia. Ponadto część podmiotów posiadających kapitał zagraniczny może być ubezpieczona w ramach grup poza granicami Polski w ramach programów międzynarodowych. Pewnym rozwiązaniem może być badanie wartości ubezpieczonych obrotów w gospodarce, co Podkomisja analizuje systematycznie od 2015 r. W ostatnich latach ubezpieczonych było około 650 mld obrotów, co odpowiada 25% PKB.

 

 

Komisja ds. dystrybucji ubezpieczeń majątkowych

Przewodniczący: Małgorzata Kot
Sekretarz: Stanisława Świst-Zawada
Liczba posiedzeń w 2022 r.: 6

Najważniejsze opinie i konsultacje

  • Przedstawienie opinii do propozycji zmian ustawy o dystrybucji ubezpieczeń dokonywanej projektem ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem rozwoju rynku finansowego oraz ochrony inwestorów na tym rynku (UD235).

Najważniejsze konferencje i seminaria

  • Seminarium poświęcone aspektom prawnym relacji zakład ubezpieczeń – broker.

 

 

Grupa Ekspertów ds. szkoleń zawodowych

Przewodniczący: Adam Malinowski
Sekretarz: Stanisława Świst-Zawada
Liczba posiedzeń w 2022 r.: 3

Najważniejsze opracowania i rekomendacje

  • Przygotowanie specyfikacji bazy zaświadczeń o szkoleniach zawodowych.

 

 

Grupa Ekspertów ds. dobrych praktyk we współpracy z brokerami

Przewodniczący: Małgorzata Kot
Sekretarz: Stanisława Świst-Zawada
Liczba posiedzeń w 2022 r.: 3

Najważniejsze opracowania i rekomendacje

  • Kontynuacja prac nad tekstem Zasad dobrych praktyk we współpracy pomiędzy brokerami a zakładami ubezpieczeń – przygotowano zmiany do tekstu zaproponowanego przez SPBUiR, uwzgledniającego ograniczenia wynikające z regulacji prawnych.

Najważniejsze konferencje i seminaria

  • Seminarium dedykowane aspektom prawnym współpracy zakładów ubezpieczeń i brokerów.

 

 

Grupa Ekspertów ds. standaryzacji APK

Przewodniczący: Tomasz Mańko
Sekretarz: Stanisława Świst-Zawada
Liczba posiedzeń w 2022 r.: 4

Najważniejsze opracowania i rekomendacje

  • Opracowano listę zagadnień do uwzględnienia w standardzie.
  • Wstępne uzgodnienie – jako bazę traktujemy dokument wypracowany przez Komisję ds. bancassurance.
  • W celu zapewnienia jednolitego podejścia proponuje się prace przedstawicieli GE APK, Komisji ds. bancassurance i Komisji ds. ubezpieczeń życiowych.
  • Zespół podejmie próbę wypracowania jednego standardu dla całego rynku (do przedstawienia w KNF).

 

 

Komisja ubezpieczeń komunikacyjnych

Przewodniczący: Tomasz Piekarski
Sekretarz: Monika Chłopik
Liczba posiedzeń w 2022 r.: 8

Najważniejsze opinie i konsultacje

  • Gratisowe OC graniczne dla uchodźców z Ukrainy – pierwsza połowa 2022 r. to działania związane z pomocą Ukrainie, a przede wszystkim z zaoferowaniem uchodźcom bezpłatnych ubezpieczeń OC, by mogli bez przeszkód przekroczyć naszą granicę. Już od 28 lutego 30-dniowe darmowe ubezpieczenie komunikacyjne OC oferowały Allianz, ERGO Hestia, PZU i Warta. Były dostępne w placówkach agencyjnych na granicy lub przez infolinię. Na podstawie specjalnych przepisów, odpowiedzialność za szkody, które wystąpiły z tych umów ponoszona była przez UFG.
  • Dostęp ubezpieczycieli do danych o mandatach i punktach karnych – w czerwcu 2022 r. weszły w życie przepisy umożliwiające ubezpieczycielom dostęp do tych danych w związku z czynnościami zmierzającymi do zawarcia umowy ubezpieczenia OC i AC. Zakłady ubezpieczeń uzyskały kolejny parametr służący lepszej ocenie ryzyka ubezpieczeniowego i większej indywidualizacji wysokość składki.
  • Opłata CEPiK – projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo o ruchu drogowym i niektórych innych ustaw określa górną granicę wysokości opłaty ewidencyjnej uiszczanej przez ZU od każdej zawartej umowy OC ppm – nie więcej niż 0,1% przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. Wysokość tej opłaty określona jest w projekcie rozporządzenia i wynosi 4,59 zł. Projekt ustawy jest po Komisji prawniczej, od 12.12.2022 r. nie ma zmian na RCL. Ustawa ma wejść w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu ogłoszenia.
  • W grudniu 2022 r. pojawił się pierwszy projekt zmian do ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, UFG i PBUK przewidujący wprowadzenie zmian wynikających z dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2118 z dnia 24 listopada 2021 r. zmieniającej dyrektywę 2009/103/WE w sprawie ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej za szkody powstałe w związku z ruchem pojazdów mechanicznych i egzekwowania obowiązku ubezpieczania od takiej odpowiedzialności. W zgłoszonych uwagach do projektu rynek wskazał m.in. nie wyłączanie pojazdów wolnobieżnych z OC ppm, kwestię uwzględniania zaświadczeń o przebiegu ubezpieczenia, moment powstania odpowiedzialności organu ds. niewypłacalności zakładu ubezpieczeń i składek na realizację zadania związanego z niewypłacalności przez ten organ.

 

 

Komisja ds. ubezpieczeń zdrowotnych i wypadkowych

Przewodniczący: Anna Janiczek
Sekretarz: Dorota M. Fal
Liczba posiedzeń w 2022 r.: 7

Najważniejsze opracowania i rekomendacje

  • Prowadzono analizy dotyczące wpływu wojny w Ukrainie na ofertę i analizowano zmiany wprowadzane w produktach i ofercie zakładów ubezpieczeń.
  • Analizowano wpływ wojny w Ukrainie na profil i ilość udzielanych świadczeń opieki zdrowotnej.
  • Analizowano problem ograniczenia zasobów oraz jednoczesnego wzrostu oczekiwań społecznych połączonych z pandemią i napływem uchodźców w perspektywie ubezpieczeń zdrowotnych oraz zagrożenia i podejmowane działania proefektywnościowe.
  • Prowadzono regularne analizy związanye z wydatkami na zdrowie/leczenie w Polsce.
  • Kontynuowano prace w zakresie zbierania danych dotyczących wysokości sprzedaży z rynku zdrowotnego na podstawie opracowanej definicji prywatnego ubezpieczenia zdrowotnego. Dane zbierane są w podziale na składkę przypisaną brutto oraz liczbę ubezpieczonych. Ponieważ prowadzona przez Izbę baza zdrowotna jest unikalna w skali rynku, podejmowano regularne działania w zakresie podnoszenia dokładności raportowanych przez ZU danych.

 

 

Komisja prawno-legislacyjna

Przewodniczący: Ewa Jezierewska
Sekretarz: Hanna Karwat-Ratajczak
Liczba posiedzeń w 2022 r.: 3

Opracowania, stanowiska

  • Stanowisko w sprawie okresu przechowywania danych osobowych dotyczących wykroczeń lub przestępstw naruszenia przepisów ruchu drogowego oraz przypisanych im punktów w celu dokonania oceny ryzyka ubezpieczeniowego i taryfikacji, zmierzających do zawarcia umowy ubezpieczenia, o której mowa w dziale II w grupach 3 lub 10 załącznika do ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, na wniosek Grupy roboczej ds. ochrony danych osobowych.

 

 

Grupa robocza ds. reklamacji i klientów

Przewodniczący: Wojciech Brewczyński
Sekretarz: Paweł Sawicki
Liczba posiedzeń w 2022 r.: 3

Najważniejsze opinie i konsultacje

Projekt zmiany ustawy o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego i o Rzeczniku Finansowym (UD317)

Projekt pierwotnie dotyczył przeniesienia zadań w zakresie działalności edukacyjnej i informacyjnej z Rzecznika Finansowego na ministra właściwego do spraw instytucji finansowych. W konsekwencji Rzecznik Finansowy miał już nie dysponować środkami Funduszu Edukacji Finansowej (FEF), zadanie to przypisano ministrowi ds. instytucji finansowych. PIU sporządziła wówczas legislację, w której zaproponowała niezgłaszanie uwag. W czerwcu 2022 r. PIU otrzymała pismo po ponownych konsultacjach publicznych projektu. Nowy projekt utrzymywał dotychczasowe rozwiązania w zakresie FEF, wprowadzał jednak również inne zmiany w ustawie, w szczególności istotnie podwyższał wysokość kar nakładanych przez Rzecznika Finansowego ze 100 tys. złotych do 1 miliona złotych. PIU sporządziła legislację, którą uzgodniono generalnie krytyczne stanowisko do projektu ustawy. Odpowiadając na konsultacje publiczne PIU podniosła, że rozbudowa aparatu administracji państwowej musi za sobą pociągać koszty, które ostatecznie poniosą ubezpieczeni. W tym kontekście należy zauważyć, że projektodawca nie rozszerza zadań Rzecznika Finansowego określonych w art. 17 Ustawy. Konsekwentnie brak uzasadnienia dla podwyższenia składki na finansowanie działalności Rzecznika. Zwiększenie obciążeń zakładów ubezpieczeń może być kolejnym czynnikiem przemawiającym za wzrostem wysokości składek ubezpieczeniowych. Niezasadne jest rozszerzenie kompetencji Rzecznika w zakresie jego uczestnictwa w postępowaniach sądowych. Nieuzasadnione jest umożliwienie wstępowania przez Rzecznika do toczącego się postępowania administracyjnego, co będzie powodować dublowanie się w takim postępowaniu roli organów administracji. Wątpliwości budzi wprowadzenie konieczności przekazywania Rzecznikowi Finansowemu informacji objętych tajemnicą przedsiębiorstwa. Ta zmiana może oznaczać, że ZU będą musiały przekazać Rzecznikowi Finansowemu różnego rodzaju kalkulatory. Jeżeli jednak kompetencje Rzecznika Finansowego o udostępnianiu informacji objętych tajemnicą przedsiębiorstwa zostaną zapisane w Ustawie, to warto wprowadzić przepis, który wprost umożliwi przedsiębiorcy zastrzeganie prawa wglądu do materiału dowodowego dostarczanego Rzecznikowi Finansowemu, na wzór art. 69 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Za nieuzasadnione uznać należy zwiększenie wysokości kar, do których nakładania jest uprawniony Rzecznik Finansowy. Przewidziana obecnie w Ustawie maksymalna kwota kary na poziomie 100 000 zł nie jest symboliczna. Brak jest też sygnałów, że obecna wysokość kary nie jest wystarczająca do osiągnięcia jej celu. Tak znaczne kary mogłyby spowodować konieczność zwiększenia wysokości składek ubezpieczeniowych, a więc obciążeń ubezpieczających. Z uzasadnienia do projektu ustawy nie wynika, dlaczego wzrost maksymalnej kary (a tym bardziej dlaczego aż dziesięciokrotny) miałby zapewnić skuteczniejszy środek przeciwdziałania możliwej praktyce obstrukcji podmiotu rynku finansowego wobec czynności Rzecznika Finansowego. Nie wskazano, żeby takie przypadki miały miejsce w przeszłości. W opinii Polskiej Izby Ubezpieczeń wysokie kary administracyjne należy rezerwować dla szczególnie istotnych naruszeń prawa. Drobne nieprawidłowości nie powinny spotykać się z karami, zwłaszcza surowymi. Należy przy tym podkreślić, że podlegająca obecnie rewizji dyrektywa Solvency II szczególny nacisk kładzie właśnie na zasadę proporcjonalności oraz, że zasada ta powinna znajdować zastosowanie nie tylko na etapie nakładania kary w konkretnym przypadku, ale także na etapie tworzenia przepisów, które ją przewidują. Kara administracyjna nie powinna być celem samym w sobie, a jej wysokość nie powinna być uzależniona od potrzeb budżetu Państwa, lecz jedynie od celu dla, jakiego jest przewidywana. Obecnie brak przesłanek do twierdzenia, że kary na dotychczasowym poziomie nie spełniają swojej roli. Nieuzasadnione jest wprowadzanie rozwiązań mających na celu umożliwienie Rzecznikowi nakładania rygoru natychmiastowej wykonalności decyzjom w przedmiocie nałożenia kary „jeżeli wymaga tego ochrona praw klientów podmiotów rynku finansowego lub ważny interes klientów podmiotów rynku finansowego”. Rygor natychmiastowej wykonalności kary nie wpływa na ochronę praw klientów rynku finansowego lub ważny interes klientów, zwłaszcza że kara ta nie służy zaspokojeniu potrzeb klientów rynku finansowego i jest uiszczana na rachunek Skarbu Państwa.

 

E-doręczenia

W roku 2021 r. weszła w życie ustawa o doręczeniach elektronicznych. Ustawa określa zasady doręczania korespondencji z wykorzystaniem publicznej usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego. Zmienione ustawą o doręczeniach elektronicznych przepisy innych ustaw przewidują wykorzystanie tego kanału komunikacji przez klientów instytucji finansowych w szczególności do złożenia reklamacji i oświadczenia o odstąpieniu od umowy. W roku 2022 nie została przygotowana odpowiednia infrastruktura techniczna, która umożliwiłaby wymianę korespondencji elektronicznej pomiędzy podmiotami niepublicznymi. Przepisy prawa zobowiązują zakłady ubezpieczeń do prowadzenia korespondencji z wykorzystaniem adresu do doręczeń elektronicznych, a nie jest to technicznie możliwe. 2 marca 2022 r. Polska Izba Ubezpieczeń, Związek Banków Polskich, Izba Zarządzających Funduszami i Aktywami, Izba Domów Maklerskich, Krajowy Związek Banków Spółdzielczych, Związek Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce, Krajowa Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa oraz Fundacja Rozwoju Rynku Finansowego wystosowały wspólne wystąpienie do Pana Janusza Cieszyńskiego, Sekretarza Stanu ds. cyfryzacji w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Zawarta jest w nim prośba o rozważenie uchylenia przepisów przewidujących stosowanie e-doręczeń w niektórych aktach prawnych dotyczących funkcjonowania instytucji finansowych. W międzyczasie ustawodawca postanowił zmienić wejście w życie systemu e-doręczeń. 24 marca br. Sejm uchwalił projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z rozwojem publicznych systemów teleinformatycznych. Przesunięcie wdrożenia e-doręczeń nastąpi w drodze komunikatu ministra właściwego do spraw informatyzacji. Określony w komunikacie termin nie może być późniejszy niż 1 stycznia 2024 r. Projekt ustawy nie zmieniał art. 151 ustawy o doręczeniach elektronicznych, który dalej przewidywał konieczność wdrożenia e-doręczeń dla instytucji finansowych (w tym zakładów ubezpieczeń) przed 1 października 2022. Z tego względu Polska Izba Ubezpieczeń wysłała odpowiednie pismo w tej sprawie do Jana Hamerskiego, Przewodniczącego Senackiej Komisji Infrastruktury. Na posiedzeniu 12 kwietnia br. Senat doprecyzował treść art. 151 ustawy o doręczeniach elektronicznych. Ostatecznie stanowisko PIU zostało uwzględnione przez ustawodawcę, zmiana ustawy o doręczeniach elektronicznych problem rozwiązuje jednak tylko tymczasowo.

 

Projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów (UC15)

Celem Projektu było uzupełnienie przepisów wykonujących rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady z 12 grudnia 2017 roku nr 2017/2394 w sprawie współpracy między organami krajowymi odpowiedzialnymi za egzekwowanie przepisów prawa w zakresie ochrony konsumentów. Przedmiotowe Rozporządzenie (ang. skrót CPC) przyznaje organom odpowiedzialnym za ochronę praw konsumentów minimalne kompetencje oraz instrumenty dochodzeniowe i egzekucyjne, które zostały wzmocnione w stosunku do poprzednio obowiązującego rozporządzenia. Z uwagi, że obecnie większością uprawnień dysponuje Prezes UOKiK, Projekt proponuje, aby pozostałe kompetencje przyznawane Rozporządzeniem CPC, również zostały przypisane do Prezesa UOKiK. Są to przede wszystkim cztery kluczowe, komplementarne do realizowanych obecnie, kompetencje:

  • rozszerzenie możliwości dostępu do informacji od publicznego organu, podmiotu lub agencji krajowych;
  • uprawnienie do nabywania towarów lub usług w tym, w razie potrzeby, z wykorzystaniem możliwości przedstawienia się jako inna osoba/ukrycia tożsamości;
  • uprawnienia dotyczące interfejsu internetowego; zgodnie z rozporządzeniem CPC w przypadku braku innych skutecznych środków właściwy organ ma prawo do nakazania usunięcia treści lub ograniczenia dostępu do interfejsu internetowego lub nakazania umieszczenia wyraźnego ostrzeżenia dla konsumentów wchodzących na interfejs internetowy;
  • rozszerzenie instytucji przeszukania także na postępowania konsumenckie.

 

Projekt ustawy o zmianie ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (UC139)

W odpowiedzi na pismo kierujące Projekt do konsultacji publicznych, Polska Izba Ubezpieczeń podkreśliła, że projekt ustawy o zmianie ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym oraz niektórych innych ustaw nie uwzględnia zmian tej ustawy dokonanych ustawą z dnia 1 grudnia 2022 o zmianie ustawy o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego i o Rzeczniku Finansowym oraz niektórych innych ustaw. Konsekwencją nieuwzględnienia nowelizacji jest konieczność dokonania korekt konsultowanego projektu. Odpowiednich zmian wymaga ponadto uzasadnienie do projektu ustawy. Projekt Ustawy stanowi wdrożenie do polskiego porządku prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1828 z dnia 25 listopada 2020 r. w sprawie powództw przedstawicielskich wytaczanych w celu ochrony zbiorowych interesów konsumentów i uchylającą dyrektywę 2009/22/WE. W konsekwencji nie powinno się wprowadzać dalej idących zmian legislacyjnych, które mogą kształtować sytuację przedsiębiorców w sposób mniej korzystny, niż wynikający z treści implementowanej dyrektywy. W ocenie rynku ubezpieczeniowego takim dalej idącym, mniej korzystnym dla przedsiębiorców przepisem jest związanie każdego Sądu prawomocnym orzeczeniem sądu stwierdzającym stosowanie praktyk naruszających interesy grupy konsumentów lub prawomocną decyzją Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Tymczasem dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady wymogu związania każdego Sądu prawomocnym orzeczeniem sądu nie stawia. Ponadto PIU zaproponowała usunięcie przepisu wprowadzającego zwolnienie od kosztów sądowych dla organizacji konsumenckich wpisanych do rejestru podmiotów upoważnionych. Zwolnienie od kosztów sądowych może skutkować powstaniem licznych organizacji konsumenckich, których jedynym celem będzie występowanie z pozwami przeciwko przedsiębiorcom w celu uzyskania korzyści w postaci zasądzenia kosztów zastępstwa procesowego, a nie ochrona interesów konsumentów. Zasadne jest również usunięcie wymogu przystąpienia do grupy co najmniej 10 osób. Skutkiem wprowadzenia tego przepisu będzie możliwość występowania z powództwami grupowymi grup liczących mniej niż 10 osób, czyli nawet dwie osoby. Wystąpienie z pozwem w postępowaniu grupowym jest obciążone opłatą sądową w wysokości połowy opłaty ponoszonej w przypadku powództwa indywidualnego. Uchylenie więc wymogu, aby grupa liczyła co najmniej 10 osób, będzie powodować, że osoby dochodzące roszczeń cywilnych, wobec których nie nastąpiło naruszenie interesów grupy konsumentów, będą celowo formułować swoje roszczenia tak, aby wystąpić z powództwem o naruszenie interesów grupy konsumentów i w ten ponieść niższe koszty postępowania.

 

Projekt rozporządzenia w sprawie dodatkowych sprawozdań finansowych i statystycznych zakładów ubezpieczeń oraz zakładów reasekuracji w zakresie definicji skargi

W trakcie posiedzeń Grupy ds. reklamacji i klientów podkreślono, że dane wymagane w formularzach KNF nie są obecnie ewidencjonowane na takim poziomie szczegółowości, jak wymaga tego organ nadzoru. Dostosowanie się do zmian raportowych wiąże się z koniecznością wprowadzenia nowych procesów oraz zmian informatycznych. Przeprojektowanie procesów będzie wymagało po stronie zakładu czasu, dużych nakładów pracy i poniesienia dodatkowych kosztów. Spełnienie wszystkich nowych wymagań raportowych na 31.03.2023 r. oznacza konieczność zbierania danych według nowych wymagań już od 1 stycznia 2023 r. Dostosowanie się do wszystkich wymagań raportowych w tak krótkim czasie – zwłaszcza, że wiele kwestii wymaga jeszcze doprecyzowania i wyjaśnienia – będzie bardzo trudne, szczególnie w zakresie tych danych, których obecnie nie gromadzimy. Zwrócono uwagę na problem natury systemowej w przypadku ewidencji skarg/reklamacji/zażaleń przez ZU. Problem wynika z mnogości regulacji w tym zakresie i braku spójności pomiędzy definicjami tych pojęć. Definicja w systemie prawa ważnym dla ZU jest tylko jedna (definicja reklamacji w ustawie o Rzeczniku Finansowym). Natomiast pojęciem skargi/reklamacji/zażalenia posługuje się ustawa ubezpieczeniowa, ustawa o RF, ustawa o dystrybucji. Dodatkowy reżim wprowadza rozporządzenie MF w sprawie dodatkowych sprawozdań finansowych, które pojęciowo zdaje się podążać zgodnie z ustawą o RF. W konsekwencji utrudnia to działalność zakładu ubezpieczeń, gdyż musi on różnicować swoje rejestry w zależności od kontekstu regulacyjnego. Przykładowo wystąpienie niezadowolonej spółki będzie reklamacją w rozumieniu ustawy o dystrybucji, ale już nie w rozumieniu ustawy o RF i nie w rozumieniu rozporządzenia. Stanie się tak pomimo analogicznych sankcji – domniemania uznania reklamacji w przypadku niedochowania terminu przez zakład ubezpieczeń.

 

 

Grupa robocza ds. ubezpieczeń NNW dzieci i młodzieży szkolnej

Przewodniczący: Jerzy Wieczorek
Sekretarz: Dorota M. Fal
Liczba posiedzeń w 2022 r.: 5

Najważniejsze opracowania i rekomendacje

  • Prace w zakresie gromadzenia i analizy statystyk z rynku tzw. ubezpieczeń szkolnych.
  • Opracowano materiały informacyjne, materiały do mediów społecznościowych i infografiki dotyczące ubezpieczeń NNW dzieci i młodzieży.
  • Prowadzono kampanię informacyjną dotyczącą działania ubezpieczeń NNW dzieci i młodzieży.
  • Analizowano wpływ wojny na Ukrainie i przygotowano materiały informacyjne dla uchodźców z Ukrainy.
  • Przeprowadzono prace dotyczące budowy bazy ubezpieczeń NNW dzieci i młodzieży szkolnej.

 

 

Grupa robocza ds. zrównoważonego finasowania

Przewodniczący: Joanna Gorczyca
Sekretarz: Paweł Sawicki
Liczba posiedzeń w 2022 r.: 7

Celem Grupy roboczej do spraw zrównoważonego finansowania jest wpieranie zakładów ubezpieczeń w dostosowaniu działalności do unijnych regulacji z zakresu zrównoważonego finansowania, w szczególności poprzez działania edukacyjne i wypracowywanie stanowisk dotyczących unijnych i krajowych projektów legislacyjnych dotyczących klimatu i zrównoważonego rozwoju.

Najważniejsze opracowania i rekomendacje

  • Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2021/2178 uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 (tzw. Taksonomii) przez sprecyzowanie treści i prezentacji informacji dotyczących zrównoważonej środowiskowo działalności gospodarczej.
  • Rozporządzenie wprowadza kolejny obowiązek informacyjny nałożony na instytucje finansowe, w tym na zakłady ubezpieczeń. Obowiązek ten wynika z art. 8 Taksonomii i dotyczy „dużych” przedsiębiorstw, zobowiązanych do raportowania niefinansowego zgodnie z transponowaną do ustawy o rachunkowości dyrektywą NFRD. Muszą one publikować informacje, w jaki sposób i w jakim stopniu ich działalność jest związana z działalnością gospodarczą, która kwalifikuje się jako zrównoważona środowiskowo. Szczegóły określa opublikowany w grudniu 2021 r. akt delegowany 2021/2178. Zgodnie z tym aktem instytucje finansowe muszą publikować wskaźniki dotyczące „zieloności” swoich aktywów, jednak żeby zadośćuczynić temu obowiązkowi najpierw muszą w swoich portfelach wyodrębnić spółki podlegające raportowaniu niefinansowemu. Niestety brak formalnej listy spółek podlegających raportowaniu zgodnie z unijną dyrektywą NFRD. Instytucje finansowe muszą w konsekwencji same poszukiwać odpowiednich informacji, co wymaga podjęcia szeregu działań analitycznych i operacyjnych. Dlatego w lutym 2022 r. Polska Izba Ubezpieczeń, Związek Banków Polskich, Izba Zarządzających Funduszami i Aktywami oraz Stowarzyszenie Emitentów Giełdowych wystosowały do Pana Jacka Jastrzębskiego, Przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego, wspólne wystąpienie dotyczące listy spółek zobowiązanych do publikowania informacji niefinansowych. Izby gospodarcze zwróciły się do Komisji z prośbą o udostępnienie listy podmiotów zobowiązanych do publikacji oświadczeń niefinansowych według stanu na dzień 31 grudnia 2021 r. W ramach prac Grupy podkreślono, że jednostka będąca jednostką zależną może nie sporządzać oświadczenia na temat informacji niefinansowych. Jest to możliwe w przypadku, gdy jej spółka dominująca sporządza oświadczenie grupy kapitałowej na temat informacji niefinansowych i obejmuje nimi tę jednostkę.

Utworzenie i funkcjonowanie Europejskiego Pojedynczego Punktu Dostępu (ESAP)

W odpowiedzi na prośbę Ministerstwa Finansów Polska Izba Ubezpieczeń przedstawiła w lutym 2022 r. stanowisko w zakresie ESAP. Podkreślono, że zakłady ubezpieczeń jako instytucje finansowe biorące istotny udział w zielonej transformacji potrzebują ogólnodostępnych i wiarygodnych danych dotyczących spółek, w które inwestują i które ubezpieczają. Z tego względu powinna istnieć możliwość bezkosztowego pozyskiwania tych danych. Im więcej instytucje finansowe będą musiały płacić za informacje, tym droższe będą „zielone” produkty, które oferują swoim klientom. Dotyczy to w szczególności tzw. light green products z art. 8 unijnego rozporządzenia 2019/2088 (SFDR, Sustainable Finance Disclosure Regulation) czy dark green products z art. 9 SFDR. Podobnie informacje z zakresu ESG publikowane przez emitentów papierów wartościowych będą niezbędne do wywiązania się przez instytucje finansowe z obowiązków sprawozdawczych. Wynikają one z Regulacyjnych Standardów Technicznych do SFDR, które wchodzą w życie od 1 stycznia 2023. Informacje te dotyczą tzw. PAI (Principal Adverse Impacts), czyli niekorzystnych skutków decyzji inwestycyjnych. Wreszcie, informacje zawarte w ESAP będą bardzo przydatne do wywiązania się z obowiązków wynikających z aktu delegowanego do art. 8 Taksonomii (Rozporządzenia 2020/852). W opinii Polskiej Izby Ubezpieczeń w stanowisku Rządu RP powinniśmy podkreślić, że konieczne jest możliwie szybkie uruchomienie ESAP. W fazie pierwszej powinny znaleźć się informacje wymagane Rozporządzeniami SFDR i Taksonomia oraz wynikające z dyrektywy NFRD (Non-Financial Reporting Directive) zastąpionej przez CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive). Wiarygodne, publicznie dostępne dane z zakresu ESG, których pozyskanie nie będzie wiązało się z poniesieniem znacznych nakładów finansowych, umożliwią nie tylko wywiązanie się z obowiązków narzuconych przez unijnego ustawodawcę instytucjom finansowym. Są też warunkiem dobrowolnego tworzenia „zielonych” produktów finansowych. Innymi słowy powszechny, w miarę możliwości bezkosztowy dostęp do danych ESG jest warunkiem zielonej transformacji.

 

Publiczne konsultacje EIOPA dotyczące uwzględniania preferencji klienta w zakresie zrównoważonego rozwoju

Polska Izba Ubezpieczeń wzięła udział w publicznych konsultacjach EIOPA. Podstawą wydania wytycznych były przepisy dyrektywy o dystrybucji Ubezpieczeń (IDD). Konsultacje w maju br. przeprowadził Europejski Urząd Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych (EIOPA). PIU przekazując stanowisko polskiego rynku ubezpieczeniowego podkreśliła, że poszczególne państwa członkowskie różnią modele dystrybucji oraz dojrzałość rynków pod względem dostępności zrównoważonych produktów. Wskazała, że rozwiązanie przyjęte przez EIOPA jest mniej elastyczne niż podejście zaprezentowane przez ESMA w Wytycznych dotyczących niektórych aspektów wymogów MiFID II. EIOPA używa języka nakazowego („powinnny” – ang. „should”), podczas gdy ESMA przedstawia jedynie swoje sugestie („mogłyby” – ang. „could”). Istotne różnice językowe między dwoma ESAs wydają się nieuzasadnione biorąc pod uwagę analogiczne zobowiązania Poziomu 1 i Poziomu 2 dotyczące obowiązku badania preferencji w zakresie zrównoważonego rozwoju. Rozbieżne praktyki nadzorcze mogą budzić wątpliwości także po stronie organów nadzoru, szczególnie w przypadku organów zintegrowanych. Ponadto, na wielu rynkach podmioty dystrybuujące produkty inwestycyjne będą jednocześnie stosować się do obu zestawów wytycznych reprezentujących różne oczekiwania nadzorcze przygotowane przez EIOPA i ESMA.

 

Projekt Rozporządzenia Parlamentu i Rady w sprawie unijnych zielonych obligacji (GBS – Green Bond Standard)

Polska Izba Ubezpieczeń przekazała do Ministerstwa Finansów swoje stanowisko dotyczące projektu rozporządzenia European green bonds. PIU nie zgłosiła zastrzeżeń do propozycji Parlamentu Europejskiego dotyczących rozszerzenia zakresu projektu Rozporządzenia, w szczególności sustainability-linked bonds. Polska Izba Ubezpieczeń popiera rozwiązania przyczyniające się do popularyzacji zielonych obligacji i unijnego standardu opartego na projektowanym rozporządzeniu. Polski rynek kapitałowy boryka się z niedoborem „zielonych” instrumentów finansowych, toteż propozycja Parlamentu Europejskiego zasługuje na uwzględnienie. Jednocześnie wątpliwości budzą propozycje Parlamentu dotyczące dodatkowych wymagań dla emitentów w zakresie transparentności. Może być to dodatkowe obciążenie administracyjne i organizacyjne zniechęcające do emisji zielonych obligacji, a tym samym idące w odwrotnym kierunku niż propozycja zwiększenia zakresu EuGB. W odniesieniu do wymagań na poziomie podmiotu Polska Izba Ubezpieczeń nie wniosła zastrzeżeń do obowiązku publikowania informacji dotyczących PAI (Principal Adverse Impacts) zgodnie z art. 4 Rozporządzenia SFDR. Zakłady ubezpieczeń oferujące ubezpieczeniowe produkty inwestycyjne zobowiązane są do ujawnień dotyczących głównych niekorzystnych skutków decyzji inwestycyjnych. Na rynku brakuje danych na ten temat.

W konsekwencji zakłady zmuszone są płacić za odpowiednie informacje wyspecjalizowanym firmom, co podraża prowadzenie działalności ubezpieczeniowej i same produkty. Pozostałe propozycje dotyczące wymagań na poziomie podmiotu, a w szczególności związane z koniecznością opublikowania planu transformacji, dodatkowo zaudytowanego przed publikacją, nie przyczynią się do popularyzacji EUGB. PIU zaproponowała również pozostawienie pakietu flexibility pocket. W ankiecie na temat skarbowych zielonych obligacji połowa państw członkowskich, które wzięły udział w badaniu, opowiedziała się za dopuszczeniem, pod pewnymi warunkami, emisji zielonych obligacji nie w pełni zgodnych z rozporządzeniem ws. systematyki. Przyjęcie tej opcji poszerzyłoby wachlarz możliwości inwestycyjnych oraz przyczyniłoby się do szerszego wykorzystania unijnego standardu opartego na projektowanym rozporządzeniu. PIU nie zgłosiła zastrzeżeń do propozycji Parlamentu dotyczącej ochrony praw nabytych (grandfahering clause). Jednocześnie polski rynek ubezpieczeniowy krytycznie ocenia propozycje Parlamentu dotyczące sankcji cywilnych i administracyjnych związanych z nieprawidłowościami przy emisji green bonds. Propozycje Parlamentu wykraczają poza stanowisko Rady. Surowe sankcje nie przyczynią się do popularyzacji europejskiego standardu zielonych obligacji.

 

Projekt dyrektywy w sprawie należytej staranności przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (Corporate Sustainability Due Diligence Directive, CSDDD)

W odpowiedzi na prośbę Ministerstwa Finansów w listopadzie 2022 r. PIU generalnie pozytywnie oceniło poprawki zaproponowane przez czeską Prezydencję. W szczególności na poparcie zasługują propozycje:

  • Wprowadzenie przepisu umożliwiającego spółkom dopełnienie niektórych obowiązków należytej staranności na poziomie grupy.
  • Zmiany dotyczące harmonogramu stosowania regulacji (phase – in clause) – 3, 4 lub 5 lat od dnia wejścia w życie dyrektywy, w zależności od wielkości przedsiębiorstwa (im większa spółka, tym wcześniejszy obowiązek stosowania regulacji). W pierwotnej wersji dyrektywy spółki miały obowiązek stosować dyrektywę po 2 lub 4 latach od dnia jej wejścia w życie (art. 30 CSDDD).
  • Termin „łańcuch wartości” zastępuje się pojęciem „łańcuch działalności”, w którym pomija się fazę użytkowania produktów firmy lub świadczenia usług. Ponadto łańcuch działalności dla przedsiębiorstw finansowych ma nie obejmować MŚP, osób fizycznych i gospodarstw domowych korzystających z usług finansowych.
  • Instytucje finansowe mają nie być zobowiązane do czasowego zawieszenia lub rozwiązania stosunku biznesowego. W takim przypadku zakład monitoruje negatywny wpływ, jednocześnie podejmując działania mające na celu zapobieżenie/łagodzenie/ doprowadzenie do i zakończenie/zminimalizowanie negatywnego wpływu (adverse impact).
  • Odniesienie się w art. 15 CSDDD do CSRD, co usuwa wątpliwości interpretacyjne.
  • Usunięcie z art. 15 pierwotnego brzmienia dyrektywy ustępu 3. Zgodnie z nim państwa członkowskie zapewniają, aby przedsiębiorstwa należycie uwzględniały wywiązanie się z obowiązków przy ustalaniu wynagrodzenia zmiennego, jeśli wynagrodzenie zmienne jest powiązane z wkładem dyrektora w realizację strategii biznesowej przedsiębiorstwa oraz jego długoterminowych interesów i zrównoważonego rozwoju. Podobnie PIU poparła usunięcie art. 25 i 26 z pierwotnego brzmienia dyrektywy.
  • Wyjaśnienie, że spółka nie może ponosić odpowiedzialności, jeśli szkoda została wyrządzona wyłącznie przez jej partnerów biznesowych w jej łańcuchu działalności (art. 22 ust. 3 CSDDD).

 

Spotkanie z przedstawicielami czeskiej prezydencji w Pradze w czerwcu 2022 r.

Czeskie Ministerstwo Finansów reprezentował Jiri Beran, dyrektor Departamentu Rynków Finansowych oraz jego współpracownicy. Przedstawiciele PIU i pracownicy stowarzyszeń ubezpieczeniowych regionu CEE przedstawili podejście rynku ubezpieczeniowego do procedowanych obecnie europejskich projektów legislacyjnych. W zakresie sustainable finance zakłady ubezpieczeń aktywnie wspierają zieloną transformację, rozwój rynków ubezpieczeniowych nie jest jednak taki sam w całej Europie i dlatego szczególnie w naszym regionie ważne jest stosowanie zasady proporcjonalności i podejścia step by step. Problemem pozostaje dostępność danych ESG, koniecznych do raportowania i tworzenia produktów. O ile zakłady ubezpieczeń będą zmuszone kupować odpowiednie informacje na rynku, podniesie to koszty prowadzenia działalności ubezpieczeniowej i zakupu produktów. Dyskusja z czeskim Ministerstwem Finansów dotyczyła również planów rozszerzenia unijnego Rozporządzenia 2020/852, czyli Taksonomii. Państwa Regionu popierają pozytywne podejście, a zatem uznanie za taksonomiczną tej działalności, która wymaga na dzisiaj być może pewnych korekt i której można przypisać nie zielony, ale żółty kolor. Należy być jednak bardzo ostrożnym w przypadku tzw. brązowej taksonomii (kolor czerwony). Takie negatywne podejście i przyklejenie niektórym przedsiębiorstwom brązowej „łaty” może je pozbawić szans na transformację, odcinając w szczególności od finansowania przez banki, czy od rynku kapitałowego. Spowoduje też reperkusje społeczne, a przecież ESG to nie tylko literka E jak Environmental ale też i S jak Social. Decyzje o rozszerzeniu Taksonomii jeszcze przed nami. W marcu br. ukazał się raport EU Platform on sustainable finance, który stanowi bardzo ważną pozycję wyjściową do dyskusji i przyszłych decyzji. Dotychczasowe raporty Platformy były w dużym stopniu przyjmowane przez Komisję prawie w całości, czego najlepszym przykładem jest opublikowane w grudniu 2021 „klimatyczne” rozporządzenie 2021/2139, stanowiące w zasadzie kalkę raportu Platformy. Należy z zadowoleniem odnotować, że o ile w pierwotnej wersji raportu Platformy „brązowa” taksonomia stanowiła priorytet, ostateczna wersja prezentuje podejście pozytywne rozszerzenia taksonomii „zielonej”. To nie znaczy, że porzucono pomysł przyklejania spółkom brązowych oznaczeń, nie wysuwa się on jednak na prowadzenie.

 

Współpraca z Ministerstwem Rozwoju i Technologii

PIU kontynuowała współpracę w zakresie Partnerstwa na rzecz realizacji Celów Zrównoważonego Rozwoju (SDGs). Współredagowała wydawany przez Ministerstwo Newsletter SDG, w ramach którego informowała o podstawowych kierunkach prac Polskiej Izby Ubezpieczeń dotyczących zrównoważonego finansowania. Ponadto w październiku 2022 r. PIU odpowiedziała na prośbę ministerstwa o przedstawienie ogólnego podejścia z zakresu zrównoważonego finansowania. W swoim wystąpieniu PIU podkreśliła, że:

  • W ostatnim czasie rynek ubezpieczeniowy poddany był przemianom związanym z realizacją założeń w ramach strategii zawartej w Europejskim Zielonym Ładzie. Zakłady ubezpieczeń odgrywają istotną rolę w zielonej transformacji jako ubezpieczyciele ryzyk – również związanych ze zmianami klimatu. Ubezpieczyciele oferują produkty, wśród których znajdują się polisy związane z czystym pozyskiwaniem energii, w tym polisy dla farm wiatrowych i elektrowni wodnych. Wprowadzają ograniczenia związane z ubezpieczaniem sektora paliw kopalnych. Ubezpieczyciele pełnią też szczególną funkcję inwestorów instytucjonalnych, przekierowując przepływy finansowe na przedsiębiorstwa i projekty, które przyczyniają się do walki ze zmianami klimatycznymi. Inwestują składki klientów w zielone papiery wartościowe.
  • Polska Izba Ubezpieczeń jest zwolennikiem rozwiązań ewolucyjnych a nie rewolucyjnych – w szczególności powinniśmy uwzględniać wszystkie litery ESG, radykalne rozwiązania w zakresie „Environmental” mogą rzutować na „Social” .
  • Prawo europejskie powinno raczej zachęcać i promować zielone inwestycje a nie karać. Jesteśmy zwolennikami podejścia step by step oraz realistycznych terminów implementacji.
  • Zbyt rygorystyczne zasady raportowania niefinansowego nie przyczynią się do rozwoju „jasnozielonych” (art. 8 SFDR) i ciemnozielonych (art. 9 SFDR) produktów inwestycyjnych. Brak dostępnych informacji o spółkach implikuje konieczność korzystania z drogich podmiotów zewnętrznych.
  • System wypłacalności zawarty w dyrektywie Solvency II powinien pozostać oparty na ryzyku. Nie ma konieczności dodawania sztucznych czynników odzwierciedlających ESG, na przykład „green supporting” albo „brown punishing factor”. Tego typu podejście stanowiłoby istotne wyzwanie dla pozycji kapitałowej i bezpieczeństwa zakładów ubezpieczeń.
  • Ustawodawca europejski powinien zachować spójność pomiędzy poszczególnymi elementami ram zrównoważonego finansowania, szczególnie pomiędzy Taksonomią, SFDR oraz CSRD. Ponadto akty wykonawcze drugiego rzędu nie powinny być przyjmowane z istotnym opóźnieniem w stosunku do legislacji poziomu pierwszego.

 

Współpraca z Ministerstwem Finansów w ramach polskiej Platformy Zrównoważonych Finansów.

W dniu 4 listopada 2022 Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Artur Soboń zainaugurował powstanie w Polsce Platformy Zrównoważonych Finansów. Wśród zaproszonych gości nie zabrakło przedstawicieli Polskiej Izby Ubezpieczeń, w tym prezesa PIU Jana Grzegorza Prądzyńskiego oraz Sekretarza Grupy roboczej PIU ds. zrównoważonego finansowania Pawła Sawickiego. Celem inicjatywy Ministerstwa Finansów jest budowa regionalnego centrum zielonych finansów w Polsce. Wśród wyzwań dla rozwoju zielonych finansów w naszym kraju wymieniono niski poziom przygotowania uczestników rynku do wyzwań regulacyjnych, strukturę rynku, niski poziom inwestycji prywatnych oraz lukę ambicji klimatycznych między Polską i UE. Dysproporcje pomiędzy Unią a Polską przedstawiono na przykładzie emisji zielonych obligacji. O ile emisja zielonych obligacji w Unii Europejskiej co roku istotnie się zwiększa, osiągając w roku 2021 wartość około 240 mld Euro, o tyle emisja zielonych obligacji w Polsce oscyluje w okolicach 1-2 mld Euro rocznie. Rozwój zrównoważonych finansów to jednak nie tylko wyzwania, ale i szanse. Umożliwi pokrycie potrzeb inwestycyjnych w obszarze zeroemisyjnej transformacji i zwiększy skalę inwestycji prywatnych, co zakwalifikowano jako działanie antykryzysowe i antyinflacyjne. W tym przypadku możemy się posłużyć przykładem obligacji. Wolumen obligacji na inwestycje w paliwa kopalne na świecie stopniowo maleje, z kolei inwestycje w zielone aktywności rosną. Rok 2021 był pierwszym, kiedy wolumen zielonych obligacji na świecie przewyższył inwestycje w paliwa kopalne. W wymiarze bardziej konkretnym zadaniem powołanej do życia przez Ministerstwo Finansów Platformy będzie wypracowanie Mapy Drogowej dla Rozwoju Zrównoważonych Finansów w Polsce. Przełoży się to, miejmy nadzieję, na zwiększenie dostępności źródeł finansowania w zieloną transformację. Rozwiązania merytoryczne zostaną zaproponowane w ramach prac grup roboczych, ostateczne decyzje zapadną na posiedzeniach Platformy Zrównoważonych Finansów. Pierwsza grupa robocza już została powołana na posiedzeniu Platformy w dniu 4 listopada br. Grupa podejmie działania w kierunku usprawnienia raportowania niefinansowego wśród polskich spółek. W skład tej grupy roboczej weszła Polska Izba Ubezpieczeń.

 

Działania edukacyjne w zakresie zrównoważonego finansowania

Celem Grupy roboczej PIU ds. zrównoważonego finansowania jest między innymi podejmowanie działań edukacyjnych w stosunku do zakładów ubezpieczeń z zakresu zrównoważonego finansowania. W szczególności Sekretarz Grupy ds. zrównoważonego finansowania przygotował i przedstawił we współpracy z Deloitte prezentację w ramach webinaru Zagadnienia ESG w ocenie ryzyka ubezpieczeniowego w dniu 12.04.2022 r. oraz uczestniczył w panelu dyskusyjnym z zakresu zrównoważonego rozwoju w ramach konferencji Sektorowej Rady ds. Kompetencji Sektora Finansowego FINSKILLS 2022 22 czerwca 2022 r.

 

 

 

Grupa robocza ds. ubezpieczeń GAP

Przewodniczący: Przemysław Cyranka
Sekretarz: Piotr Wrzesiński
Liczba posiedzeń w 2022 r.: 5

Najważniejsze opracowania i rekomendacje

  • W 2022 r. prace grupy koncentrowały się na analizie i omówieniu problemów i najważniejszych wyzwań związanych z oferowaniem ubezpieczeń GAP.

 

 

Zespół ds. bancassurance i sprzedaży affinity

Przewodniczący: Agnieszka Gocałek
Sekretarz: Piotr Wrzesiński
Liczba posiedzeń w 2022 r.: 7

Najważniejsze opracowania i rekomendacje

  • prace Zespołu dotyczyły przede wszystkim przedstawionego przez UKNF w czerwcu 2022 r. projektu nowelizacji Rekomendacji U, jak również analizy i wypracowania stanowiska rynku do raportu i ostrzeżenia EIOPA dotyczącego ubezpieczeń spłaty kredytu i pożyczki (CPI) oferowanych przez banki.
  • Przygotowano analizę wpływu reformy WIBOR oraz propozycji wakacji kredytowych na umowy ubezpieczenia zawierane za pośrednictwem banków i towarzyszące produktom bankowym.
  • Kontynuowano prace nad propozycją podejścia do analizy potrzeb klienta (APK) przy dystrybucji umów ubezpieczenia w kanale bancassurance oraz projektem dobrych praktyk w zakresie obowiązków twórcy i współtwórcy produktu.

Zespół koordynował również przygotowanie kwartalnych raportów, prezentujących zmiany zachodzące na rynku bancassurance.

 

Najważniejsze konferencje i seminaria

  • 30 listopada 2022 r. odbyła się Konferencja bancassurance „Przyszłość rynku bancassurance”.

 

 

Zespół ds. compliance

Przewodniczący: Monika Guzek
Sekretarz: Paweł Sawicki
Liczba posiedzeń w 2022 r.: 5

Najważniejsze opracowania i rekomendacje:

 

Ponowne konsultacje publiczne projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem rozwoju rynku finansowego oraz ochrony inwestorów na tym rynku (nowy „warzywniak”, UD235)

W zakresie ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej nowy projekt z 24 października 2022 r. nie zawiera wielu propozycji zmian ustawy zgłoszonych w roku ubiegłym przez Komisję Nadzoru Finansowego, co do których PIU zgłosiła zastrzeżenia. Projekt nie zawiera szczegółowych, wzorowanych na prawie bankowym propozycji z zakresu obowiązków władz statutowych czy rozbudowania obowiązków z zakresu outsourcingu. Pozostały jednak zagadnienia wzbudzające wiele kontrowersji, w tym wysokie kary na zakłady ubezpieczeń i członków zarządu oraz usunięcie decyzji zobowiązującej do wykonania zaleceń jako warunku ukarania za ich niewykonanie. W zakresie ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej niektóre z propozycji legislacyjnych przyczynią się do usunięcia obecnych wątpliwości interpretacyjnych i usprawnią prowadzenie działalności ubezpieczeniowej. Można tu wymienić wykreślenie obowiązku przekazywania organowi nadzoru rocznych sprawozdań finansowych, sporządzonych na podstawie ustawy o rachunkowości (art. 280 uduir) z uwagi na możliwość ich samodzielnego pobrania przez UKNF za pośrednictwem Krajowego Rejestru Sądowego. Istotne wątpliwości może natomiast budzić usunięcie obowiązku wydania decyzji administracyjnej zobowiązującej do wykonania zaleceń jako warunku nałożenia kary za niewykonanie zaleceń oraz nakładanie kar finansowych na członków zarządu lub prokurentów do wysokości 3 milionów złotych i do 20 milionów złotych na zakłady ubezpieczeń. Usunięcie decyzji zobowiązującej do wykonania zaleceń zaburzy drabinę stopniowania środków nadzorczych. Organ nadzoru powinien rezerwować kary administracyjne dla szczególnie istotnych naruszeń prawa, drobne nieprawidłowości nie powinny spotykać się z surowymi karami. Projektodawca pomija narzędzia nadzorcze o charakterze prewencyjnym na rzecz restrykcyjnych. Zagrożenie surową karą administracyjną za nawet drobne nieprawidłowości, w tym za niewykonanie zaleceń, zniechęca do działań innowacyjnych, ponieważ nie wiadomo, czy takie nowe działanie nie zostanie zakwestionowane przez organ nadzoru. Odpowiadając na ponowne konsultacje publiczne PIU opowiedziała się ponadto przeciwko wprowadzeniu uzasadnienia powołania członków zarządu i rady wraz z oceną spełniania wymogów określonych w przepisach prawa (wzorowany na prawie bankowym nowy ustęp 1a w art. 49 uduir). Przepisy unijne nie wskazują na obowiązek przekazywania organowi nadzoru uzasadnienia powołania. Przepisy krajowe wymagają spełnienia przez powoływane osoby określonych wymogów, nie wymagają jednak uzasadnienia. Wprawdzie zgodnie z art. 22 ust. 3 prawa bankowego bank przekazuje KNF informację o spełnieniu przez członków rady nadzorczej określonych wymogów, jednak norma nie wymaga uzasadnienia powołania. Podkreślamy, że dyrektywa Wypłacalność II właśnie podlega rewizji, przy czym w opublikowanej wersji zmian nie ma proponowanych regulacji.

W zakresie ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, UFG i PBUK Polska Izba Ubezpieczeń podniosła w piśmie do Ministerstwa Finansów, że rynek pozytywnie ocenia uchylenie obowiązku przekazywania organowi nadzoru informacji dotyczących każdorazowych zmian taryf składek ubezpieczeń obowiązkowych (uchylenie ust. 2 i 3 w art. 8 uuo). Wprowadzenie sankcji z tytułu nieterminowego raportowania danych o umowach i szkodach do Ośrodka Informacji UFG poprzez dodanie do art. 102 nowego ustępu 5a jest nieuzasadnione. Zgodnie z art. 362 ust. 2 ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej organ nadzoru może wobec zakładu ubezpieczeń i zakładu reasekuracji zastosować środki, o których mowa w ust. 1 (kary pieniężne), również w przypadku, gdy zakład wykonuje działalność z naruszeniem przepisów prawa, statutu, zawartych umów ubezpieczenia i reasekuracji lub planu działalności. W nowej wersji ustawy Ministerstwo Finansów uwzględniło wcześniejszą propozycję KNF uzupełnienia obecnie obowiązującej normy z art. 105 ust. 4 uuo (zgodnie z którą zakłady ubezpieczeń przekazujące dane do Funduszu są obowiązane do aktualizacji tych danych w przypadku ich zmiany) o termin 7 dni od daty uzyskania informacji o zajściu zdarzenia będącego przyczyną aktualizacji. Zakłady ubezpieczeń proponują odrzucenie tej poprawki jako nadmiarowej, szczególnie w kontekście surowych sankcji przewidzianych w art. 362 ust. 1 pkt 1 i 2 uduir. Dodatkowo, ponownie, PIU zaproponuje Ministerstwu Finansów rozważenie zmiany w art. 14 ust. 3a i 3b uuo poprzez wprowadzenie fakultatywności karania za nieterminową likwidację szkód analogicznie jak w art. 15zzv ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, zgodnie z którym „Jeżeli termin wypłacenia odszkodowania, o którym mowa w art. 14 ust. 1 albo 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, lub dopełnienia obowiązku, o którym mowa w art. 14 ust. 3 tej ustawy, przypadał w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, w przypadku niewypłacenia przez zakład ubezpieczeń odszkodowania w terminie, o którym mowa w art. 14 ust. 1 albo 2 tej ustawy, lub niedopełnienia obowiązku, o którym mowa w art. 14 ust. 3 tej ustawy, organ nadzoru może zastosować wobec zakładu ubezpieczeń środki nadzorcze określone w art. 362 ust. 1 pkt 1 lub 2 ustawy z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz. U. z 2020 r. poz. 895 i 1180).” Proponujemy uzależnienie stosowania środków nadzorczych przez KNF od uznania organu, gdyż kwestię ich stosowania reguluje w sposób wystarczający art. 362 ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej. Propozycja PIU nie pogarsza pozycji organu nadzoru. Brak obowiązku nałożenia kary umożliwia uwzględnienie szczególnych okoliczności lub znacznego upływu czasu od zdarzenia. Ponadto organ nadzoru mógłby skupić się na najistotniejszych nieprawidłowościach, nie musiałby „po kolei” nakładać kar za wszystkie, nawet drobne i nieliczne opóźnienia w likwidacji szkód. Analogiczna regulacja, uznanie a nie związanie administracyjne, powinna znaleźć się w art. 108 ust. 5 uuo wprowadzającym obowiązek nałożenia kary przez organ nadzoru za nieterminową likwidację szkód na rzecz UFG. W związku z wątpliwościami dotyczącymi tego, czy odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń rozpoczyna się w dniu zawarcia umowy, czy też w pierwszym dniu okresu ubezpieczenia, należy doprecyzować zasady odpowiedzialności w sytuacji wskazania przez strony umowy początku okresu ubezpieczenia od dnia późniejszego, niż dzień zawarcia umowy ubezpieczenia. Zgodnie z art. 12 ust. 1 odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń trwa przez okres wskazany w umowie i kończy się z upływem ostatniego dnia tego okresu. Natomiast zgodnie z brzmieniem art. 39 ust. 1 odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń rozpoczyna się z chwilą zawarcia umowy i zapłacenia składki ubezpieczeniowej. Jednakże przepis ten dotyczy sytuacji, kiedy strony nie wskażą początku okresu ubezpieczenia –nie wynika to z zapisu. Dodatkowo coraz częściej zakłady ubezpieczeń mają do czynienia z wyłudzaniem ochrony ubezpieczeniowej w sytuacji, gdy nie zapłacona została nawet pierwsza rata składki. Analogiczne zmiany uzasadnione są w przepisach dotyczących OC rolnika i OC budynków rolnych.

 

W zakresie ustawy o dystrybucji ubezpieczeń proponowane zmiany w znacznej mierze adresują zgłoszone dotychczas uwagi rynku ubezpieczeniowego. Dotyczy to w szczególności:

  • postulowanego przez rynek wyraźnego rozróżnienia e-learningu i szkoleń (seminariów) prowadzonych z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego. Projekt przewiduje dodanie art. 6a udu w brzmieniu: Szkolenie zawodowe jest prowadzone w formie zapewniającej efektywne przekazanie treści, w szczególności w formie prowadzonych wykładów, seminarium, w tym z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego lub w formie e-learningu. Pozwoli to na wyeliminowanie wątpliwości interpretacyjnej. Dotyczy ona interpretacji, czy szkolenia zawodowe przeprowadzane w formie wykładów lub seminarium z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego należy klasyfikować jako szkolenie przeprowadzane w formie e-learningu, a tym samym czy konieczne jest dopełnianie obowiązków, przewidzianych dla e-learningu;
  • doprecyzowania, że zaświadczenie o szkoleniu powinno zawierać numer PESEL, a w razie jego braku – datę urodzenia oraz numer wpisu do rejestru pośredników ubezpieczeniowych (art. 8 pkt. 3 i art. 9 pkt. 2 udu);
  • nieuwzględnienia proponowanego przez Komisję Nadzoru Finansowego wprowadzenia art. 8 ust. 1a udu, nakładającego obowiązek dokumentowania i przechowywania dokumentacji dotyczącej analizy wymagań i potrzeb klienta przez okres pięciu lat;
  • wprowadzenia (w art. 52 udu) obowiązku udostępnienia przez KNF zakładowi ubezpieczeń zbiorczej informacji o aktualnych wpisach w rejestrze agentów objętych wpisem danego zakładu. Szczegółowy sposób udostępniania zakładom tych informacji określi Minister Finansów w drodze rozporządzenia.

PIU zaproponowała jednak dodatkowo w art. 19 ust. 3 pkt 2 lit. c udu wykreślenie wyrazów: „uprawniona do prowadzenia jej spraw”. Ustalenie przez zakład ubezpieczeń, przy składaniu wniosku do rejestru agentów, czy zgłoszony przez agenta wspólnik spółki osobowej uprawniony jest do prowadzenia spraw spółki, wymagałoby weryfikowania wewnętrznych uzgodnień, postanowień umowy spółki lub orzeczeń sądu, gdyż informacja taka nie jest ujawniana w rejestrze przedsiębiorców. Taki formalizm jest nadmiarowy. Proponowany art. 53 ust. 2 udu stanowi, iż w przypadku połączenia lub podziału zakładu ubezpieczeń albo agenta, wpis do rejestru agentów nie przechodzi na spółkę przejmującą lub spółkę nowo zawiązaną, powstałą w związku z połączeniem lub podziałem zakładu ubezpieczeń albo agenta. Ponadto PIU wniosła o rozważenie możliwości zachowania przez osoby, o których mowa w art. 19 ust. 1 i 3 ustawy, w przypadku połączenia lub podziału zakładu albo agenta, dotychczasowego statusu osób uprawnionych, co zwolni agenta z konieczności zbierania od tych osób dokumentacji koniecznej do złożenia wniosku do rejestru agentów. W związku z propozycją uzupełnienia art. 55 udu o ust. 2a, który rozszerza zakres danych w rejestrze agentów o adres poczty elektronicznej agenta, należy wskazać, iż zgodnie z art. 38 pkt 1 a ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym oraz art. 5 ust. 1 pkt 7 ustawy o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej podmiot wpisany do tych rejestrów zobowiązany jest podać adres poczty elektronicznej. Adresy te ujawnione są w rejestrach, co umożliwia organowi nadzoru ustalenie adresu poczty elektronicznej agenta, z którego mógłby korzystać UKNF w sprawach urzędowych. PIU nie widzi uzasadnienia dla dublowania danych w kolejnym rejestrze, w którym agent jest zarejestrowany.

 

Projekt stanowiska nadzorczego EIOPA dotyczącego różnicowania wysokości składek w ubezpieczeniach majątkowych (price walking)

7 października 2022 r. zakończyły się konsultacje publiczne EIOPA w zakresie projektu stanowiska nadzorczego dotyczącego różnicowania wysokości składek w ubezpieczeniach majątkowych. W projekcie Stanowiska EIOPA zawarła oczekiwanie, że krajowe organy, a zatem również Komisja Nadzoru Finansowego, będą nadzorować, czy zróżnicowane praktyki cenowe nie prowadzą do niesprawiedliwego traktowania konsumentów. Należy ograniczyć price walking związany z niską skłonnością ubezpieczających do zmiany zakładu ubezpieczeń („loyalty penalty”). Zdaniem EIOPA praktyki te będą rozwijać się wraz z wykorzystaniem sztucznej inteligencji oraz Big Data. Jako podstawę do eliminacji takich praktyk EIOPA wskazuje obowiązek dystrybutorów do postępowania „uczciwie, rzetelnie i profesjonalnie, zgodnie z najlepiej pojętym interesem swoich klientów” (art. 17 ust. 1. Dyrektywy IDD). Projekt stanowiska nadzorczego EIOPA był konsultowany przez Polską Izbę Ubezpieczeń w formie dwóch legislacji. PIU zleciła również sporządzenie opinii prawnej Profesorowi Pawłowi Wajdzie w ramach kancelarii Baker McKenzie Krzyżowski i Wspólnicy Sp. K. Na posiedzeniu Zespołu Compliance Profesor Wajda zaprezentował treść swojej opinii. Na posiedzenie zaproszono również przedstawicieli Komisji Nadzoru Finansowego. Z opinii wynika w szczególności, że propozycja ograniczenia lub zakazu obejmującego rynki ubezpieczeniowe państw Unii Europejskiej w zakresie stosowania przez zakłady ubezpieczeń zróżnicowanych praktyk cenowych odnoszących się do ubezpieczeń innych niż na życie nie powinna zostać wdrożona przez EIOPA. Istnieją istotne wątpliwości w zakresie kompetencji EIOPA do podjęcia działań mających charakter soft law regulujących kwestię ochrony praw konsumentów. Taka inicjatywa wydaje się być sprzeczna z zasadą proporcjonalności oraz subsydiarności. EIOPA powinna w konsekwencji skorzystać z opcji nr 1 No action (maintain status quo), wskazanej w Ocenie skutków stanowiska nadzorczego (Impact Assessment of Supervisory statement on differential pricing practices in non-life Insurance). Unijny i polski porządek prawny przewiduje już na obecnym etapie istnienie szeregu regulacji, które mają na celu pomóc klientowi podczas zawierania umowy ubezpieczenia. Regulacje uzupełniają wytyczne unijnego i krajowego organu nadzoru. Aspekty związane z odpowiednią ofertą i ceną są m.in. już uwzględnione w procesie zatwierdzania produktu i nie wymagają dalszego rozszerzenia. Przepisy zawarte w Dyrektywach Solvency II, IDD w odniesieniu do wymogów w zakresie nadzoru nad produktem i zarządzania nim przewidują wystarczające regulacje dotyczące sprzedaży ubezpieczeń. EIOPA powinna odstąpić od wprowadzenia ograniczeń lub zakazu obejmującego rynki ubezpieczeniowe państw członkowskich. PIU przesłała opinię Profesora Wajdy do organu nadzoru oraz do wszystkich zakładów ubezpieczeń w formie komunikatu.

PIU wzięła udział w konsultacjach publicznych EIOPA zwracając uwagę na następujące zagadnienia:

  • Istotne wątpliwości dotyczące podstawy prawnej wydania oświadczenia nadzorczego w sprawie praktyk różnicowania cen w szczególności w odniesieniu do unijnych zasad proporcjonalności i zasady pomocniczości. Analizy nie wykazały, że wskazane przez EIOPA praktyki dotyczą wszystkich rynków, powstaje zatem wątpliwość dotycząca zasady proporcjonalności. Ponadto EIOPA nie wykazała, że w zakresie nadzoru nad taryfikacją składek nie radzą sobie organy krajowe, powstaje zatem wątpliwość, czy konieczne jest „wsparcie” organu europejskiego (zasada subsydiarności).
  • Projekt stanowiska nadzorczego EIOPA próbuje nadawać organom narodowym dodatkowe kompetencje w zakresie kontroli cen ubezpieczeń. Organy narodowe często nie mają takich uprawnień, a dodatkowych uprawnień nie można domniemywać.
  • EIOPA próbuje na nowo zdefiniować rolę soft law. Tymczasem miękkie prawo z natury rzeczy nie może pociągać za sobą konieczności zmiany regulacji krajowych. Wskazany przez EIOPA art. 29 Rozporządzenia 1094/2010 ma charakter bardzo ogólny i nie przyznaje EIOPA uprawnienia do stanowienia „miękkiego” prawa, którego stosowanie wymagałoby na dodatek konieczności zmiany „twardego” prawa w państwach członkowskich.
  • Działalność EIOPA może obniżyć konkurencyjność na rynku ubezpieczeniowym poprzez ograniczenie zróżnicowania cenowego i możliwości pozyskania nowych konsumentów. Wydanie stanowiska nadzorczego doprowadziłoby do sztucznego wyrównywania składek. Przyczyniłoby się również do wycofania się z wielu akcji promocyjnych i dyskontowych.
  • Brak jednolitego modelu dystrybucji w Unii Europejskiej, trudno zatem o uniwersalne, paneuropejskie stanowisko nadzorcze.
  • Poszczególne kraje całkiem dobrze radzą sobie z ochroną konsumenta, brak podstaw do działania na poziomie europejskim.
  • Bardzo duże koszty związane z koniecznością gruntownej zmiany informatycznych systemów dystrybucji produktów.
  • Trudności w popularyzacji ubezpieczeń z uwagi na faktyczne zakazanie akcji promocyjnych z niższą ceną produktu w pierwszym roku ubezpieczenia.
  • Wzrost cen ubezpieczeń z uwagi na ograniczenie cen promocyjnych.
  • Na rynkach finansowych (i nie tylko) powszechnie stosuje się różnicowanie składek dla klientów. Wprowadzenie ograniczeń tylko dla zakładów ubezpieczeń stanowiłoby istotne ograniczenie i byłoby sprzeczne z zasadą zapewnienia spójności regulacji i nadzoru instytucji finansowych. Sektor finansowy jest częścią całej gospodarki i nie powinien być wyłączony z zasad wolnego rynku. Trudno zrozumieć, dlaczego zakazane byłoby obniżanie ceny ubezpieczenia w początkowym jego okresie podczas, gdy dla przykładu banki oferują promocyjne oprocentowanie lokat i niższe marże dla wybranych klientów. Z kolei firmy telekomunikacyjne proponują niższe abonamenty w początkowym okresie trwania umowy lub lepsze warunki dla konsumentów, którzy chcą zrezygnować z usług.
  • Konieczność podziału ubezpieczonych na mniejsze grupy, naruszenie zasady ustalania cen w oparciu o statystykę.
  • Próba ograniczania rozwoju Big Data i AI oraz pozyskiwania danych o klientach za pomocą nowych technologii. Wydaje się to podążać w kierunku odwrotnym do innych istotnych projektów unijnych dotyczących „Otwartych Finansów” i „Otwartych Ubezpieczeń”, które mają stworzyć rynek wymiany danych także w sektorze ubezpieczeniowym. Ponadto profilowanie klientów z wykorzystaniem nowych technologii jest wprost dopuszczalne w świetle Rozporządzenia RODO.

EIOPA nie podjęła jeszcze decyzji w zakresie price walking. O ile stanowisko nadzorcze dotyczące różnicowania wysokości składek w ubezpieczeniach majątkowych miałoby jednak zostać wydane, PIU dostrzega w szczególności zagadnienie oddzielenia „uzasadnionych” podwyżek składek z uwagi na inflację od tych „nadmiarowych”. Do jakiego poziomu podwyżek upoważnia dzisiejsza inflacja, a od jakiego jest to już niedozwolony price walking? W jaki sposób nadzorca miałby to ocenić?

 

 

 

Grupa robocza ds. chmury obliczeniowej

Przewodniczący: Aleksandra Podhajska
Sekretarz: Mariusz Kuna
Liczba posiedzeń w 2022 r.: 5

Najważniejsze opracowania i rekomendacje:

  • Członkowie Grupy roboczej zakończyli prace nad wypracowaniem drugiej wersji „Standardu wdrożeń przetwarzania informacji w chmurze obliczeniowej”. Dokument został uzupełniony o:
    • rozdział omawiający wzajemne relacje i współzależności komunikatu UKNF i ustawy UDUiR, w szczególności w zakresie przepisów dotyczących outsourcingu,
    • załącznik zawierający przykładowe klauzule umowne jakie mogą być stosowane w umowach z dostawcami chmurowymi,
    • aktualizację niektórych punktów standardu z uwagi na opublikowane przez UKNF stanowiska w formie Q&A do w/w komunikatu.

Dokument został opublikowany na stronie internetowej PIU.

 

 

Grupa robocza ds. reformy wskaźnika WIBOR (działa od lipca 2022 r.)

Przewodniczący: Tomasz Kulik
Sekretarz: Piotr Wrzesiński
Liczba posiedzeń w 2022 r.: 3

Ze względu na rosnące od końca 2021 r. stopy procentowe i wynikające z tego problemy kredytobiorców posiadających kredyty hipoteczne w PLN oparte o wskaźnik WIBOR, KNF zainicjował w połowie 2022 r. powołanie grupy roboczej, która rozpoczęła prace nad opracowaniem zamiennika wskaźnika WIBOR. W związku z tym Polska Izba Ubezpieczeń powołała Grupę roboczą ds. zmiany wskaźnika WIBOR, w której skład weszli CFO wybranych zakładów ubezpieczeń oraz przewodniczący Komisji ubezpieczeń na życie PIU, Komisji zarządzania ryzykiem PIU oraz Zespołu bancassurance i sprzedaży affinity PIU.

Grupa robocza PIU przygotowała szczegółową analizę wpływu zmiany wskaźnika WIBOR na inny wskaźnik referencyjny oraz likwidacji wskaźnika WIBID na działalność zakładów ubezpieczeń. Prace grupy skupiały się głównie na ryzykach i potencjalnych problemach dla branży ubezpieczeniowej – w aspekcie operacyjnym i technicznym, oraz identyfikacji zależności pomiędzy zakładami ubezpieczeń a pracami prowadzonymi w pozostałych strumieniach w ramach prac Narodowej Grupy Roboczej ds. reformy wskaźników referencyjnych (NGR).

 

 

Grupa robocza ds. Rekomendacji U (działa od grudnia 2022 r.)

Przewodniczący: Jarosław Bartkiewicz
Sekretarz: Piotr Wrzesiński
Liczba posiedzeń w 2022 r.: 3

W grudniu 2022 r Polska Izba Ubezpieczeń powołała grupę roboczą składającą się z prezesów i członków zarządów wybranych zakładów ubezpieczeń i banków oraz Związku Banków Polskich, której celem było wypracowanie propozycji podejścia do określania wartości produktu dla klienta w ramach prac nad nowelizacją Rekomendacji U KNF.

Grupa robocza przygotowała szczegółową analizę raportu i ostrzeżenia EIOPA odnoszącą się do rynku bancassurance w Polsce. Jednym z najważniejszych wniosków wynikających z przygotowanej analizy jest to, że raport EIOPA nie wskazuje polskiego rynku CPI jako negatywnie wyróżniającego się na tle innych krajów europejskich, które objęte były badaniem EIOPA. W niektórych, jednostkowych obszarach polski rynek faktycznie wyróżnia się na tle innych rynków europejskich, np. w przypadku wysokości prowizji od produktów CPI ze składką regularną do kredytów konsumenckich, ale w większości wskazanych przez EIOPA danych nie odbiega istotnie (zarówno pozytywnie, jak i negatywnie) od innych rynków objętych badaniem. PIU przekazała przygotowaną analizę do UKNF w dniu 17 stycznia br. Grupa robocza przygotowała również propozycję innego podejścia do określania wartości produktu dla klienta niż w proponowany przez KNF w rekomendacji 20 w projekcie nowelizacji Rekomendacji U.

 

 

Komisja ds. zarządzania ryzykiem

Przewodniczący: Paweł Dygas
Sekretarz: Rafał Mańkowski
Liczba posiedzeń w 2022 r.: 8

 

Baza OpRisk

Komisja ds. zarządzania ryzykiem utworzyła w ramach Polskiej Izby Ubezpieczeń bazę zawierającą dane dotyczące incydentów w obszarze ciągłości procesów biznesowych, awarii lub błędów systemów informatycznych, relacji z klientami, produktów biznesowych, bezpieczeństwa pracowników, outsourcingu oraz przestępczości ubezpieczeniowej. Na potrzeby Bazy OpRisk opracowany został szablon do gromadzenia danych.

Inicjatywa utworzenia Bazy OpRisk wynikała z postanowień wytycznych Europejskiego Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych nr EIOPA-BoS-14/253 dotyczących systemu zarządzania ryzykiem. Zgodnie z Wytyczną nr 39 zakład powinien ustanowić mechanizmy monitorowania i raportowania funkcjonujące w ramach systemu kontroli wewnętrznej zakładu, które dostarczają organowi administrującemu, zarządzającemu i nadzorczemu informacji o istotnym znaczeniu dla procesu decyzyjnego. Celem Bazy OpRisk jest więc stworzenie możliwości gromadzenia danych i wiedzy rozproszonych obecnie w poszczególnych zakładach, dzięki czemu będzie możliwe identyfikowanie ogólnorynkowych trendów rozwoju danych rodzajów zagrożeń dla działalności zakładów ubezpieczeń. Zakłady będące uczestnikami bazy mogą odnieść swoje dane o incydentach do sytuacji w skali całego rynku ubezpieczeniowego. Dzięki temu są w stanie zweryfikować, czy dane zdarzenie ma związek z szerszym zjawiskiem, czy też charakter jednostkowy.

 

Ryzyka związane z wdrażaniem ESG

Omawiane były głównie ryzyka związane z ujawnianiem i informowaniem klientów o zielonych produktach. Problemem może być brak strategii wdrażania ESG na poziomie krajowym oraz brak przepisów dotyczących ustalania ratingów na poziomie unijnym. To powoduje, że zakłady ubezpieczeń mogą być narażone na ryzyko inwestowania w zielone aktywa podmiotów uprawiających green washing.

Wyzwaniem dla zakładów mogą być obowiązki informacyjne w przypadku produktów inwestycyjnych z jednostkami funduszów, prowadzonych przez podmioty trzecie. Zakład może nie mieć szczegółowej informacji o strukturze portfela danego funduszu.

Na ocenę produktów będzie mieć wpływ również faza, w której one się znajdują. Inaczej będą oceniane produkty będące w fazie sprzedaży, inaczej produkty wygaszane (run off).

 

Metodyka testów warunków skrajnych na rok 2023

Komisja ds. zarządzania ryzykiem koordynowała przygotowanie propozycji metodyki testów warunków skrajnych na rok 2023. Prace te były na bieżąco konsultowane z UKNF, dzięki czemu propozycje Komisji zostały w większości uwzględnione w oficjalnym dokumencie organu nadzoru.

Prace rozpoczęły się od podsumowania przez przedstawicieli UKNF wyników testów warunków skrajnych za rok 2021. Na tym etapie przekazano oczekiwania dotyczące rozwoju tego badania, pozwalającego ocenić odporność rynku ubezpieczenia na skutki skrajnych zdarzeń związanych z makroekonomią, zmianami klimatu oraz przerwami w procesach biznesowych związanych z awariami systemów informatycznych lub atakami hakerskimi. Komisja uczestniczyła w przygotowaniu łącznie 10 scenariuszy, które dotyczyły między innymi ryzyk: katastrof naturalnych (powodzi, gradu, silnych wiatrów oraz fali upałów), inflacji, wzrostu bezrobocia, ataku cybernetycznego oraz masowego rozwiązywania umów ubezpieczenia powiązanych z kredytami frankowymi.