W czwartek (20.11.2025 r.) Komisja Europejska przedstawiła pakiet dotyczący pracowniczych i indywidualnych programów emerytalnych w ramach strategii Unii Oszczędności i Inwestycji (SIU). Obejmuje on zarówno rekomendacje dla państw członkowskich, jak i propozycje legislacyjne dotyczące przeglądu rozporządzenia w sprawie paneuropejskiego indywidualnego produktu emerytalnego (PEPP) oraz dyrektywy w sprawie instytucji pracowniczych programów emerytalnych (IORP II). Pakiet ten wpisuje się w szersze działania Komisji w obszarze SIU, uzupełniając strategię dotyczącą rozwoju wiedzy finansowej oraz Rekomendację w sprawie kont oszczędnościowo-inwestycyjnych.

W celu pobudzenia rozwoju rynku produktów emerytalnych Komisja Europejska zaleca państwom członkowskim podjęcie trzech kluczowych działań:

1. Wprowadzenie auto-zapisu (auto-enrolment) do pracowniczych programów emerytalnych – automatyczne obejmowanie pracowników dodatkowymi planami emerytalnymi, z możliwością rezygnacji.
2. Rozwój systemów śledzenia emerytur (pension tracking systems) – aby obywatele mieli jasny obraz swoich praw emerytalnych i przewidywanych świadczeń ze wszystkich filarów.
3. Tworzenie krajowych „pension dashboards” – narzędzi dla organów publicznych, które pozwolą lepiej oceniać adekwatność i stabilność systemów emerytalnych.

W ramach pakietu Komisja przedstawiła także projekt nowelizacji rozporządzenia dotyczącego PEPP. Produkt ten nie zdobył popularności, ponieważ w dotychczasowej formie był mało atrakcyjny komercyjnie — sztywne ograniczenia, takie jak 1-proc. limit kosztów, obowiązek prowadzenia wielu subkont czy wymóg doradztwa, skutecznie zniechęciły rynek, czego rezultatem było funkcjonowanie zaledwie dwóch dostawców w całej UE.

Zdaniem Komisji proponowana nowelizacja PEPP ma rozwiązać kluczowe bariery, które dotychczas blokowały rozwój produktu, przede wszystkim poprzez uproszczenie konstrukcji, zwiększenie jego atrakcyjności podatkowej i zapewnienie realnej porównywalności kosztów oraz wyników. Przede wszystkim, zgodnie z założeniami Komisji, obowiązek równego traktowania podatkowego PEPP i krajowych produktów ma usunąć największą barierę konkurencyjności. Odejście od wymogu posiadania wielu subkont oraz większa elastyczność produktowa (m.in. brak obowiązku oferowania Basic PEPP przy wariantach bardziej zaawansowanych) ma znacząco, według Komisji obniżyć koszty operacyjne i administracyjne po stronie dostawców.

Istotnym elementem reformy PEPP ma być również zwiększenie przejrzystości kosztów. Według Komisji rozszerzony PEPP KID, obowiązek prezentowania pełnych kosztów zarówno w ujęciu procentowym, jak i kwotowym, pokazanie efektu kapitalizacji oraz wyodrębnienie kosztu gwarancji mają podnieść świadomość klientów oraz skłonić dostawców do konkurowania ceną i jakością, ponieważ różnice między PEPP będą natychmiast widoczne w publicznym rejestrze EIOPA. Reforma ma ponadto przełamać bariery skali, ponieważ uproszczone zasady inwestowania, bardziej elastyczne strategie cyklu życia oraz odejście od sztywnego wymogu gwarancji powinny obniżyć koszty i sprawić, że PEPP stanie się opłacalny dla większej liczby podmiotów, mimo braku zmian w limicie opłat. Wprowadzenie nowych rozwiązań dla PEPP oferowanych w miejscu pracy ma natomiast otworzyć drogę do szerszej skali dzięki mechanizmom auto-enrolment i większemu zaangażowaniu pracodawców.

Komisja zaproponowała również rewizję dyrektywy IORP II, której celem jest zwiększenie efektywności oraz skali pracowniczych programów emerytalnych. Planowane zmiany mają wzmocnić ochronę uczestników i usunąć bariery, które dotychczas utrudniały konsolidację rynku, tak aby fundusze mogły osiągać korzyści skali, obniżać koszty i szerzej dywersyfikować portfele inwestycyjne, również poprzez większe zaangażowanie w akcje.

Wniosek Komisji w sprawie nowelizacji PEPP i IORPS II zostanie teraz poddany konsultacjom publicznym i trafi do formalnych prac legislacyjnych w Radzie oraz Parlamencie Europejskim, które rozpoczną przygotowywanie swoich stanowisk. Proces ten potrwa co najmniej kilka miesięcy i może prowadzić do istotnych zmian w przedstawionym projekcie. Polska Izba Ubezpieczeń będzie aktywnie uczestniczyć w kolejnych etapach poprzez dalsze analizy propozycji, przedstawiając uwagi instytucjom unijnym oraz współpracując z krajowymi organami w celu wypracowania rozwiązań korzystnych dla oszczędzających, rynku i sektora ubezpieczeń.