Wiele uregulowań wprowadzanych ostatnio na rynku, nie tylko ubezpieczeniowym, ma służyć zapewnieniu jednostkom ich praw i zagwarantowaniu bezpieczeństwa. RODO, regulacje wprowadzane przez KNF, IDD to przykłady z naszej branży, które wymagają też od rynku znacznego wysiłku organizacyjnego i finansowego, by je wprowadzić. Ochrona jednostek jest w nich priorytetem. I powinna obowiązywać wszystkich, we wszystkich obszarach działalności. Senacki projekt ustawy o świadczeniu usług w zakresie dochodzenia roszczeń odszkodowawczych wynikających z czynu niedozwolonego wpisuje się w tę ogólną tendencję regulacji służących ludziom.

Firmy odszkodowawcze do tej pory bez regulacji

Projekt ustawy  skierowano do pierwszego czytania w komisjach sejmowych. Śledzimy przebieg procesu legislacyjnego, który dotyka rynku do tej pory pozostającego bez regulacji. Co więcej, rynku, który obsługuje ludzi w bardzo specyficznym i niezwykle trudnym dla nich momencie. Prawa poszkodowanych powinny być tu zabezpieczone w sposób szczególny.

Podkreślamy społeczną rolę firm odszkodowawczych

Nie kwestionujemy społecznej roli firm odszkodowawczych, które pomagają poszkodowanym szybko i sprawnie przejść przez proces uzyskania odszkodowania. Pomoc firm dla osób, które nie są w stanie samodzielnie po wypadku zająć się swoimi sprawami, jest nieoceniona.

Istota problemu polega jednak na tym, że niestety w trakcie niesienia tej pomocy w działalności samych firm odszkodowawczych występuje wiele nieprawidłowości. Poszkodowani często stają się poszkodowanymi powtórnie. Następuje rewiktymizacja ofiar wypadków.

Polska Izba Ubezpieczeń podejmuje wiele działań na rzecz stabilnego rozwoju rynku ubezpieczeniowego i pozytywnego postrzegania ubezpieczeń w ogóle. Jakiekolwiek nieprawidłowości na rynku ubezpieczeń rzutują na jego postrzeganie i dlatego jesteśmy zainteresowani, żeby tych nieprawidłowości nie było.

Punktowa regulacja w Polsce a regulacje w innych krajach

Senacki projekt ustawy to dobry kompromis regulacyjny. Ochrona jednostek jest w nim priorytetem, a ograniczenie swobody działalności firm odszkodowawczych jest jedynie punktowe. O głównych założeniach projektu pisaliśmy już na naszym blogu kilka razy.

Warto w tym miejscu zauważyć, że w wielu krajach na świecie pozasądowa reprezentacja prawna, czyli usługi podobne do tych, które świadczą w Polsce firmy odszkodowawcze, jest zarezerwowana wyłącznie dla osób z odpowiednimi kwalifikacjami. Przyjrzyjmy się wybranym przykładom*:

• Francja

Reprezentacja przed sądami jest zastrzeżona wyłącznie do adwokatów. Pozasądowe usługi mogą być odpłatnie świadczone tylko przez wymienione w przepisach podmioty, w tym przez prawników przedsiębiorstw. Inne osoby mogą udzielać porad prawnych tylko w zakresie bezpośrednio związanym z przedmiotem ich działalności podstawowej. Wszystkie podmioty uprawnione do udzielania porad prawnych są zobowiązane do posiadania ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej.

• Luksemburg

Świadczenie usług prawnych jest zastrzeżone dla adwokatów, z wyjątkami przewidzianymi w ustawie, na przykład księgowi mogą reprezentować klientów w sprawach podatków, organizacje non profit mogą udzielać porad prawnych w zakresie swojej działalności, nauczyciele akademiccy mogą udzielać porad prawnych, ale tylko okazjonalnie. Poza tym nikt nie może w ramach swojej działalności i za wynagrodzeniem udzielać porad prawnych.

• Niemcy

Świadczenie pozasądowych usług prawnych jest uregulowane ustawą o pozasądowych usługach prawnych (RdG). Celem ustawy jest ochrona osób poszukujących pomocy prawnej, obrotu i porządku prawnego. Tego typu usługi mogą świadczyć wyłącznie podmioty określone w ustawie. Ustawa dopuszcza też świadczenie nieodpłatnych usług prawnych, ale tylko co do niektórych spraw (w szczególności rodzinnych, sąsiedzkich). W innych sprawach nieodpłatne usługi prawne mogą być świadczone przez osobę, która ma uprawnienia sędziego lub pod nadzorem osoby z uprawnieniami sędziego.

• USA

Świadczenie usług prawnych jest uzależnione od przynależności do samorządu adwokackiego w danym stanie. Niemniej w każdym przypadku należy mówić przynajmniej o wymogu ukończenia studiów prawniczych, zdaniu egzaminu zawodowego oraz wpisaniu się na listę w danym stanie.

Jak widać, standardem jest powierzenie wykonywania usług prawniczych podmiotom o określonych kwalifikacjach. Senacki projekt ustawy takich ograniczeń na firmy odszkodowawcze nie wprowadza, jest zatem w tym zakresie znacznie bardziej liberalny niż ustawodawstwa innych państw. Warto zwrócić na to uwagę.

Senacki projekt ustawy reguluje ważną część szeroko rozumianego rynku ubezpieczeniowego – rynku, który poza tym obszarem jest ściśle regulowany.

*Źródło: opinia adw. Dr Magdaleny Matusiak – Frącczak załączona do pisma Prezesa Naczelnej Rady Adwokackiej Jacka Treli z dnia 18 lipca 2018 i skierowanego do Komisji Budżetu i Finansów Publicznych Senatu. Pismo wraz z opinią jest dostępne na stronie www Senatu RP w zakładce Proces Legislacyjny w Senacie, druk 862.