Parlament Europejski opublikował projekty raportów Komisji Gospodarczej i Monetarnej (ECON) dotyczących Retail Investment Strategy (RIS) – w zakresie dyrektywy Omnibus, zmieniającej m.in. dyrektywę IDD oraz w zakresie zmian do rozporządzenia PRIIPs. To dość krytyczne dokumenty w stosunku do rozwiązań zaproponowanych przez Komisję Europejską w maju br. A inaczej mówiąc, projekty odzwierciedlają naszą argumentację w sprawie RIS.

Projekty zostały przygotowane przez francuską posłankę do PE Stephanie Yon-Courtin, będącą sprawozdawcą projektu RIS w ECON.

Linki do projektów:

• Omnibus 
• PRIIPs 

O projekcie RIS przedstawionym przez KE pisaliśmy szerzej na blogu PIU >>> 

Co punktuje sprawozdawca projektu?

Stephanie Yon-Courtin negatywnie odnosi się do proponowanego zakazu wypłacania prowizji przy dystrybucji ubezpieczeniowych produktów inwestycyjnych (Insurance Based Investrment Products – IBIPs), propozycji dotyczących badania najlepszego interesu klienta oraz propozycji w zakresie Value for Money i benchmarków – to z naszego punktu widzenia najistotniejsze punkty:

1. Zakaz wypłaty wynagrodzenia

W projekcie raportu, który dotyczący dyrektywy Omnibus, zawarty jest zdecydowany sprzeciw wobec pełnego zakazu stosowania zachęt. Autorka projektu raportu zwraca przy tym uwagę, że wielu konsumentów w UE polega na poradach finansowych i dlatego konieczne jest wzmocnienie obecnych ram za pomocą odpowiednich narzędzi i ulepszeń, a konflikty interesów można rozwiązać poprzez zwiększenie transparentności. W związku z powyższym projekt raportu zawiera propozycję rezygnacji z proponowanego przez Komisję Europejską art. 29a ust. 1 w dyrektywie IDD.

Ponadto sprawozdawczyni jest zdania, że termin i treść klauzuli przeglądowej są niezadowalające, a klauzula przeglądu nie powinna być stronnicza, aby nie prowadzić do automatycznego wprowadzenia pełnego zakazu zachęt wypłaty wynagrodzenia przy dystrybucji IBIPs w przyszłości. W związku z tym projekt raportu proponuje przedłużyć ją do 5 lat, począwszy od końca okresu transpozycji dyrektywy, aby umożliwić obserwację rzeczywistych skutków proponowanych środków na rynek kapitałowy i ubezpieczeniowy.  Ponadto sugeruje rozszerzenie zakresu klauzuli przeglądowej, aby zapewnić ocenę w oparciu o potencjalne konflikty interesów, ewolucję kosztów, poziom inwestycji detalicznych na rynkach kapitałowym i ubezpieczeniowym oraz ochronę konsumentów.

2. Badanie najlepszego interesu klienta

W projekcie raportu posłanka S. Yon-Courtin odnosi się również krytycznie do wniosku Komisji Europejskiej dotyczącego testu „najlepszego interesu klienta” na mocy dyrektywy MiFID i dyrektywy IDD. W dyrektywie MiFID proponuje wyjaśnienie pojęcia “efektywności kosztowej”. Natomiast w dyrektywie IDD, zamiast koncentrować się na opłacalności produktu, propozycja ECON sugeruje, że doradztwo finansowe powinno opierać się na wynikach, poziomie ryzyka, kosztów, opłat związanych z ubezpieczeniowym produktem inwestycyjnym lub w stosownych przypadkach, z bazowymi opcji inwestycyjnych. Produkty oferowane konsumentom muszą być dostosowane do ich konkretnych potrzeb i celów, a zatem liczy się nie tylko cena, ale również jakość produktu.

Projekt raportu zawiera również propozycję uzupełnienia rt.. 29b IDD o nowy ust. 1a wskazujący, że zakłady ubezpieczeń i agenci wyłączni mogą sprawdzić odpowiedni zakres IBIPs, o których mowart.art. 29b ust. 1 lit. (a), spośród produktów lub w stosownych przypadkach, bazowych wariantów inwestycyjnych, oferowanych przez tylko jeden zakład ubezpieczeń, a nie opierać badanie na wszystkich produktach oferowanych na rynku.

3. Value for Money – benchmarki

Zdaniem sprawozdawczyni propozycja Komisji Europejskiej dotycząca Value for Money może mieć destrukcyjny wpływ na rynek, ponieważ doprowadzi do zmniejszenia różnorodności produktów i ograniczenia innowacji. Projekt raportu wskazuje, że brak wyjaśnień dotyczących metodologii zastosowanej do zaprojektowania benchmarków uniemożliwia ocenę, jak rzeczywiście rozwinęłyby się one w praktyce. Posłanka S. Yon-Courtin w pełni zgadza się z zasadą, że produkt musi zapewniać stosunek jakości do ceny, a produkty o nieuzasadnionych i nieproporcjonalnie wysokich kosztach i opłatach nie mają miejsca na rynku. Jej zdaniem konieczne są jednak dalsze dyskusje na ten temat, by znaleźć właściwe i wyważone podejście. W związku z tym projekt raportu zawiera propozycję usunięcia z projektu RIS propozycji dot. benchmarków i ograniczeń kosztowych zawartych w proponowanym art. 25 IDD.

Stanowisko PIU w sprawie RIS

Polska Izba Ubezpieczeń wielokrotnie podkreślała, że propozycje zawarte w pakiecie RIS budzą poważne obawy polskiego rynku ubezpieczeniowego, ze względu na to, że nie uwzględniają jego realiów, a ponadto znacznie skomplikują klientom inwestowanie lub wręcz zniechęcą ich do tego. Będą też skłaniały klientów do zakupu najtańszego produktu, który nie zawsze najlepiej odpowiada ich potrzebom. W naszej ocenie szereg zaproponowanych w projekcie RIS rozwiązań jest niekorzystnych dla Polski. W praktyce oferowanie ubezpieczeniowych produktów o charakterze oszczędnościowym i inwestycyjnym byłoby utrudnione lub niemożliwe, ze względu na brak wypłaty prowizji przy dystrybucji tego typu produktów, oraz biorąc pod uwagę propozycję ograniczenia wysokości kosztów w IBIPs jedynie do ogólnoeuropejskich benchmarków opracowywanych przez EIOPA. To ograniczyłoby konkurencyjność polskich ubezpieczycieli oferujących tego typu produkty.

Ponadto konsekwencją wejścia w życie propozycji zawartych w projekcie przedstawionym przez Komisję Europejską byłoby także wydłużenie i skomplikowanie procesu zawarcia przez klientów tego typu umów ubezpieczenia. A także praktyczne uniemożliwiłoby to oferowanie IBIPs przez agentów wyłącznych i pracowników zakładów ubezpieczeń, którzy dzisiaj w Polsce odpowiadają za większość sprzedaży tego typu produktów. Do i tak już wymagającego i długiego procesu zawarcia tego typu ubezpieczenia, dodawane są nowe kroki w ramach testu „najlepszego interesu klienta”, wprowadza się nowe elementy i zwiększa biurokrację, a także zwiększa wymagania dotyczące raportowania i prowadzenia dokumentacji. Ta dodatkowa biurokracja z pewnością zniechęci konsumentów do inwestowania. Sprawi bowiem, że usługi finansowe, w tym ubezpieczenia, będą mniej opłacalne dla klienta. Wzrosną koszty zapewnienia zgodności. Dla inwestorów detalicznych, w tym klientów zakładów ubezpieczeń to przełoży się na większe obciążenia.

Z tego względu propozycje zawarte w projektach raportów Komisji Gospodarczej i Monetarnej (ECON) dotyczących projektu Retail Investment Strategy (RIS) należy ocenić pozytywnie. To krok w odpowiednim kierunku. Jest to również kolejny sygnał, że pomimo szczytnych celów RIS przedstawionych przez Komisję Europejską, t.j. przede wszystkim zwiększenia udziału inwestorów detalicznych w rynkach finansowych, przy jednoczesnej ich ochronie przed nieuczciwymi praktykami, niektóre rozwiązania zaproponowane w projekcie nie są dobre i mogą mieć przeciwny skutek, w konsekwencji zniechęcając i utrudniając konsumentom inwestycje na rynku ubezpieczeniowym i kapitałowym.

Aktywność Izby w Polsce i na forum europejskim

Od chwili ogłoszenia projektu PIU aktywnie uczestniczy w konsultacjach zarówno na poziomie europejskim, jak i krajowym.  Aktywnie działamy także na forum Insurance Europe. Nasze argumenty spotykają się tu z dużym zrozumieniem. Tak duży i złożony projekt wymaga wielowymiarowych działań i współpracy z innymi organizacjami branżowymi, zarówno w Polsce, jak i w Europie. Bezsprzecznie RIS zaktywizował środowisko ubezpieczeniowe w całej Europie. Dotychczasowe konsultacje i opublikowane przez Parlament Europejski projekty raportów pokazują jednak, że głos branży może być wzięty pod uwagę.