wu2023.1.1

Data dodania: 19 czerwca 2023

Regulacja reklamacji klientów rynku finansowego będących beneficjentami umowy ubezpieczenia na tle jej unormowań w polskim systemie prawnym

Bogusława Gnela

DOI: https://doi.org/10.33995/wu2023.1.1

Abstract

W opracowaniu dokonano analizy sposobu i skutków regulacji reklamacji składanych przez beneficjentów umowy ubezpieczenia na tle ogólnego problemu unormowań reklamacji w polskim systemie prawnym oraz zgłoszono wiele postulatów de lege lata i de lege ferenda dotyczących tych kwestii. Podjęto próbę obrony stanowiska, że wykładnia systemowa i funkcjonalna przepisów regulujących na gruncie ustawy reklamacyjnej oraz ustawy o dystrybucji ubezpieczeń reklamację związaną z umową ubezpieczenia oraz mechanizm uzupełniania luk w prawie pozwalają przyjąć, że reklamację tę mogą wnosić: poszukujący ochrony ubezpieczeniowej, ubezpieczający, ubezpieczony, uposażony oraz inny podmiot uprawniony, a także spadkobierca posiadający interes prawny w ustaleniu odpowiedzialności lub spełnieniu świadczenia z umowy ubezpieczenia, bez względu na rodzaj posiadanej przez nich podmiotowości według prawa cywilnego i bez względu na literalne brzmienie niektórych, wspomnianych przepisów. Uzasadniono pogląd, że przewidziane prawem skutki braku odpowiedzi na reklamację w ustawowych terminach określane najczęściej jako „uznanie reklamacji” dotyczyć powinny tylko reklamacji polegających na żądaniu realizacji roszczenia lub na wykonaniu prawa kształtującego, opartych na przepisach prawa cywilnego (tzw. reklamacja w wąskim znaczeniu), i oznaczać domniemanie prawne wzruszalne, czyli przerzucenie ciężaru dowodu. Wyrażono także stanowisko, że to w Kodeksie cywilnym, w celu usunięcia ewentualnych wątpliwości, należy zdefiniować pojęcie reklamacji w wąskim, cywilistycznym znaczeniu, aby odróżnić ją od innych „wystąpień” skarżących dotyczących funkcjonowania czy organizacji świadczeniodawców.

 

Słowa kluczowe

klient, beneficjent umowy ubezpieczenia, konsument, reklamacja, skutki nieudzielenia odpowiedzi na reklamację.

 

Pełna treść artykułu

PDF

Bibliografia

Bagińska E., Skutki prawne nieudzielenia w terminie odpowiedzi na reklamację klienta podmiotu rynku finansowego, „Wiadomości Ubezpieczeniowe” 2018, nr 1.

Buczkowski S., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz.Tom 2, Błachuta F. [red.], Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1972.

Czech T., Odpowiedź przedsiębiorcy na reklamację konsumenta, „Temidium” 2017, nr 2.

Długosz Z., Cywilnoprawne skutki milczącego uznania reklamacji, „Przegląd Prawa Handlowego” 2019, nr 10.

Fras M., Umowa ubezpieczenia grupowego. Aspekty prawne, Warszawa 2015.

Fras M., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz . Tom V. Zobowiązania. Część szczególna (art.765–92116, Habdas M., Fras M. [red.], Warszawa 2019.

Gnela B., Roszczenia o naprawienie szkody wynikłej z wady fizycznej rzeczy sprzedanej a uprawnienia z rękojmi i gwarancji, „Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie” 1992, nr 369.

Gnela B, Pojęcie klienta w ustawie o dystrybucji ubezpieczeń na tle wybranych sposobów określania podmiotów słabszych rynku finansowego, [w:] O dobre prawo dla ubezpieczeń. Księga jubileuszowa Profesora Eugeniusza Kowalewskiego, Bagińska E., Mogilski W.W., Wałachowska M., Ziemiak M.P. [red.], TNOiK, Toruń 2019.

Gnela B., Problem kwalifikacji stron umowy ubezpieczenia ze szczególnym uwzględnieniem ubezpieczającego, [w:] Ubezpieczenia gospodarcze. Wybrane zagadnienia prawne, Gnela B. [red.], Wolters Kluwer, Warszawa 2011.

Gnela B., Konsumencki a ubezpieczeniowy reżim ochrony podmiotów stosunku ubezpieczenia, [w:] Kierunki rozwoju ubezpieczeń gospodarczych w Polsce. Wybrane zagadnienia, Diffin, Gnela B., Szaraniec M. [red.], Warszawa 2013.

Gnela B., Umowa konsumencka w polskim prawie cywilnym i prywatnym międzynarodowym, Wolters Kluwer, Warszawa 2013.

Kowalewski E., Ziemiak M.P., W sprawie wykładni art. 8 ustawy o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego i o Rzeczniku Finansowym, „Przegląd Prawa Handlowego” 2018, nr 10.

Kowalewski E., Ziemiak M.P., Ustawa reklamacyjna a obrót ubezpieczeniowy, „Wiadomości Ubezpieczeniowe” 2018, nr 1.

Kukuryk P., Uwagi o zasadach rozpatrywania reklamacji na podstawie art. 7a ustawy o prawach konsumenta, „Przegląda Prawa Handlowego” 2022, nr 6.

Łętowska E., Prawo umów konsumenckich, CH Beck, Warszawa 2002.

Marko D.M., Obowiązek udzielenia odpowiedzi na reklamację przez podmioty rynku finansowego i jego cywilnoprawne skutki, „Przegląd Sądowy” 2018, nr 11–12.

Nesterowicz M., [w:] Kodeks cywilny z komentarzem. Tom I, Winiarz J. [red.], Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1989.

Orlicki M., Pojęcie konsumenta w ubezpieczeniach – uwagi o art. 384 par. 5 k.c., [w:] Ochrona konsumenta usług finansowych. Wybrane zagadnienia prawne, Gnela B. [red.], Wolters Kluwer, Warszawa 2007.

Orlicki M., O zaniku konsumenckiego prawa ubezpieczeniowego, [w:] O dobre prawo dla ubezpieczeń. Księga jubileuszowa Profesora Eugeniusza Kowalewskiego, Bagińska E., Mogilski W.W., Wałachowska M., Ziemiak M.P. [red.], TNOiK, Toruń 2019.

Radwański Z., Prawo cywilne – część ogólna, CH Beck, Warszawa 2007

Radwański Z, Panowicz-Lipska J., Zobowiązania – część szczegółowa, CH Beck, Warszawa 2019.

Urbańczyk A., Reklamacje, [w:] Nowe zasady dystrybucji ubezpieczeń. Zagadnienia prawne, Pokrzywniak J. [red.], Wolters Kluwer, Warszawa 2018.

Ziemiak M.P., Postanowienia niedozwolone na tle umów ubezpieczenia. Studium cywilnoprawne, TNOiK, Toruń 2017.

Ziemiak M.P., Od zwykłego ubezpieczającego przez konsumenta do klienta, czyli o ewolucji ochrony kontrahentów ubezpieczycieli w polskim prawie, [w:] O dobre prawo dla ubezpieczeń. Księga jubileuszowa Profesora Eugeniusza Kowalewskiego, Bagińska E., Mogilski W.W., Wałachowska M., Ziemiak M.P. [red.], TNOiK, Toruń 2019.

Żuławska C., [w:] Bieniek G. i inni, Komentarz do Kodeksu cywilnego. Księga trzecia. Zobowiązania. Tom II, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1997.