wu2021.3.4

O granicach odszkodowania oraz „kreatywnej księgowości” ubezpieczycieli w umowie ubezpieczenia autocasco

Bartosz Kucharski

DOI: https://doi.org/10.33995/wu2021.3.4

Abstract

Artykuł dotyczy zakresu swobody ubezpieczycieli w ustalaniu odszkodowania z umowy ubezpieczenia autocasco. Teoretyczne i praktyczne kontrowersje w tym zakresie obejmują w szczególności: metody ustalania odszkodowania, kwalifikację szkody jako całkowitej, objęcie odszkodowaniem podatku VAT oraz ubytek wartości handlowej samochodu uszkodzonego w wypadku, a także ubezpieczenia z klauzulą „wartość 100%” albo „wartość z faktury”. Autor rozważa i rozstrzyga te kontrowersje, konkludując, że w przeciwieństwie do umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w ubezpieczeniu autocasco ubezpieczyciele mają swobodę w ustalaniu zakresu szkody oraz należnego odszkodowania. Swoboda ta jest jednak ograniczona regulacjami Kodeksu cywilnego, które stanowią, że świadczenie z ubezpieczenia majątkowego jest „określonym odszkodowaniem”, celem ubezpieczenia mienia polegającym na kompensacji szkody poniesionej wskutek wypadku samochodowego, a także wartością interesu ubezpieczeniowego ograniczoną do aktualnej wartości pojazdu

 

Słowa kluczowe

wypadki samochodowe, ubezpieczenie autocasco, ubezpieczenie nieobowiązkowe, odszkodowanie ubezpieczeniowe, ustalenie odszkodowania.

 

Pełna treść artykułu:

PDF

Bibliografia

Birds J., Birds’ Modern Insurance Law, Sweet & Maxwell, London 2017.
Byczko Sz., Interes ubezpieczeniowy. Aspekty prawne, Difin, Warszawa 2013.
Chmielowiec B., Podatek VAT w rozliczeniu kosztorysowym w ramach ubezpieczenia autocasco,
„Monitor Ubezpieczeniowy” 2011, nr 45.
Chmielowiec B., Utrata wartości handlowej pojazdu, „Monitor Ubezpieczeniowy” 2012, nr 49.
Chmielowiec B., Podatek od towarów i usług (VAT) przy wypłacie odszkodowań z umów ubezpieczenia w zakresie ubezpieczeń gospodarczych, „Rozprawy Ubezpieczeniowe” 2014, nr 2.
Chmielowiec B., Wybór sposobu naprawienia szkody, „Monitor Ubezpieczeniowy” 2015, nr 60.
Fras M., Kucharski B., Malinowska K., Maśniak D., Szaraniec M., Dystrybucja ubezpieczeń. Komentarz,
Wolters Kluwer, Warszawa 2020.
Kaliński M., Zasada odszkodowania wubezpieczeniach gospodarczych. Część 1, „Prawo Asekuracyjne”
2003, nr 1.
Kaliński M., Zasada odszkodowania wubezpieczeniach gospodarczych. Część 2, „Prawo Asekuracyjne”
2003, nr 2.
Kaliński M., O wadliwej obiektywizacji szkody, „Studia Iuridica” 2007, t. 47.
Kaliński M., Glosa do wyroku SN z 12 stycznia 2006, sygn. II CK 327/05, „Prawo Asekuracyjne”
2009, nr 7.
Kaliński M., Szkoda na mieniu i jej naprawienie, CH Beck, Warszawa 2008.
Kowalewski E., Odszkodowanie ubezpieczeniowe za utracone korzyści, „Prawo Asekuracyjne”
1996, nr 3.
Kowalewski E., Wprowadzenie do teorii interesu ubezpieczeniowego, [w:] Ubezpieczenia w gospodarce rynkowej. Tom 3, Wąsiewicz A. [red.], Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz–Poznań 1997.
Kowalewski E., Nesterowicz M., Glosa do uchwały Sadu Najwyższego z dnia 12 października 2001
r., sygn. III CZP 57/01, „Prawo Asekuracyjne” 2003, nr 3.
Kowalewski E., Odszkodowanie za ubytek wartości handlowej pojazdu poddanego naprawie,
„Wiadomości Ubezpieczeniowe” 2011, nr 3.
Kowalewski E., Deminuacja wartości handlowej pojazdu poddanego naprawie – koincydencja czy
alternatywność roszczeń poszkodowanego, [w:] Odszkodowanie za ubytek wartości handlowej pojazdu poddanego naprawie, Kowalewski E. [red.], TNOiK, Toruń 2012.
Krajewski M., Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej według Kodeksu cywilnego, Wolters
Kluwer, Warszawa 2011.
Krajewski M., Umowa ubezpieczenia. Art. 805–834 k.c. Komentarz, CH Beck, Warszawa 2016.
Krajewski M., Szkoda na mieniu wynikająca z wypadków komunikacyjnych, Instytut Wymiaru
Sprawiedliwości, Warszawa 2017.
Krupa-Lipińska K., Ubytek wartości handlowej w kontekście rodzajów szkód oraz problematyki
związku przyczynowego, [w:] Odszkodowanie za ubytek wartości handlowej pojazdu poddanego naprawie, Kowalewski E. [red.], TNOiK, Toruń 2012.
Kucharski B., Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 20 października 2006 r., sygn. IV CSK 125/06,
„Glosa” 2009, nr 1.
Kucharski B., Przeniesienie praw z umowy ubezpieczenia, Wolters Kluwer, Warszawa 2010
Kucharski B., Świadczenie ubezpieczyciela w umowie ubezpieczenia mienia, Wolters Kluwer,
Warszawa–Łódź 2019.
Malinowska K., Umowa ubezpieczenia wEuropie bez granic, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz–
Warszawa 2008.
Malinowska K., Najlepszy interes klienta – rozważania na tle ustawy o dystrybucji ubezpieczeń,
[w:] Dystrybucja usług ubezpieczeniowych. Wybrane zagadnienia prawne, Gnela B., Szaraniec
M. [red.], Difin, Warszawa 2017.
Nawracała J., Odpowiedzialność proporcjonalna ubezpieczyciela w przypadku niedoubezpieczenia
mienia, „Prawo Asekuracyjne” 2016, nr 3.
Nawracała J., Ubezpieczenie autocasco, [w:] Kontrakty na rynku ubezpieczeń. Komentarz
do przepisów i warunków ubezpieczenia, Fuchs D., Malinowska K., Maśniak M., Wolters Kluwer,
Warszawa 2020.
Orlicki M., Umowa ubezpieczenia, [w:] System Prawa Prywatnego. Tom 8. Prawo zobowiązań. Część
szczegółowa, Panowicz-Lipska J. [red.], CH Beck, Warszawa 2011.
Orlicki M., Regulacja umowy ubezpieczenia: imperatywna, dyspozytywna czy semiimperatywna,
[w:] Kierunki rozwoju ubezpieczeń gospodarczych w Polsce. Wybrane zagadnienia prawne,
Gnela B., Szaraniec M. [red.], Difin, Warszawa 2013.
Orlicki M., Ustandaryzowany dokument według ustawy o dystrybucji ubezpieczeń – zasady tworzenia i znaczenie prawne, „Prawo Asekuracyjne” 2017, nr 3.
Orlicki M., Analiza potrzeb klienta – rzeczywista czy pozorna, „Prawo Asekuracyjne” 2019, nr 2.
Pokrzywniak J., Regulacja prawna umowy ubezpieczenia a orzecznictwo w sprawie klauzul abuzywnych, [w:] Rynek ubezpieczeniowy – nadregulacja czy niedoregulowanie, Serwach M.
[red.], Polbrokers, Łódź 2014.
Raczyński A., Zasada odszkodowania/zakazu wzbogacenia osoby uprawnionej z ubezpieczenia
jako przesłanka odmowy spełnienia świadczenia pieniężnego przez ubezpieczyciela w ubezpieczeniach majątkowych, „Acta Universitatis Lodzensis. Folia Iuridica” 2013, nr 72.
Reps S., Reps J., Ubezpieczenia majątkowe przedsiębiorców, Wydawnictwo Zrzeszenia Prawników
Polskich, Warszawa 2000.
Szpunar A., Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 12 października 2001 r., sygn. III CZP
57/01, OSP 2002/5, poz. 61.
Tarasiuk A., Wojno B., Analiza wymagań i potrzeb klienta w procesie dystrybucji ubezpieczeń,
„Prawo Asekuracyjne” 2018, nr 3.
Wałachowska M., Ziemiak M., Odszkodowanie z ubezpieczenia autocasco a VAT, „Wiadomości
Ubezpieczeniowe” 2012, nr 1.
Warkałło W., Ubezpieczenie utraconych korzyści, ubezpieczenie w wartości nowej i ubezpieczenia w wartości otaksowanej a zasada odszkodowania, [w:] Studia Ubezpieczeniowe. Tom 2,
Szpunar J. [red.], PWN, Warszawa 1975.
Wolak G., Glosa do wyroku SN z 24 maja 2018 r., sygn. V CSK 305/17, „Prawo Asekuracyjne” 2019, nr 4.
Ziemiak M., Klauzule abuzywne w Restatement of European Insurance Contract Law a prawo polskie, „Rozprawy Ubezpieczeniowe” 2010, nr 2.
Ziemiak M., Postanowienia niedozwolone na tle umów ubezpieczenia. Studium cywilnoprawne,
TNOiK, Toruń 2017.