WU2018.1.5

Data dodania: 1 stycznia 2018

Wyłączenie odpowiedzialności ubezpieczyciela
w ubezpieczeniach grupowych za śmierć
będącą następstwem tzw. choroby istniejącej
przed objęciem ubezpieczonego ochroną
ubezpieczeniową

Dawid Rogoziński

DOI: https://doi.org/10.33995/wu2018.1.5

Abstract

Dużą popularnością cieszą się na rynku, szczególnie w kanale bancasurrance oraz w ramach programów pracowniczych, grupowe ubezpieczenia na życie przewidujące postanowienia, w świetle których ubezpieczyciel nie odpowiada za wypadek ubezpieczeniowy będący następstwem choroby istniejącej (lub też zdiagnozowanej czy leczonej) u ubezpieczonego przed przystąpieniem do ubezpieczenia.
W modelu tym ubezpieczyciele nie żądają informacji o stanie zdrowia ubezpieczonych, jednocześnie
zastrzegając możliwość oceny tego stanu już po zajściu wypadku ubezpieczeniowego. Popularności
tej wydaje się w ogóle nie przeszkadzać fakt, iż tożsame klauzule zostały uznane przez za abuzywne
i wpisane do Rejestru Klauzul Niedozwolonych, a w wielu innych przypadkach, w toku kontroli incydentalnej sądy odmawiają im skuteczności. Publikacja niniejsza poświęcona jest z jednej strony dopuszczalności stosowania tego rodzaju wyłączeń odpowiedzialności ubezpieczycieli, a z drugiej strony (nie)
prawidłowości dokonywanej dotychczas przez judykaturę ich kwalifikacji prawnej i wyprowadzanych
z niej skutków. Uwaga poświęcona zostanie również relacjom między argumentami z »grupowości«
ubezpieczeń (ich szczególnego charakteru) a rozwiązaniami normatywnymi przewidzianymi przez
ustawodawcę dla ubezpieczeń na życie w ogólności.

 

Słowa kluczowe

wyłączenie odpowiedzialności ubezpieczyciela, ubezpieczenia grupowe, śmierć będąca następstwem choroby istniejącej przed objęciem ochroną ubezpieczeniową

 

Pełna treść artykułu:

PDF

Bibliografia

Aneks do raportu Rzecznika Ubezpieczonych z 2007 r. pt. „Podstawowe problemy bancassurance
w Polsce” – skargi z zakresu bancassurance wniesione w 2012 r., Rzecznik Ubezpieczonych,
Warszawa 2012; https://rf.gov.pl/pdf/Aneks_do_raportu_o_bancassurance_2012.pdf [dostęp:
12.12.2017]
Bednarek M., Wzorce umów, w: System Prawa Prywatnego. Prawo zobowiązań – część ogólna.
Tom 5, pod red. E. Łętowskiej, wyd. 2, Warszawa 2013
Brodecki Z., Maśniak D., Principles of European Insurance Contract Law jako element zintegrowanego porządku prawnego, w: Współczesne problemy prawa zobowiązań, pod red. A. Olejniczaka,
J. Haberki, A. Pyrzyñskiej, D. Sokołowskiej, Warszawa 2015
Dąbrowska A., Wstępna koncepcja zmiany przepisów kodeksu cywilnego w zakresie wprowadzenia
regulacji dotyczących ubezpieczeń grupowych przygotowana przez Komisję Kodyfikacyjną Prawa
Cywilnego – stanowisko Rzecznika Ubezpieczonych, Monitor Ubezpieczeniowy 2015, nr 60.
Financial Ombudsman (United Kingdom), Pre-existing medical conditions in short-term insurance policies, http://www.financial-ombudsman.org.uk/publications/technical_notes/medicalconditions.htm [dostęp: 12.12.2017]
Fras F., Umowa ubezpieczenia grupowego. Aspekty prawne, Warszawa 2015
Fras M., O dwóch typach umowy ubezpieczenia grupowego, „Prawo asekuracyjne” 2016, Nr 3
Gorzko P., Glosa do uchwały SN z dnia 13 stycznia 2011 r., III CZP 119/10, System Informacji
Prawnej LEX, 2012
Gumularz M., Ubezpieczenia na cudzy rachunek – pozycja prawna konsumenta (ubezpieczonego),
w: „Radca Prawny”, Warszawa 2013
Handschke J., Kęszycka B., Kowalewski E., Problematyka grupowych ubezpieczeń na życie w świetle znowelizowanych przepisów k.c. o umowie ubezpieczenia. Spór o intencje ustawodawcy,
„Wiadomości Ubezpieczeniowe” 2007, nr 7/8
Kodeks cywilny. Komentarz, pod red. K. Osajdy, wyd. 17, Warszawa 2017
Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania – część ogólna, pod red. A. Kidyby, wyd. II, SIP
LEX, Warszawa 2014
Kodeks cywilny. Tom II. Komentarz. Art. 450–1088, pod red.M. Gutowskiego, wyd. 1, Warszawa 2016
Krajewski M., Umowa ubezpieczenia. Art. 805–834 KC. Komentarz, Warszawa 2016
L. Jacobson, Pregnancy a ‚pre-existing condition’? Yes, for some, PolitiFact.com. Retrieved January
17, 2010; http://www.politifact.com/truth-o-meter/article/2009/aug/18/pregnancy-pre-existing
-condition/ [dostęp: 12.12.2017].
Łętowska E., Osajda K., Zbieg norm prawa cywilnego, w: System Prawa Prywatnego. Prawo cywilne – część ogólna. Tom I, pod red. M. Safjana, Warszawa 2012
Łętowska E., Zbieg norm w prawie cywilnym, Warszawa 2002
Maśniak D., Specyfika ubezpieczeń grupowych w świetle ustawy o działalności ubezpieczeniowej
i reasekuracyjnej i kodeksu cywilnego, w: „Gdańskie Studia Prawnicze”, Gdańsk 2016
Mogilski W., Umowa ubezpieczenia na rzecz osoby trzeciej, w: Ubezpieczenia w gospodarce rynkowej, t. I, pod red. A. Wąsiewicza, Bydgoszcz 1994
Mrozowska-Bartkiewicz B., Tarasiuk-Flordowska A., Grupowa umowa ubezpieczenia na życie a ocena
ryzyka ubezpieczeniowego – problemy praktyczne, „Wiadomości Ubezpieczeniowe” 2013, nr 2
Nawracała J., Ograniczenie odpowiedzialności ubezpieczyciela z tytułu ryzyk, które wystąpiły
przed zawarciem umowy ubezpieczenia (na przykładzie klauzuli wpisanej do rejestru niedozwolonych postanowień pod nr 3456), „Wiadomości Ubezpieczeniowe” 2013, nr 1
Nowakowski Z.K., Wąsiewicz A., Prawo ubezpieczeńmajątkowych i osobowych, Warszawa–Poznań 1973
Orlicki M., Umowa ubezpieczenia, w: System Prawa Prywatnego. Prawo zobowiązań – część szczegółowa. Tom 8., pod red. J. Panowicz-Lipskiej, wyd. 2, Warszawa 2011
Orlicki M., Uwagi do projektu nowelizacji kodeksu cywilnego odnoszącej się do ubezpieczeń grupowych, Dziennik Ubezpieczeniowy 2015, źródło: http://dziennikubezpieczeniowy.pl/pub/2015-
01-16_opinia_Orlickiego.pdf [dostęp: 15.12.2017]
Pacuła K., Przepisy wymuszające swoje zastosowanie jako instrument ochrony „strony słabszej”
umowy ubezpieczenia, „Przegląd Prawa Prywatnego Międzynarodowego” 2014
Podstawowe problemy bancassurance w Polsce – raport Rzecznika Ubezpieczonych, Rzecznik
Ubezpieczonych, Warszawa 2007; https://rf.gov.pl/files/108__40__Raport_bancassurance.pdf
[dostęp: 13.12.2017]
Popiołek W., art. 3851
, w: Komentarz do kodeksu cywilnego, t. I, pod red. K. Pietrzykowskiego,
Warszawa 2015
Prawo ubezpieczeń gospodarczych. Tom II. Komentarz, pod. red. M. Gilcza, M. Serwach, wyd. II,
SIP LEX, 2010
Principles of European Insurance Contract Law (PEICL), J. Basedow (red.), Verlag Otto Schmidt,
Köln 2016
Serwach M., Wykładnia postanowień wyłączających lub ograniczających odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń w ubezpieczeniach majątkowych, w: Odpowiedzialność cywilna. Księga
pamiątkowa ku czci Profesora Adama Szpunara, pod red. M. Pyziak-Szafnickiej, Kraków 2004
Sieradzka M., Glosa do uchwały SN z dnia 13 stycznia 2011 r., III CZP 119/10, System Informacji
Prawnej LEX, 2011
Stroiński E., Ubezpieczenia na życie: teoria i praktyka, Warszawa 2003
Szanciło T., Glosa do uchwały SN z dnia 13 stycznia 2011 r., III CZP 119/10, „Glosa” 2012, Nr 2
Szczepańska M., Funkcje ubezpieczeń na życie, w: Ubezpieczenia na życie. Aspekty prawne,
Warszawa 2008
Szymański Z., Ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków, Warszawa 1980
W. Kamieński, Wyłączenie odpowiedzialności ubezpieczyciela z uwagi na przyczyny wypadku dotyczące okresu przed rozpoczęciem ochrony ubezpieczeniowej, „Rozprawy Ubezpieczeniowe”,
nr 19 (2/2015)
Zoll F., Prawo bankowe. Komentarz, t. II, Komentarz do art. 92A–194, Kraków 2005
Zasady Dobrej Praktyki Bankowej – Kodeks Etyki Bankowej z dnia 18 kwietnia 2013 r., Związek
Banków Polskich, Warszawa 2013; źródło: https://zbp.pl/public/repozytorium/dla_konsumentow/rekomendacje/KEB_final_WZ.pdf [dostęp: 14.01.2018].
Zasady Dobrych Praktyk Polskiej Izby Ubezpieczeń z dnia 8 czerwca 2009 roku, Polska Izba
Ubezpieczeń, Warszawa 2009; źródło: https://piu.org.pl/zasady-dobrych-praktyk/ [dostęp:
14.01.2018].