Rynek ubezpieczeń w Polsce w ostatnich dziesięciu latach

Liczba zakładów ubezpieczeń w Polsce w latach 2013-2022 objętych raportem

• Liczba zakładów ubezpieczeń objętych statystyką PIU zmalała z 58 w 2013 r. do 56 w 2014 r. W latach 2016-2017 r. wynosiła ona 61, a w ostatnich pięciu latach zmalała do 53. Liczba zakładów Działu I zmalała z 28 w 2012 r. do 24 w 2022 r. W dziale II, po wzroście do 34 zakładów w latach 2016-2019, odnotowano spadek liczby zakładów do 29 w 2022 r.
• W Dziale I liczba raportujących zakładów na koniec 2022 r. zmalała w relacji do roku poprzedzającego o jeden, co było efektem połączenia Allianz i Aviva w efekcie zakupu spółek Aviva przez grupę Allianz.
• W 2022 r. liczba zakładów w Dziale II zmalała również o jeden w wyniku tej samej transakcji co w Dziale I, czyli przejęcia spółek Avivy przez Allianz.

Wartość kapitałów podstawowych zakładów w Polsce oraz udział kapitału zagranicznego w latach 2013-2022

• Udział kapitału zagranicznego w kapitałach zakładów ubezpieczeń zmalał z 78,5% w roku 2013 do 69,6% w 2014 r. Począwszy od 2015 r. udział inwestorów zagranicznych w sumie kapitałów podstawowych obu działów ubezpieczeń wynosił 69,5%, co było efektem przejęcia Nordei przez PKO, Benefii przez Compensę i wejścia do statystyk Credit Agricole. W roku 2016 do statystyk PIU dołączyły cztery zakłady z polskim kapitałem, a w 2017 r. pojawił się Nationale Nederlanden o niewielkim kapitale zagranicznym. W 2019 Concordia została przejęta przez grupę Generali, a w 2020 r. wejście na rynek CA Życie oraz przejęcie Macif przez Saltus kompensował Polski Gaz. W roku 2021 Uniqa przejęła AXA, co było neutralne dla udziału kapitału zagranicznego, a jego spadek w 2021 r. był konsekwencją likwidacji TU D.A.S. W 2022 roku nastąpiło połączenie Aviva z Allianz, co również było neutralne dla udziału kapitału zagranicznego, który pozostawał na poziomie 63,2%.
• Bieżąca wartość kapitałów podstawowych w Dziale II zmalała do 3 231 mln PLN w 2022 r, a wartości kapitałów podstawowych w Dziale I zmalała do 2 945 w tym samym roku.

Składka przypisana brutto w Polsce w latach 2013-2022 w cenach roku 2022

• Najwyższą w ostatnim dziesięcioleciu, realną wartość składki przypisanej brutto w kwocie blisko 80,5 mld PLN odnotowano w 2017 r. Wynik ten Polski rynek ubezpieczeniowy osiągnął za sprawą wzrostu składek Działu II do blisko 48,8 mld PLN w wyniku wzrostu stawek ubezpieczeń komunikacyjnych.
• Począwszy od roku 2014 składki Działu I spadały po dwuletnich cyklach względnej stabilizacji osiągając minimum w 2022 r. na poziomie 21,5 mld PLN. Wynikało to z systematycznej redukcji ubezpieczeń w grupie 3 za wyjątkiem niewielkiego wzrostu w 2021 r. do 25,3 mld PLN.
• Również od 2014 roku bardzo dynamicznie wzrastały natomiast składki Działu II za sprawą wzrostów ubezpieczeń komunikacyjnych. W roku 2019 dynamika tego wzrostu wyhamowała, a wartość składek działu II mieściła się w przedziale pomiędzy 51 a 54 mld PLN, by w roku 2022 spaść poniżej 51 mld PLN, co mogło być spowodowane dynamiką zmian składek poniżej wysokiej w tym roku inflacji.
• CAGR (2013-2022) wynosił: -0,4% ogółem, -6,8% dla Działu I oraz 4,4% dla Działu II.

Odszkodowania i świadczenia w Polsce w latach 2013-2022 w cenach roku 2022

• Maksymalną w ostatnim dziesięcioleciu, realną wartość odszkodowań i świadczeń wypłaconych brutto w kwocie ponad 52,9 mld PLN odnotowano w 2018 r.
• Wynik ten był efektem kumulacji relatywnie wysokich odszkodowań z ubezpieczeń komunikacyjnych i rzeczowych w Dziale II oraz z grupy 3 Działu I.
• CAGR (2013-2022), wynosił: -0,8% ogółem, -5,0% dla Działu I oraz 4,1% dla Działu II.
• Odszkodowania i świadczenia wypłacone w Dziale II po względnej stabilizacji w latach 2012-2014, do poziomu blisko 18 mld PLN, bardzo dynamicznie wzrosły osiągając historycznie najwyższy poziom 27,9 mld PLN w 2019 r. i następnie zmalały do 25,5 mld PLN w 2022 r.

Dynamika odszkodowań a dynamika składek w Polsce w latach 2013-2022 w ujęciu realnym

• Lata 2013 do 2016 charakteryzowały się spadkiem zarówno odszkodowań, jak i składek Działu I związanym z wygasaniem aktywności segmentu polis inwestycyjnych w grupie 1. Rok 2017 przyniósł krótkotrwałą i niewielką korektę wzrostową zarówno składek jak i odszkodowań, ale od 2018 r. obie kategorie notowały systematyczne spadki głównie za sprawą odpływu inwestycji w grupie 3. Rok 2021 przyniósł niewielki, wzrost zarówno składek jak i odszkodowań w Dziale I, aby w 2022 r. odnotować historyczne minimum po stronie składek oraz istotny spadek po stronie wypłaconych odszkodowań i świadczeń.
• W Dziale II składki wahały się w przedziale 34-36 mld PLN w latach 2013-2015. W latach 2016 do 2019 notowano wzrosty zarówno składek jak i odszkodowań, które skorygowane były niewielkim spadkiem w 2020 r. W roku 2022 składki i odszkodowania ponownie spadły po wzroście w 2021 r., ale był to raczej efekt wysokiej korekty inflacyjnej.

Składka przypisana brutto na 1 mieszkańca w Polsce w ujęciu realnym w latach 2013-2022

• Populacja Polski w okresie ostatnich 10 lat nieznacznie malała od 38,5 mln obywateli w 2013 r. do blisko 37,8 w 2022 r. Przy tak niewielkiej korekcie dynamika zmian składek przypisanych brutto per capita odzwierciedla trend ich wartości realnych.
• Najwyższą w ostatnim dziesięcioleciu wartość łącznej składki per capita wynoszącą 2 094 PLN zanotowano w 2017 r., co odpowiadało 492 € po kursie PLN/€ = 4,26. W 2022 r. wartość łącznej składki per capita wynosiła 1 916 PLN (409 € dla PLN/€ = 4,69), tj. o 8,2% mniej niż w 2021 r.
• Wartość składki per capita w Dziale I wynosiła 570 PLN (122 €) w 2022 r. i była niższa o 14,5% względem roku poprzedniego, ale aż o 45,9% niższa niż dziesięć lat temu.
• Wartość składki per capita w Dziale II wynosiła 1 346 PLN (287 €) w 2022 r. i była niższa o 5,2% niż w 2021 r. oraz o 50,1% wyższa niż dziesięć lat temu.

Zmiana struktury składki przypisanej brutto Działu I w Polsce w latach 2013-2022 w ujęciu realnym (%)

• Od 2020 r. w strukturze ubezpieczeń Działu I dominowały grupy 1 i 5, które w 2022 r stanowiły łącznie 80,1% składki przypisanej brutto.
• Począwszy od roku 2013 do 2015 na udziale zyskiwała grupa 3, która stanowiła pod koniec tego okresu 48,7% składki ogółem, a udział grupy 1 spadł do poziomu 30,6%. W roku 2016 spadały również składki grupy 3, przez co jej udział zmalał do 43,3%, a grupy 1 wzrósł do 32,7% sumy składek.
• W 2017 r. udział grupy 3 ponownie wzrósł do 46,3%, a grupy 1 zmalał do 30,1% sumy składek Działu I.
• Od roku 2018 obserwowany jest istotny i systematyczny spadek składek w grupie 3.
• W 2022 roku udziału grupy 3 w składkach Działu I wynosił zaledwie 18,8%, przy wzroście udziału składek grupy 1 do 45,2% oraz grupy 5 do 34,9%.

Zmiana struktury składki przypisanej brutto Działu II w Polsce w latach 2013-2022 w ujęciu realnym (%)

• W strukturze ubezpieczeń Działu II w 2022 r. dominowały ubezpieczenia komunikacyjne: OC 29,6%, które jednak zmalały o 2,1 p% względem 2021 r. oraz AC 21,7%, których udział wzrósł o 0,9 p% względem poprzedniego roku i po stabilizacji w przedziale 19,9-20,6 praktycznie w całym poprzedzającym okresie. Drugą w kolejności grupą ubezpieczeń były rosnące od 2017 r. ubezpieczenia rzeczowe (grupy 8+9) 20,6% w 2022 r
• Łączny udział tych trzech grup ubezpieczeń stanowił 71,9% składki przypisanej brutto Działu II w 2022 r. i był 0,9 p% mniejszy niż dziesięć lat wcześniej.
• Udział grupy 13 pozostawał na poziomie 2021 r. i wynosił 6,1% w 2022 r. Zmalał natomiast udział pozostałych ubezpieczeń osobowych (grupy 1+2) z 6,4% w 2021 r. do 5,5% w 2022 r. Udział ubezpieczeń finansowych (grupy 14-17) wynosił 5,0% w 2022 r. i pozostawał na poziomie roku poprzedniego.
• W latach 2015-2021 rósł udział reasekuracji czynnej w strukturze składek Działu II, do historycznego maksimum 7,1% w 2021 r, po czym zmalał do 6,6% w 2022 r.