EIOPA konsultuje dokument dotyczący wymogów kapitałowych i zrównoważonego rozwoju (EIOPA discussion paper on the prudential treatment of sustainability risks). Dokument póki co można potraktować jako ramową próbę określenia ryzyka związanego z ESG. Dyskusja nad nim jest potrzebna, zwłaszcza że rynek zwraca uwagę na kilka istotnych błędów logicznych, jakie EIOPA w nim popełnia. Opinie można przesyłać do 5 marca. Czy EIOPA weźmie je pod uwagę i co może oznaczać takie podejście, jakie proponuje?

Konsultacje eiopa – Określenie podejścia do ryzyka – ważna dyskusja

EIOPA opublikowała dokument do konsultacji w grudniu 2022 r. Wynika z niego, że określenie wymogów kapitałowych związanych z ESG dla zakładów ubezpieczeń, musi być poprzedzone wyborem odpowiedniej metodologii i określeniem stanowiska. A więc EIOPA zastanawia się, jak w ogóle podchodzić do takiego ryzyka, na jakich danych historycznych się opierać. W dokumencie nie znajdziemy więc póki co np. propozycji dotyczących wagi ryzyka dla obligacji korporacyjnych wyemitowanych przez spółkę produkującą energię z węgla. To jednak ważna dyskusja z europejskim nadzorem.

W przyszłości, jak już ryzyko zostanie zmierzone, papiery wartościowe wyemitowane przez spółkę z sektora węglowego mogą wiązać się z dodatkowym wymogiem kapitałowym. W naszej części Europy takie regulacje ostrożnościowe mogłyby istotnie wpłynąć na pozycję kapitałową sektora. Pozycję, która jest bardzo stabilna. Przykładowo na koniec trzeciego kwartału 2022 r. wskaźnik pokrycia kapitałowego wymogu wypłacalności wyniósł 255% w dziale I (ubezpieczenia na życie) oraz 225% w dziale II (ubezpieczenia majątkowe). Innymi słowy, wypłacalność sektora ubezpieczeniowego pozostaje na bardzo wysokim poziomie. Wskaźnik pokrycia wymogu kapitałowego środkami własnymi jest w Polsce wyższy niż w wielu czołowych europejskich grupach ubezpieczeniowych.

Dlaczego EIOPA podejmuje tę dyskusję teraz?

Zgodnie z zaproponowanymi przez Komisję Europejską poprawkami do dyrektywy Wypłacalność II europejski regulator powinien rozważyć nowe przepisy ostrożnościowe w zakresie ESG. W świetle dodawanego art. 304a po konsultacji z Europejską Radą ds. Ryzyka Systemowego EIOPA ocenia na podstawie dostępnych danych oraz ustaleń Platformy ds. Zrównoważonego Finansowania, czy uzasadnione byłoby specjalne ostrożnościowe traktowanie ekspozycji związanych z aktywami lub działaniami, które w znacznym stopniu dotyczą celów środowiskowych lub społecznych. EIOPA ocenia w szczególności potencjalny wpływ specjalnego ostrożnościowego traktowania ekspozycji związanych z ESG na ochronę ubezpieczających i stabilność finansową w Unii. Wprawdzie w projekcie zapisano, że EIOPA przedłoży swoje sprawozdanie do 28 czerwca 2023 r., jednak powinniśmy pamiętać, że nawet nie zaczęły się jeszcze trilogi pomiędzy Parlamentem, Komisją Europejską i Radą dotyczące uzgodnienia tekstu dyrektywy. Termin nie jest zatem aktualny. W konsekwencji proponowany artykuł 304a dyrektywy nie stanowi obecnie mandatu do przygotowania dokumentu EIOPA. Nadzorca europejski wyjaśnia jednak, że analiza, w jakim stopniu uzasadnione byłoby szczególne podejście ostrożnościowe do celów środowiskowych lub społecznych, jest „motywowane” proponowanym art. 304a dyrektywy. A sama dyrektywa wciąż jest przedmiotem dyskusji. EIOPA stwarza więc ramy do dalszych prac. W jaki sposób do tego podchodzi?

konsultacje eiopa – Kierunki rozważań 

Regulator europejski swoje analizy dzieli na trzy obszary. W zakresie aktywów zakładów ubezpieczeń EIOPA zastanawia się, w jaki sposób określić poziom ryzyka przejścia. Firmy docelowo będą musiały dostosować swoją działalność do zachodzących zmian klimatu i ograniczyć emisję dwutlenku węgla. Te, które się nie dostosują, mogą być przez inwestorów oceniane negatywnie, co przełoży się na wartość wyemitowanych przez te firmy akcji i obligacji. Zakład ubezpieczeń posiadający w swoim portfelu tego typu papiery wartościowe narażony jest w konsekwencji na ryzyko przejścia. Podobne ryzyko dotyczy posiadanych w aktywach nieruchomości – budynki zeroemisyjne w przyszłości będą zyskiwać na wartości, pozostałe raczej tracić. EIOPA rozważa, jak wydzielić poziom ryzyka przejścia z ryzyka rynkowego, jakiej użyć metodologii i na jakich danych się oprzeć.

Drugi obszar discussion paper dotyczy underwritingu i wpływu środków dostosowawczych (prewencyjnych) związanych z klimatem na ryzyko ubezpieczeniowe. EIOPA zastanawia się, czy zastosowane środki prewencyjne obniżają fizyczne ryzyka ubezpieczeniowe poprzez zmniejszenie częstotliwości lub intensywności strat. Dokument wymienia:

• wodoodporne ściany, okna i drzwi
• zawory zwrotne na głównych rurach kanalizacyjnych chroniące przed zagrożeniem powodziowym
• żaroodporne i ognioodporne materiały budowlane do budynków narażonych na działanie ognia z zewnątrz
• nawadnianie pól uprawnych przed zagrożeniem suszą i falą upałów
• systemy ostrzegawcze (np. SMS) wspierające ochronę przed trudnymi warunkami pogodowymi.

EIOPA wydaje się skłaniać do powiązania w przyszłości wymogów kapitałowych z zastosowanymi środkami prewencyjnymi.

Trzeci obszar dotyczy ryzyk i celów społecznych oraz rozważań, w jaki sposób zagrożenia społeczne lub szkody dla celów społecznych mogą przełożyć się na ryzyka ostrożnościowe. W tym zakresie europejski regulator skłania się do poprzestania na filarze II i III dyrektywy Wypłacalność II (zarządzanie i ujawnienia) pomijając na razie filar I (wymogi kapitałowe).

Stanowisko Polskiej Izby Ubezpieczeń przesłane do Insurance Europe

Polska Izba Ubezpieczeń wraz z Insurance Europe krytycznie podchodzi do niektórych analiz EIOPA. Wyizolowanie ryzyka przejścia z ryzyka rynkowego wydaje się bardzo trudne, ponieważ brakuje danych historycznych. Owszem, istnieją dane dotyczące ryzyka rynkowego, jednak na ryzyko rynkowe wpływa zbyt wiele czynników, żeby można było wyizolować ryzyko przejścia. Ponadto istotny jest argument samospełniającej się przepowiedni. Przypisywanie różnych wag inwestycjom w oparciu o hipotetyczne ryzyko przejścia może ostatecznie doprowadzić do tego, że gracze rynkowi będą odmiennie zarządzać inwestycjami. W ten sposób zakłócimy rynek i ostatecznie wykreujemy ryzyko przejścia, które w innym przypadku by nie istniało. Innymi słowy zaklasyfikowanie niektórych aktywów jako obarczonych ryzykiem przejścia spowoduje, że inwestorzy rzeczywiście zaczną te aktywa sprzedawać. I ryzyko się wówczas zmaterializuje. Jest też argument błędnego koła w rozumowaniu. Nie można z przeprowadzonych stress testów, uwzględniających ryzyko przejścia, wywodzić poziomów ryzyka przejścia. EIOPA zapytała bowiem, czy interesariusze zgadzają się, aby do pomiaru ryzyka przejścia wykorzystać szoki z niedawnych testów warunków skrajnych. Tymczasem przedmiotowe testy zakładały już ryzyko przejścia.

PIU zwraca uwagę na podejście do ryzyka powodzi

W zakresie ryzyka fizycznego PIU uzupełniła stanowisko całego europejskiego rynku ubezpieczeniowego o spostrzeżenie, że wały powodziowe i systemy kanalizacji znacząco zredukowały ryzyko powodzi i że być może należy w związku z tym zaproponować EIOPA rozpoczęcie dyskusji nad odpowiednią rekalibracją formuły standardowej. Dodatkowo PIU zaproponowała poprawki do stanowiska w zakresie raportowania spraw społecznych. Zwróciliśmy uwagę, że ryzyka społeczne już w tej chwili są raportowane przez zakłady ubezpieczeń w ramach SFCR (Solvency and Financial Condition Report, Sprawozdanie o Wypłacalności i Kondycji Finansowej), w sekcji C Profil Ryzyka. Ponadto zaproponowaliśmy zrezygnowanie z opracowania dotyczących spraw społecznych Q&A do ORSA, co Insurance Europe uwzględniła. Z naszego doświadczenia wynika, że tego typu dodatkowy dokument mógłby raczej pomnożyć istniejące wątpliwości, a nie przyczynić się do ich rozwiania.

konsultacje eiopa – Dalsze kroki

Insurance Europe niejednokrotnie podkreślała, że branża ubezpieczeniowa wspiera walkę ze zmianami klimatu, jednak zmiany w zakresie wymogów kapitałowych powinny być „risk- and evidence-based”. Podobne podejście zostało zaproponowane przez CRO Forum w ostatnio opublikowanym dokumencie ORSA Stress and Scenario Testing. Best practice for assessing risks. Pytanie, czy podobne podejście przyjmie EIOPA? Dowiemy się zapewne w połowie bieżącego roku.

Polska Izba Ubezpieczeń odpowiada na EIOPA discussion paper on the prudential treatment of sustainability risks w ramach prac w Insurance Europe. Odpowiadamy też dodatkowo bezpośrednio EIOPA. Stanowisko przesłane do nadzorcy europejskiego będzie spójne z tym  przekazanym do Insurance Europe i spójne z podejściem europejskiego rynku ubezpieczeniowego.