Wyrok SN: obowiązek naprawienia szkody

Sąd Najwyższy rozpoznał w Izbie Karnej na rozprawie w dniu 1 lutego 2011 r. kasację wniesioną przez obrońcę skazanego Grzegorza N. od wyroku Sądu Apelacyjnego w G. z dnia 23 marca 2010 r. zmieniającego wyrok Sadu Okręgowego w G. z dnia 4 listopada 2009 r.

Postępowanie karne dotyczyło szeregu przestępstw przeciwko mieniu, w tym kradzieży samochodów,  popełnionych w ramach grupy przestępczej działającej również na szkodę zakładów ubezpieczeń. W jego toku sądy poszczególnych instancji orzekły, a następnie utrzymały w mocy wobec Grzegorza N. obowiązek naprawienia szkody wyrządzonej również przez popełnienie przestępstw z art. 291 § 1 kk, tj. umyślnego paserstwa. 

W kasacji obrońca Grzegorza N. zarzucił  wyrokowi Sądu Apelacyjnego w G. z dnia 23 marca 2010 r. obrazę prawa przez uznanie, że osoby których dobro prawne w postaci mienia zostało bezpośrednio naruszone przez sprawcę dokonanych na ich szkodę kradzieży i rozbojów są również pokrzywdzonymi w stosunku do przestępstw kwalifikowanych z art. 291 § 1 k.k. (paserstwo umyślne), a w konsekwencji uznanie na podstawie art., 49 § 3 k.p.k. za pokrzywdzonych również zakłady ubezpieczeń w zakresie, w jakim pokryły szkody wyrządzone bezpośrednim pokrzywdzonym przestępnym zaborem samochodów. Zdaniem skarżącego przy przestępstwach przeciwko mieniu brak ogniw pośrednich między czynem i naruszonym dobrem prawnym występuje jedynie w odniesieniu do przestępstw związanych z bezpośrednim zaborem mienia w postaci np. kradzieży, włamań lub rozbojów a nie paserstwa, które dotyczy wtórnego obrotu mieniem pochodzącym z przestępstwa pierwotnie naruszającego dobro prawne pokrzywdzonego. Oznacza to zdaniem skarżącego, że zgodnie z dyspozycją art. 49 § 3 k.p.k. i art. 46 § 1 k.k. zakłady ubezpieczeń nie mogą być uznawane za pokrzywdzonego i beneficjenta obowiązku naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem paserstwa nawet jeżeli szkodę tą pokryły i w terminie złożyły stosowny wniosek do sądu. 

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 1 lutego 2011 (sygnatura akt III KK 243/10)  wyraził  pogląd, że paser swoim postępowaniem wyrządza szkodę w mieniu właściciela rzeczy stanowiącej przedmiot przestępstwa paserstwa tak samo jak w przypadku kradzieży, rozboju czy kradzieży z włamaniem, ponieważ dysponuje skradzionymi pojazdami jak właściciel ingerując tym samym w dobro pokrzywdzonego jakim jest własność pojazdu, na podobnym poziomie jak sprawca kradzieży. 

Dlatego też Sąd Najwyższy stwierdził, że zakłady ubezpieczeń, które są uznawane za pokrzywdzonych na podstawie art. 49§ 3 k.p.k. w zakresie w jakim pokryły szkodę właścicielom skradzionych pojazdów objętych paserstwem, mogą skutecznie składać wnioski o naprawienie szkody i być adresatami obowiązków orzeczonych wobec oskarżonego w  trybie art. 46 k.k.”

Treść wyroku