ICF – nowe spojrzenie na człowieka

17 czerwca 2014 r. w centrali Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) odbyła się międzynarodowa konferencja naukowa pt. „ICF – nowe spojrzenie na człowieka”. Organizatorem konferencji było Polskie Towarzystwo Orzecznictwa Lekarskiego (PTOL). Współorganizatorem była Polska Izba Ubezpieczeń we współpracy ze Światową Organizacją Zdrowia oraz ZUS. Wydarzenie zostało objęte honorowym patronatem Ministra Zdrowia oraz Ministra Pracy i Polityki Społecznej.

W przedsięwzięciu udział wzięli prelegenci zarówno z Polski jak i z zagranicy. Celem konferencji było omówienie korzyści płynących z implementacji klasyfikacji ICF oraz szerzenie wiedzy na jej temat. Konferencja gościła ponad 250 osób, w tym przedstawicieli resoru zdrowia i pracy i polityki socjalnej, lekarzy orzeczników, biegłych sądowych oraz delegatów innych środowisk zainteresowanych wdrożeniem klasyfikacji ICF.

Konferencję otworzyła  prof. Anna Wilmowska-Pietruszyńska (PTOL), która podkreśliła, że wdrożenie ICF pozwoli na rzetelną ocenę stanu poszkodowanego i umożliwi porównywalność w grupie osób, dotkniętych tymi samymi objawami i niepełnosprawnością, niezależnie od diagnozy choroby, miejsca zamieszkania czy statusu. Jednocześnie zauważyła, że ICF to narzędzie, dające możliwość klasyfikacji schorzeń, urazów czy niepełnosprawności, na które czekają poszkodowani, lekarze i władze publiczne, ponoszące koszty świadczeń.
Następnie głos zabrał Jarosław Duda, sekretarz stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej oraz pełnomocnik rządu ds. osób niepełnosprawnych. Wyraził on nadzieję, że ICF zmieni polskie orzecznictwo i na stałe zostanie wkomponowane w polski system orzekania. Igor Radziewicz-Winnicki, podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia, wskazał na istotę klasyfikacji ICF, która jest najlepszą drogą do zharmonizowania polskich orzeczeń oraz opieki nad osobami potrzebującymi. Zbigniew Derdziuk, prezes ZUS, powiedział, że po ustaleniu wspólnego języka opisu szkody tj. za pomocą ICF, należy podjąć zintegrowane działania w zakresie rehabilitacji i leczenia. Jan Grzegorz Prądzyński, prezes zarządu PIU, podkreślił, że brak nawet minimalnego standardu oceny szkód niematerialnych prowadzi do powstania niepewności zarówno u poszkodowanych, jak i ubezpieczycieli. Paulina Miśkiewicz, dyrektor Biura WHO w Polsce, poparła wszystkie powyższe tezy, upatrując w klasyfikacji ICF korzyści płynące dla wielu środowisk.

W dalszej części spotkania głos zabrali zaproszeni prelegenci. Jerome Bickenbach, członek Komitetu Sterującego Pionu Badawczego ICF, wyjaśniał znaczenie klasyfikacji ICF. Jego zdaniem klasyfikacja ICF wskazuje na to jak żyć w dobrym zdrowiu i jak przywrócić do niego człowieka po wypadku. Soren Brage, główny konsultant medyczny w Dziale Badań Norweskiej Dyrekcji ds. Pracy i Opieki Społecznej, poruszył temat implementacji ICF w systemach ubezpieczeń społecznych. Podkreślił, że absencja pracowników często spowodowana jest  wypadkiem i chorobą. ICF z kolei stanowi rozwiązanie, które może zaradzić podobnym sytuacjom. Zalety stosowania ICF w orzecznictwie lekarskim omówił Urban Schwegler z Instytutu Badań nad Paraplegią w Szwajcarii. Jak zauważył, wprowadzanie zmian powiązane jest z kosztami, jednak w dłuższym okresie czasu jest ono opłacalne. Witold Dudziński, prezes zarządu kliniki Rehasport, podkreślił, że jakość życia człowieka jest determinowana wieloma czynnikami – nie tylko stanem zdrowia. Dlatego ważne jest, by osoby chore zostały dostrzeżone i otoczone opieką nie tylko przez bliskich, ale także przez “sąsiadów”, czyli przez drugiego człowieka. Następnie głos zabrał Roman Zdarek, przewodniczący rady nadzorczej Akademii Prawa Medycznego w Pradze, który opowiedział o wykorzystaniu ICF w ocenie szkód niematerialnych w Republice Czeskiej w tym o wytycznych, precyzujących wysokość świadczeń. Zniesienie obowiązującego przez niemal 15 lat rozporządzenia, zawierającego precyzyjny katalog wypłat z tytułu szkód niematerialnych, sprawiło, że czeski Sąd Najwyższy opracował nową metodykę, w której tworzeniu brali udział również ubezpieczyciele.

Zwieńczeniem dwóch części konferencji były panele dyskusyjne, które podnosiły tematy korzyści i wyzwań związanych z wdrożeniem ICF (moderator: Julita Czyżewska – dyrektor w Grupie PZU S.A.) oraz wykorzystania ICF w ocenie szkód niematerialnych (moderator: Dorota M. Fal – doradca zarządu PIU). Udział w nich wzięli prelegenci z Polski i zagranicy jak również prof. Jolanta Kujawa – PTOL, Ewa Jezierewska – dyrektor Biura Likwidacji Szkód Korporacyjnych STU Ergo Hestia S.A., Jakub Pokrzywniak – partner w Kancelarii Wierciński Kwieciński Baehr, Piotr Winciunas – wicedyrektor Departamentu Orzecznictwa Lekarskiego ZUS.

Dyskutowano o prawodawstwie polskim, które nie reguluje, na jakiej podstawie powinna być ustalana wysokość zadośćuczynienia. Istnieje zatem potrzeba wsparcia sądów, ubezpieczycieli społecznych i komercyjnych oraz innych instytucji i  wprowadzenia zmian, które ujednolicą i uporządkują polskie orzecznictwo. Zauważono, że w pojęciu sądów zu posiadają środki na wypłatę świadczenia, natomiast nie bierze się natomiast pod uwagę , co należy zrobić, żeby poszkodowany mógł wrócić do pracy i czerpać radość z życia. Wyrażono także opinię na temat braku przeszkód w prawie polskim do dążenia do przewidywalności orzeczeń sądowych dotyczących zadośćuczynień. Służyć temu mógłby ICF. Odnotowano, że zastosowanie klasyfikacji do oceny stanu zdrowia i jego wpływu na dalsze funkcjonowanie człowieka ma istotne znaczenie dla sprawnego działania systemu ochrony zdrowia, a także polityki społecznej oraz systemów ubezpieczeń społecznych i komercyjnych. Poruszano walory edukacyjne i ekonomiczne ICF.

Jednoznacznie stwierdzono potrzebę wprowadzenia rozwiązań, ułatwiających pracę sądom, ubezpieczycielom, orzecznikom, oraz  niosących szybką pomoc poszkodowanym. Rozwiązaniem tym miałaby być międzynarodowa klasyfikacja ICF.

Prezentacje:

The International Classification of Functioning, Disability and Health – Jerome Bickenbach, Swiss Paraplegic Research and University of Lucerne, Switzerland
Implementation of ICF social security – Søren Brage MD, PhD, Research unit, Directorate for Labour and Welfare Oslo
The utility of the ICF in medical work capacity evaluation – Urban Schwegler, MSc Empowerment, Participation and Social Integration Unit, Swiss Paraplegic Research
The ICF´s usage for assessment of damages immaterial harm in the Czech Republic – Roman Žďárek, Charles University, 1st Medical Faculty

Wydawnictwo pokonferencyjne