wu2025.1.5

Data dodania: 28 maja 2025

Wolność gospodarcza a rozwój polskiego rynku ubezpieczeń non-life w latach 2004–2023

Konrad Rojek

DOI: https://doi.org/10.33995/wu2025.1.5

Abstrakt

Artykuł analizuje wpływ wolności gospodarczej na polski rynek ubezpieczeń non-life w latach 2004– 2023. Badania empiryczne opierają się na dziewięciu modelach ekonometrycznych, w których jako zmienne objaśniające zastosowano składowe Index of Economic Freedom (IEF), a jako zmienne objaśniane – tradycyjne wskaźniki rynku ubezpieczeń (składka przypisana brutto, wskaźnik gęstości, wskaźnik penetracji) oraz opracowane na potrzeby badań wskaźniki syntetyczne. Wyniki pokazują, że pozytywny wpływ na rozwój rynku miały najczęściej prawa własności, wspierające jego stabilność i wzrost wartości aktywów wymagających ochrony ubezpieczeniowej. Natomiast negatywny wpływ odnotowano w największej liczbie w przypadku wolności biznesu oraz wolności handlu, co sugeruje, że zbyt szybka liberalizacja rynku i otworzenie go na podmioty z zagranicy mogły osłabić pozycję krajowych przedsiębiorstw i tym samym zmniejszyć ich możliwości i potrzeby ubezpieczeniowe.

Słowa kluczowe

rynek ubezpieczeń non-life, wolność gospodarcza, prawa własności, modelowanie ekonometryczne, Index of Economic Freedom.

Pełna treść artykułu

PDF

 

Bibliografia

Arystoteles, Polityka, Piotrowicz L. [tłum.], PWN, Warszawa 2006

Barro R.J., Economic Growth in a Cross Section of Countries, “Quartely Journal of Economics” 1991, no. 106

Barro R.J., Democracy and growth, “NBER Working Paper” 1994, no. 4909.

Bednarczyk T.H., Ekonomiczne i instytucjonalne czynniki rozwoju ubezpieczeń, „Wiadomości Ubezpieczeniowe” 2011, nr 4.

Bukowski S.I., Lament M., Impact of foreign capital on the insurance market development in the Visegrad Group countries, “Journal of Management and Financial Sciences” 2019, vol. XII, no. 38.

Carlsson F., Lundström S., Economic Freedom and Growth: Decomposing the Effects, “Working Paper in Economics. Department of Economics. Göteborg University” 2001, no. 33.

Cieśliński A., Natura wolności gospodarczej i jej geneza w systemie prawnym Unii Europejskiej, „Przegląd Prawa i Administracji” 2015, nr 3661.

Dembiński B., Teoria idei: ewolucja myśli Platońskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 1999.

Doing Business, https://archive.doingbusiness.org/en/rankings [dostęp: 29.01.2025].

EFI – Economic Freedom Index, https://www.fraserinstitute.org/categories/economic-freedom [dostęp: 3.01.2025].

Fidrmuc J., Economic Reform, Growth and Democracy During Post-Communist transition, „European Journal of Political Economy” 2003, no. 19.

Gaweł A., Bariery rozwoju przedsiębiorczości w Polsce, „Przegląd Organizacji” 2005, nr 5.

Główny Urząd Statystyczny, https://stat.gov.pl/ [dostęp: 4.02.2025].

Grzybowska A., Globalizacja – szanse i zagrożenia, „Studia Ekonomiczne” 2013, vol. 139.

Haan J., Sturm J.E., On the relationship between economic freedom and economic growth, “European Journal of Political Economy” 2000, vol. 16.

Hanke S.H., Walters S.J.K., Economic Freedom, Prosperity, and Equality: A Survey, „Cato Journal” 1997, vol. 17.

IEF – Index of Economic Freedom, https://www.heritage.org/index/pages/all-country-scores [dostęp: 3.01.2025].

Insurance Europe, https://www.insuranceeurope.eu [dostęp: 3.01.2025]

Karateev A., Stability and economic freedom in the countries of Central and Eastern Europe: Quantitative analysis, “Eastern Review” 2019, t. 8.

Knoll B., Pitlik H., Rode M., Economic freedom, money and happiness – Why deregulation matters beyond its wealth enhancing effect, “CESifo DICE Report” 2013, nr 2.

Kosiński E., Idee wolności gospodarczej i wolnej konkurencji, historyczna analiza myśli ekonomicznej i początków koncepcji, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2017, t. 37.

Kowalewski M., Geneza i rozwój koncepcji wolności gospodarczej w ujęciu historyczno-prawnym, „Studia Prawa Publicznego” 2022, nr 3(39).

Kowalik P., Metoda unitaryzacji zerowanej w arkuszach kalkulacyjnych, [w:] Rola informatyki w naukach ekonomicznych i społecznych. Innowacje i implikacje interdyscyplinarne, Zieliński Z.E. [red.], Wydawnictwo Wyższej Szkoły Handlowej, Kielce 2011.

Kuczma P., Konstytucjonalne ujęcie wolności działalności gospodarczej, [w:] Przedsiębiorca w społecznej gospodarce rynkowej, Kocowski T., Gola J. [red.], „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu” 2022, nr 237.

Kwaśnicki W., Ekonomia klasyczna – spojrzenie z innej perspektywy, „Ekonomista” 1998, nr 5–6.

Leoński W., Bariery funkcjonowania małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce, „Zeszyty Naukowe Wydziału Nauk Ekonomicznych Politechniki Koszalińskiej” 2014, nr 18.

Maison & Partners, Bariery prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. Raport z badania ilościowego przygotowany dla: Związek Przedsiębiorców i Pracodawców, Warszawa 2023.

Medina-Morala E., Montes-Ganb V.J., Economic freedom, good governance and the dynamics of development, “Journal of Applied Economics” 2018, vol. 21, no. 1.

Miernik M., Ile lat działa przeciętny polski przedsiębiorca?, www.mgbi.pl/blog/ile-lat-dziala-przecietny-polski-przedsiebiorca/ [dostęp: 4.02.2025].

North D.C., Institutions, institutional change, and economic performance, Massachusetts: Cambridge University Press, Cambridge 1990.

North D.C., Institutions, “Journal of Economic Perspectives” 1991, no. 5(1).

Nowak A., Między ładem a niewolą. Krótka historia myśli politycznej, Biały Kruk, Kraków 2020.

Piątek D., Pilc M., Szarzec K., Economic Freedom, Democracy and Economic Growth. A Causal Investigation within Transition Countries, „Post-Communist Economies” 2013, no. 3.

Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Raport o stanie sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce, Warszawa 2023.

Polska Izba Ubezpieczeń, https://piu.org.pl [dostęp: 3.01.2025].

Radło M.J., Międzynarodowa konkurencyjność gospodarki. Uwagi na temat definicji, czynników i miar, Instytut Gospodarki Światowej, SGH, Warszawa 2008.

Rojek K., The impact of the systemic competitiveness of the economies of the Visegrad Group countries on the development of their non-life insurance markets in 2004–2020, „Wiadomości Ubezpieczeniowe” 2023, no. 4.

Szarzec K., Wolność gospodarcza w krajach transformujących się w okresie kryzysu finansowego, „Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach” 2015, nr 214.

Tax Competitiveness Index, https://taxfoundation.org/research/all/global/2023-international-tax- -competitiveness-index/ [dostęp: 5.02.2025].

Torstensson J., Property Rights and Economic Growth: An Empirical Study, “Kyklos” 1994, no. 47.

Vanssay X., Spindler Z.A., Freedom and Growth: Do Constitutions Matter?, “Public Choice” 1994, no. 78.

Williamson C., Mathers R.L., Economic Freedom, Culture, and Growth, “Working Paper. Mercatus Center at George Mason University” 2009, no. 9.

World Bank, https://data.worldbank.org/ [dostęp: 4.02.2025].

Zapolska K., Ewolucja podstaw normatywnych wolności gospodarczej w Polsce w XX wieku, „Miscellanea Historico-Iuridica” 2019, t. 18, z. 2.

Żukrowska K., Otwarcie gospodarki a konkurencyjność, [w:] Otwarcie, konkurencyjność, wzrost, Żukrowska K. [red.], Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2016.