23 kwietnia podczas posiedzenia plenarnego Parlament Europejski przyjął rewizję dyrektywy Solvency II. Przygotowanie zmian trwało cztery lata. Ich celem było zwiększenie roli sektora ubezpieczeniowego i reasekuracyjnego w dostarczaniu długoterminowych prywatnych źródeł inwestycji dla europejskich przedsiębiorstw. Zmiany mają sprawić, że sektor będzie bardziej odporny i lepiej przygotowany na przyszłe wyzwania. Nowelizacja ma także przyczynić się do rozwoju Unii Rynków Kapitałowych, finansowania zielonych i cyfrowych transformacji oraz odbudowy gospodarczej Europy po pandemii COVID-19.

Dyrektywa Solvency II została przyjęta w 2009 roku i wprowadziła nowe wymagania dotyczące działalności ubezpieczonej i reasekuracyjnej w UE w celu zapewnienia odpowiedniej ochrony ubezpieczonych.

6 lat obowiązywania Dyrektywy Solvency II

Solvency II wprowadziło podejście oparte na ryzyku, które umożliwia ocenę stabilności sektora za pomocą miar ilościowych i jakościowych. Dyrektywa zawiera trzy filary:

• filar I – wymogi ilościowe, tj. wycenę aktywów i pasywów oraz wymagania kapitałowe
• filar II – wymogi jakościowe, w tym zarządzanie i kontrolę ryzyka przedsiębiorstw oraz ocenę własnego ryzyka i ocenę adekwatności kapitałowej (ORSA)
• filar III – wymogi dotyczące sprawozdawczości nadzorczej i publicznej.

Ramy prawne ustalone przez Solvency II funkcjonowały skutecznie od czasu wejścia w życie dyrektywy w 2016 roku. Komisja Europejska zidentyfikowała jednak obszary, które wymagały zmian.

Gwarancje długoterminowe

Nowelizacja zmienia regulacje dotyczące długoterminowych gwarancji, czyniąc je bardziej zgodnymi z ryzykiem, zwiększając odporność branży ubezpieczeniowej. Kluczowym elementem nowelizacji była zmiana wyliczenia rezerw techniczno-ubezpieczeniowych w obszarze marginesu ryzyka, stopy kosztu kapitału (zmniejszenie z 6% do 4,75%), ekstrapolacji, korekty zmienności oraz ryzyka stopy procentowej.

Zmiany w nadzorze

Rewizja Solvency II wprowadza istotne zmiany w trzech kluczowych obszarach nadzoru nad sektorem ubezpieczeniowym. Po pierwsze, zmiany dotyczą nadzoru nad działalnością transgraniczną, który ma być bardziej precyzyjny i skuteczny. Nowe przepisy mają na celu ułatwienie krajowym organom nadzoru identyfikacji i zarządzania głównymi ryzykami systemowymi, co przyczyni się do wzmocnienia stabilności sektora ubezpieczeniowego w Europie. Po drugie, rewizja Solvency II przewiduje zwiększenie nadzoru markostrożnościowego, co oznacza większą kontrolę nad ryzykiem płynności finansowej zakładów ubezpieczeń. W ten sposób, organy nadzoru będą mogły lepiej monitorować i reagować na potencjalne zagrożenia dla stabilności sektora. Po trzecie, nowe przepisy zakładają także usprawnienie nadzoru nad grupami ubezpieczeniowymi.

Zwiększona rola EIOPA

Nowelizacja zakłada również przydzielenie szeregu nowych zadań, szczególnie w zakresie opracowywania różnych rozwiązań technicznych, takich jak akty wykonawcze. Ich celem będzie dokładniejsze i bardziej zharmonizowane wdrożenie dyrektywy. Te nowe przepisy mają na celu lepsze dopasowanie się do zmieniających się warunków rynkowych oraz poprawę efektywności nadzoru nad sektorem ubezpieczeniowym. Dzięki temu EIOPA będzie dysponować bardziej precyzyjnymi narzędziami do monitorowania i regulowania działalności ubezpieczeniowej w sposób spójny i zgodny z unijnymi standardami.

Większy nacisk na analizę ryzyka związanego zieloną transformacją

Rewizja Solvency II wprowadza nowe wymogi w zakresie analizy ryzyk związanych z zrównoważonym rozwojem i z zieloną transformacją. Uwzględnienie aspektów zrównoważonego rozwoju ma mieć korzystny wpływ na ocenę ryzyka i decyzje inwestycyjne zakładów ubezpieczeń. Co będzie korzystne dla realizacji celów zrównoważonego rozwoju na szczeblu społecznym, gospodarczym i środowiskowym. Zmiany dotyczące obowiązkowego uwzględniania tego rodzaju ryzyk na rynku zostały jednak przyjęte ze sceptycyzmem. Zakłady ubezpieczeń powinny samodzielnie analizować najważniejsze ryzyka, z którymi się zmagają, z ich własnej perspektywy. Chociaż przepisy prawne mogą określać ogólne ramy i wytyczne dotyczące zarządzania ryzykiem, to jednak każdy zakład ma unikatowy profil ryzyka, wynikający z specyficznych modeli biznesowych, portfela klientów i wielu innych czynników. Dlatego też, podejście do analizy ryzyka powinno być elastyczne i dostosowane do konkretnych potrzeb i warunków każdego zakładu bez konieczności narzucania konkretnych ryzyk, które muszą podlegać obowiązkowej analizie.

Dwa lata na wdrożenie nowych przepisów

Nowe przepisy będą wdrożone przez zakłady ubezpieczeń w ciągu 24 miesięcy od opublikowania znowelizowanej dyrektywy w Dzienniku Ustaw UE we wszystkich językach urzędowych. Na oficjalną publikację będziemy musieli jeszcze poczekać, prawdopodobnie będzie to miało miejsce w ostatnim kwartale. Aby nowe przepisy mogły wejść w życie, Komisja Europejska we współpracy z EIOPA zmodyfikuje jeszcze kilkadziesiąt obowiązujących obecnie aktów wykonawczych regulujących aspekty techniczne.