Działalność komisji, podkomisji, grup ekspertów oraz zespołów i grup roboczych

W 2023 r. funkcjonowały następujące komisje, podkomisje, grupy ekspertów oraz zespoły i grupy robocze PIU:

 

Komisje, podkomisje i grupy ekspertów

  • Komisja ekonomiczno-finansowa
    • Podkomisja ds. rachunkowości i sprawozdawczości ubezpieczeniowej
    • Podkomisja ds. opodatkowania działalności ubezpieczeniowej
    • Podkomisja ds. audytu i kontroli wewnętrznej
    • Grupa ekspertów ds. przeciwdziałania praniu pieniędzy
  • Komisja ds. digitalizacji sektora ubezpieczeń
  • Komisja ubezpieczeń na życie
    • Grupa ekspertów ds. RIS
    • Grupa ekspertów ds. PRIIIP’s
    • Grupa ekspertów ds. polityki inwestycyjnej UFK
  • Komisja ds. public relations
  • Komisja ds. przeciwdziałania przestępczości ubezpieczeniowej
    • Grupa ekspertów ds. cyberbezpieczeństwa zakładów ubezpieczeń
    • Grupa ekspertów ds. szkoleń
    • Grupa ekspertów ds. wymiany informacji
  • Komisja ds. towarzystw ubezpieczeń wzajemnych
    • Grupa ekspertów ds. opracowywania projektu przepisów TUW
  • Komisja ubezpieczeń komunikacyjnych
  • Komisja ds. likwidacji szkód
    • Grupa ekspertów ds. szkód komunikacyjnych
    • Grupa ekspertów ds. prawno-porównawczych
    • Grupa ekspertów ds. międzynarodowej klasyfikacji ICF
    • Grupa ekspertów ds. standaryzacji szkód osobowych
    • Grupa ekspertów ds. szkód majątkowych
  • Komisja ubezpieczeń majątkowych
    • Podkomisja ds. reasekuracji
    • Podkomisja ubezpieczeń odpowiedzialności cywilnej
    • Podkomisja ubezpieczeń rolnych
    • Podkomisja ds. ubezpieczeń należności
    • Podkomisja gwarancji ubezpieczeniowych
  • Komisja ubezpieczeń zdrowotnych i wypadkowych
  • Komisja ds. dystrybucji ubezpieczeń majątkowych
    • Grupa ekspertów ds. szkoleń zawodowych
    • Grupa ekspertów ds. rewizji IDD
    • Grupa ekspertów ds. dobrych praktyk we współpracy z brokeram
    • Grupa ekspertów ds. standaryzacji APK
  • Komisja prawno-legislacyjna
  • Komisja ds. zarządzania ryzykiem

 

Zespoły i grupy robocze

  • Grupa robocza ds. reklamacji i klientów
  • Grupa robocza ds. ubezpieczeń NNW dzieci i młodzieży szkolnej
  • Grupa robocza ds. zrównoważonego finasowania
  • Grupa robocza ds. ochrony danych osobowych
  • Grupa robocza ds. chmury obliczeniowej
  • Grupa robocza ds. Rekomendacji U
  • Grupa robocza ds. IRRD
  • Grupa robocza ds. ubezpieczeń GAP
  • Grupa robocza ds. zamiennika wskaźnika WIBOR
  • Grupa robocza ds. rekomendacji dystrybucyjnych
  • Zespół ds. ubezpieczeń turystycznych
  • Zespół ds. bancassurance i sprzedaży affinity
  • Zespół ds. DORA
  • Zespół ds. compliance
  • Zespół ds. edukacji

 

 

Komisja ubezpieczeń zdrowotnych i wypadkowych

Przewodniczący: Sławomir Bilik
Sekretarz: Dorota M. Fal
Liczba posiedzeń w 2023 r.: 4

Najważniejsze opinie i konsultacje

  • Prowadzono analizy dotyczące wpływu inflacji i braków kadrowych w opiece zdrowotnej na ofertę i analizowano zmiany wprowadzane w produktach i ofercie zakładów ubezpieczeń.
  • Analizowano problem ograniczenia zasobów oraz jednoczesnego wzrostu oczekiwań społecznych oraz zagrożenia chorobami przewlekłymi i podejmowane działania proefektywnościowe.
  • Prowadzono regularne analizy danych związanych z wydatkami na zdrowie/leczenie w Polsce.
  • Przeprowadzono badanie dotyczące oferowanej profilaktyki w ramach sprzedawanych produktów.
  • Kontynuowano prace w zakresie zbierania danych dotyczących wysokości sprzedaży z rynku zdrowotnego na podstawie opracowanej definicji prywatnego ubezpieczenia zdrowotnego. Dane zbierane są w podziale na składkę przypisaną brutto oraz liczbę ubezpieczonych. Ponieważ prowadzona przez Izbę baza zdrowotna jest unikalna w skali rynku, podejmowano regularne działania w zakresie podnoszenia dokładności raportowanych przez ZU danych.

 

 

Podkomisja Ubezpieczeń Odpowiedzialności Cywilnej

Przewodniczący: Elżbieta Pruszko
Sekretarz: Monika Olszewska
Liczba posiedzeń w 2023 r.: 2

Najważniejsze opinie i konsultacje

  • Legislacja dotycząca wprowadzenia nowych lub projektowanych obowiązkowych ubezpieczeń OC.
  • Legislacje dotyczące ustawy o zmianie ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz niektórych innych ustaw dotyczących jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwie pacjenta przewidujących nowy pozasądowy system dochodzenia przez pacjentów od podmiotów leczniczych roszczeń z tytułu zdarzeń medycznych i wypłaty świadczeń kompensacyjnych.
  • Legislacja dotycząca zmiany ustawy o Zespole Pomocy Humanitarno – Medycznej.
  • Legislacja dotycząca projektu ustawy o zmianie ustawy o bezpieczeństwie morskim oraz niektórych innych ustaw oraz rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej uznanej organizacji upoważnionej do wykonywania zadań administracji morskiej.

W oparciu o powyższe legislacje konsultacyjne zostały przygotowane i wystosowane stanowiska PIU do właściwych Ministerstw i do Sejmu.

Najważniejsze konferencje i seminaria

  • Podkomisja zorganizowała seminarium poświęcone przeglądowi aktualnego orzecznictwa w zakresie ubezpieczeń OC pozakomunikacyjnych.

 

 

Podkomisja ds. rachunkowości i sprawozdawczości ubezpieczeniowej

Przewodniczący: Jan Terlecki/ Katarzyna Łubkowska
Sekretarz: Rafał Socha
Liczba posiedzeń w 2023 r.: 4

Pod auspicjami Podkomisji zostały zorganizowane i przeprowadzone dwa warsztaty z Urzędem Komisji Nadzoru Finansowego w temacie zmian w rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie dodatkowych sprawozdań finansowych i statycznych zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji.

Najważniejsze konferencje i seminaria

Polska Izba Ubezpieczeń we współpracy z firmą audytorsko- -doradczą KPMG, Partnerem Seminarium, organizowała 13 grudnia 2023 r. seminarium pt. „Zmiany regulacyjne wpływające na rachunkowość i sprawozdawczość zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji”. Najważniejsze tematy poruszone w czasie seminarium to: ujawnienia MSSF 17 w sprawozdaniach finansowych ubezpieczycieli na 30 czerwca 2023 r., Wypłacalność II vs MSSF 17 – różnice i podobieństwa z punktu widzenia wyceny rezerw techniczno-ubezpieczeniowych, przegląd Wypłacalności II – co proponowane zmiany oznaczają dla ubezpieczycieli oraz raportowanie ESG.

 

 

Podkomisja ds. opodatkowania działalności ubezpieczeniowej

Przewodnicząca: Monika Gabryelak
Sekretarz: Piotr Wrzesiński
Liczba posiedzeń w 2023 r.: 5

Najważniejsze opinie i konsultacje

Podstawowym tematem prac Podkomisji opodatkowania działalności ubezpieczeniowej w 2023 r. był monitoring prac związanych z wprowadzeniem do polskiego porządku prawnego rozwiązań dotyczących Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) w działalności ubezpieczeniowej. Ponadto Podkomisja zajmowała się tematami związanymi z konsultacjami Ministerstwa Finansów w tematach strategii podatkowej oraz konsultacjami w zakresie objaśnień podatkowych dotyczących poboru podatku u źródła. Dodatkowo Podkomisja zajmowała się kwestiami związanymi ze zmianą w sposobie rozliczania tzw. podatku Belki w PIT-8C w kontekście ubezpieczeń oszczędnościowych.

Najważniejsze konferencje i seminaria

11 grudnia 2023 r. odbyło się seminarium podatkowe „Podatki w branży ubezpieczeniowej” przygotowane wspólnie z firmą doradczą Deloitte.

 

 

Podkomisja ds. audytu i kontroli wewnętrznej

Przewodnicząca: Agata Szczerbetka
Sekretarz: Rafał Socha
Liczba posiedzeń w 2023 r.: 9

Najważniejsze opracowania i rekomendacje

Podkomisja ds. audytu i kontroli wewnętrznej na wiosnę 2023 r. wydała publikację „Współpraca funkcji kontrolnych. Wartość dodana dla organizacji”. Publikacja zawiera skondensowaną wiedzę dotyczącą różnych modeli współpracy między funkcjami kontrolnymi w zakładach ubezpieczeń funkcjonujących na rynku w kontekście ewolucji tych modeli oraz praktycznych rozwiązań na rynku. Publikacja została przygotowana we współpracy z Instytutem Audytorów Wewnętrznych IIA Polska.

Kolejną publikacją Podkomisji jest rozbudowany plan audytu underwitingu ubezpieczeń majątkowych. Zawiera on szereg podpowiedzi związanych z prowadzeniem audytu tego obszaru, zestawy pytań kontrolnych oraz zestaw aktów prawnych regulujących ten obszar.

Najważniejsze konferencje i seminaria

Podkomisja ds. audytu i kontroli wewnętrznej zorganizowała 30 listopada 2023 r. seminarium pt. „Efektywność audytu wewnętrznego – jak doskonalić procesy audytowe?”, podczas którego zaproszeni goście oraz przedstawiciele Podkomisji dyskutowali m.in. o takich tematach, jak współpraca audytu z Komitetem Audytu i Radą Nadzorczą, uniwersum audytu czy kierunki rozwoju funkcji audytowych.

 

 

Grupa ekspertów ds. przeciwdziałania praniu pieniędzy

Przewodniczący: Michał Plewka
Sekretarz: Piotr Wrzesiński
Liczba posiedzeń w 2023 r.: 3

Najważniejsze opracowania i rekomendacje

Prace Grupy Ekspertów ds. AML koncentrowały się na bieżących wyzwaniach związanych z prowadzeniem działalności ubezpieczeniowej, w tym obowiązkach ALM Offcera oraz zmianach otoczenia prawnego, w tym wchodzącej w życie w 2023 r. aktualizacji oceny ryzyka AML.

 

 

Komisja ds. digitalizacji sektora ubezpieczeń

Przewodniczący: Piotr Kułagowski
Sekretarz: Mariusz Kuna
Liczba posiedzeń w 2023 r.: 7

Najważniejsze opracowania i rekomendacje

  • Członkowie Komisji analizowali rozwiązania prawne zawarte w ustawie z dnia 26 maja 2023 r. o aplikacji mObywatel. Ustawodawca zagwarantował rozwiązania zobowiązujące instytucje obowiązane, o których mowa w art. 2 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (przepisy AML) do stosowania przepisów ustawy o aplikacji mObywatel w zakresie wykorzystywania dokumentu mObywatel jako środka bezpieczeństwa finansowego do identyfikacji klienta oraz weryfikacji jego tożsamości. Termin dla zakładów ubezpieczeń realizujących przepisy AML na wdrożenie wymogów ustawy o aplikacji mObywatel to 1 września 2023 r. Objęcie przepisami ustawy o aplikacji mObywatel branży ubezpieczeniowej to szansa na poprawę jakości danych osobowych, uproszczenia procedur ubezpieczeniowych oraz dalszej digitalizacji procesów obsługi klientów w zakładach ubezpieczeń.
  • Projekt rozporządzenia PEiR ustanawiające zharmonizowane przepisy dotyczące sztucznej Inteligencji (tzw. akt w sprawie Sztucznej Inteligencji –Artificial Inteligence Act) to kolejny akt prawny, który był w kręgu analiz członków Komisji. Rozwiązania AI mogą istotnie wpłynąć na rozwój usług finansowych, acz zwrócono uwagę na wysokie wymogi formalne i prawne, które w ocenie członków Komisji mogą spowolnić wykorzystywanie technologii AI i wprowadzania konkurencyjnych usług ubezpieczeniowych.
  • Członkowie Komisji analizowali również wpływ na branżę ubezpieczeniową inicjatywy ustawodawczej Komisji Europejskiej dotyczącego projektu rozporządzenia PEiR w sprawie ram dostępu do danych finansowych (framework for Financial Data Access – FIDA). KE zaproponowała w pakiecie otwarcie dostępu do danych finansowych w UE. Projekt rozporządzenia FIDA wymaga przyłączenia się szerokiego grona instytucji finansowych do systemów udostępniania danych finansowych.
  • Członkowie Komisji analizowali wpływ rozporządzenia PEiR (UE) 2022/868 z dnia 30 maja 2022 r. w sprawie europejskiego zarządzania danymi i zmieniające rozporządzenie (UE) 2018/1724 (akt w sprawie zarządzania danymi – Data Governance Act, DGA) na branżę ubezpieczeniową. Rozporządzenie będzie obowiązywać od września 2023 r. DGA reguluje trzy główne obszary: 1) Ponowne wykorzystywanie niektórych kategorii chronionych danych będących w posiadaniu podmiotów sektora publicznego; 2) Usługi pośrednictwa danych oraz 3) Altruizm danych. KPRM 19 czerwca 2023 r. zapowiedział prace nad projektem ustawy o zarządzaniu danymi, który to projekt będzie implementował DGA.

Najważniejsze opinie i konsultacje

  • Komisja analizowała wpływ stanowiska Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 19 października 2022 r. w sprawie działań zakładów ubezpieczeń i reasekuracji w zakresie cyberbezpieczeństwa. W 2023 r. kontynuowano dialog z organem nadzoru w przedmiotowym temacie.

Najważniejsze konferencje i seminaria

  • 24 lutego 2023 r. spotkanie z przedstawicielami KNF nt. stanowiska KNF opublikowanego 19 października 2022 r. w sprawie działań zakładów ubezpieczeń i reasekuracji w zakresie cyberbezpieczeństwa.
  • 24 kwietnia 2023 r. zorganizowano otwarte posiedzenie Komisji digitalizacji sektora ubezpieczeń. Tematem wiodącym były przepisy rozporządzenia DORA i czas, jaki ma branża finansowa oraz dostawcy usług ICT na dostosowanie się do nowych przepisów UE. Ponadto dokonano przeglądu prawa UE, które pośrednio i bezpośrednio wpływa na poziom digitalizacji branży ubezpieczeniowej.
  • 3 lipca 2023 r. przy współpracy z Centralnym Ośrodkiem Informacji Ministerstwa Cyfryzacji Komisja zorganizowała dla zakładów ubezpieczeń warsztaty dotyczące technicznego wdrożenia aplikacji mObywatel. Prelegenci z Ministerstwa Cyfryzacji przedstawicieli główne założenia i techniczne rozwiązania aplikacji mObywatel.
  • 31 października 2023 r. przedstawiciele Centralnego Ośrodka Informacji i Komisja ds. digitalizacji sektora ubezpieczeń omawiali dalszy rozwój i wykorzystanie aplikacji mObywatel przez sektor finansowy oraz dyskutowali o możliwościach dalszego rozwoju aplikacji.

 

 

Komisja ubezpieczeń na życie

Przewodniczący: Jarosław Bartkiewicz
Sekretarz: Piotr Wrzesiński
Liczba posiedzeń w 2023 r.: 7

  • Istotnym obszarem prac Komisji w 2023 r. był konsultowany przez KNF projekt rekomendacji dot. oceny odpowiedniości umów ubezpieczenia na życie o charakterze inwestycyjnym oraz projekt nowelizacji Rekomendacji U KNF, w tym szczegółowa analiza raportu i ostrzeżenia EIOPA dotyczącego produktów CPI oferowanych przez banki.
  • Komisja kontynuowała, rozpoczęte w 2022 r. wspólnie z Zespołem bancassurance i sprzedaży affinity, prace dotyczące proponowanej przez KNF nowelizacji Rekomendacji U z 2014 r. w zakresie proponowanego rozwiązania dotyczącego wartości produktu dla klienta, jak również wypracowała projekt „Dobrych praktyk PIU i ZBP w zakresie ubezpieczeń spłaty kredytu lub pożyczki (CPI)”.
  • Komisja prowadziła również prace dotyczące opublikowanego przez Komisję Europejską w maju 2023 r., projektu Retail Investment Strategy. Przygotowała m.in. stanowisko polskiego rynku w ramach konsultacji publicznych projektu prowadzonych przez KE, opracowała wspólne stanowisko PIU, IZFiA, ZBP i IDM skierowane do Komisarz M. McGuiness odpowiedzialnej za projekt oraz była zaangażowana w dialog z Ministerstwem Finansów dotyczący powyższego projektu.
  • Komisja była również zaangażowana w prace dotyczące uregulowania polityki inwestycyjnej UFK prowadzone przez Ministerstwo Finansów oraz zmiany zasad rozliczania zysków kapitałowych (podatek Belki) od umów ubezpieczenia na życie z UFK.
  • W 2023 r. w ramach Komisji działały Grupa ekspertów ds. polityki inwestycyjnej UFK oraz Grupa ekspertów ds. RIS.

 

 

Grupa robocza ds. ochrony danych osobowych

Przewodniczący: Kamila Czeczko
Sekretarz: Anna Kwiatkowska
Liczba posiedzeń w 2023 r.: 12

Najważniejsze opracowania i rekomendacje

  • Grupa robocza zakończyła prace nad projektem dokumentu „Dobre praktyki informacyjne w zakresie przetwarzanych przez zakłady ubezpieczeń danych osobowych klientów”, który zawierał 15 pytań i odpowiedzi na wybrane, najczęściej pojawiające się ze strony klientów zagadnienia związane z przetwarzaniem danych osobowych przez zakłady ubezpieczeń. Mimo, że opracowanie Grupy roboczej uwzględniało wymagania stawiane w motywie 39 i art. 12 ust. 1 RODO tj. stosownie do którego administrator ma obowiązek prowadzenia komunikacji z osobą, której dane dotyczą, w zwięzłej, przejrzystej, zrozumiałej i łatwo dostępnej formie, jasnym i prostym językiem, oraz fakt, że projekt dokumentu był zgodny z oczekiwaniami organu nadzoru, to rozbieżne opinie członków PIU uniemożliwiły pozytywne zakończenie prac nad dokumentem.
  • Grupa robocza prowadziła również prace analityczne nad uporządkowaniem roli korespondenta i reprezentanta na gruncie przepisów o ochronie danych osobowych. Efektem prac była opinia prawna przygotowana na zlecenie PIU przez kancelarię prawną GRC Legal oraz organizacja tematycznego webinarium skierowanego do członków Izby.

Najważniejsze opinie i konsultacje

  • Grupa robocza analizowała kwalifikację ról reprezentanta do spraw roszczeń i korespondenta na gruncie przepisów o ochronie danych osobowych.

Najważniejsze konferencje i seminaria

  • 9 marca 2023 r. odbyło się spotkanie z przedstawicielami Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego. Przedmiotem spotkania była współpraca i dyskusja nad jakością raportowanych do OI UFG danych. Przedstawiciele UFG podkreślili również otwartość na wspólne inicjatywy edukacyjne.
  • 23 maja 2023 r. odbyło się otwarte posiedzenie Grupy roboczej. W trakcie posiedzenia omawiane były m.in. wpływ krajowych i unijnych inicjatyw legislacyjnych na branżę ubezpieczeniową, samoregulacja w obszarze ochrony danych osobowych, relacja zakładu ubezpieczeń z pośrednikiem ubezpieczeniowym oraz obsługa naruszeń ochrony danych osobowych w działalności ubezpieczyciela.
  • 1 czerwca 2023 r. odbył się webinar prowadzony przy współpracy z kancelarią prawną LGC Legal nt. kwalifikacji ról reprezentanta do spraw roszczeń i korespondenta na gruncie przepisów o ochronie danych osobowych.
  • 20 listopada 2023 r. odbyło się spotkanie z urzędnikami reprezentującymi Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Celem spotkania była wspólna inicjatywa edukacyjna na rzecz klientów branży ubezpieczeniowej.

 

 

Komisja ds. przeciwdziałania przestępczości ubezpieczeniowej

Przewodniczący: Piotr Mirys / Piotr Raubo
Sekretarz: Łukasz Kulisiewicz / Agnieszka Dąbrowska
Liczba posiedzeń w 2023 r.: 4

Najważniejsze opracowania, rekomendacje, działania

  • Organizacja seminarium dotyczącego przestępczości ubezpieczeniowej w Akademii Policji w Szczytnie we współpracy z Komendą Główną Policji.
  • Opracowanie cyklicznego raportu o przestępczości ubezpieczeniowej ujawnionej w roku 2022.
  • Aktualizacja programu szkoleń z zakresu przeciwdziałania przestępczości ubezpieczeniowej dla policji.
  • Rekomendacje dotyczące nagrody Polskiej Izby Ubezpieczeń „Policjant roku” za zasługi w walce z przestępczością ubezpieczeniową.
  • Organizacja 9 warsztatów dla policjantów z Komend Wojewódzkich Policji we Wrocławiu, Łodzi, Gdańsku, Bydgoszczy, Radomiu, Katowicach, Lublinie i Białymstoku oraz z Komendy Stołecznej Policji.

Najważniejsze opinie i konsultacje

  • Konsultacje rynkowe w zakresie wymiany informacji nt. przestępczości ubezpieczeniowej pomiędzy zakładami ubezpieczeń.

Najważniejsze konferencje i seminaria

  • 14-15 września 2023 r.: XIII Seminarium szkoleniowe „Współpraca policji, zakładów ubezpieczeń i innych instytucji rynku ubezpieczeniowego w zakresie zapobiegania, ujawniania oraz zwalczania przestępczości ubezpieczeniowej”.

W ramach Komisji ds. przeciwdziałania przestępczości ubezpieczeniowej w 2023 r. działała Grupa ekspertów ds. szkoleń (4 spotkania w 2023 r.). Zadaniem Grupy ekspertów ds. szkoleń była aktualizacja programu szkoleń z zakresu przeciwdziałania przestępczości ubezpieczeniowej dla policji oraz przeprowadzenie szkoleń dla Komend Wojewódzkich Policji.

 

 

Komisja ds. public relations

Przewodnicząca: Małgorzata Morańska
Sekretarz: Agnieszka Durska
Liczba posiedzeń w 2023 r.: 12

Najważniejsze opracowania i rekomendacje

  • Opracowanie koncepcji komunikacji raportu „Wpływ ubezpieczeń na polską gospodarkę i społeczeństwo”.
  • Opracowanie koncepcji komunikacji raportu „Klimat rosnących strat. Rola ubezpieczeń w ochronie klimatu i transformacji energetycznej”.
  • Opracowanie planu webinariów dla zakładów ubezpieczeń dotyczących badania wizerunkowego branży.
  • Wsparcie komunikacji dotyczącej prac związanych z: Retail Investment Strategy, Dobrymi praktykami w zakresie ubezpieczeń spłaty kredytu lub pożyczki (CPI).
  • Wsparcie bieżącej komunikacji PIU (wyniki rynku, podcasty, publikacje, działania edukacyjne, ale też istotne dla branży prace legislacyjne).
  • Wsparcie komunikacji dotyczącej niedoubezpieczenia Polaków.
  • Przygotowanie przykładów konkretnych szkód wraz z opisem pomocy ubezpieczyciela do wyników kwartalnych zakładów ubezpieczeń.
  • Współpraca z mediami podczas Kongresu PIU.
  • Przegląd komisji, podkomisji, zespołów i grup ekspertów PIU pod kątem prowadzenia inicjatywy „piarowiec w każdej komisji”
  • Opracowanie koncepcji nowych raportów PIU – społeczne i gospodarcze skutki luki ubezpieczeniowej, mapa ryzyka przedsiębiorców.
  • Cykliczne badanie wizerunku branży.

Najważniejsze konferencje i seminaria

  • Cykl webinariów, przygotowany przez pracowników PIU, dotyczący badania wizerunkowego branży.
  • Cykl webinariów, przygotowany przez pracowników PIU w ramach Global Money Week

 

 

Komisja ds. likwidacji szkód

Przewodniczący: Rafał Stankiewicz
Sekretarz: Łukasz Kulisiewicz / Agnieszka Dąbrowska
Liczba posiedzeń w 2023 r.: 12

Najważniejsze opracowania i rekomendacje

  • Analiza skutków wdrożenia Rekomendacji dotyczących likwidacji szkód z ubezpieczeń komunikacyjnych.
  • Analizy dotyczące wzrostów cen części, stawek za roboczogodzinę oraz zjawisk towarzyszących wdrożeniu rekomendacji KNF (realizacja przez Grupę ekspertów ds. szkód komunikacyjnych).
  • Analizy schematów działania w szkodach majątkowych (realizacja przez Grupę ekspertów ds. szkód majątkowych).
  • Przegląd praktyk nadzorczych i regulacji prawnych wybranych rynków zagranicznych (realizacja przez Grupę ekspertów ds. prawno-porównawczych).
  • Rozpoczęcie prac nad opracowaniem standardów dotyczących stosowania cen części zamiennych w kosztorysach zakładów ubezpieczeń.

Najważniejsze opinie i konsultacje

  • Wstępne konsultacje projektu Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wymogów w zakresie obiegu zamkniętego w odniesieniu do projektowania pojazdów oraz zarządzania pojazdami wycofanymi z eksploatacji, zmieniającego rozporządzenia (UE) 2018/858 i 2019/1020 oraz uchylającego dyrektywy 2000/53/WE i 2005/64/WE. Ustalenia Komisji ds. likwidacji szkód stanowiły bazę do wypracowania stanowiska rynku polskiego, które posłużyło Insurance Europe do przygotowania stanowiska europejskiego rynku ubezpieczeń i przekazania go Komisji Europejskiej.
  • Udział w pracach dotyczących projektów FOTO oraz BDU w szkodach majątkowych.

Najważniejsze konferencje i seminaria

  • 17-18 października 2023 r.: Konferencja branży ubezpieczeniowej „Świat likwidacji szkód – otoczenie technologiczne i regulacyjne”.

W ramach Komisji ds. likwidacji szkód w 2023 r. działała Grupa ekspertów ds. szkód komunikacyjnych (7 spotkań w 2023 r., leader: Tomasz Tarkowski), Grupa ekspertów ds. prawno-porównawczych (3 spotkania w 2023 r., leader: Andrzej Wasilewski) oraz Grupa ekspertów ds. szkód majątkowych (2 spotkania w 2023 r., leader: Jakub Jacewicz).

Zadaniem Grupy ekspertów ds. szkód komunikacyjnych była analiza działania systemów eksperckich w kontekście zmian wynikających z rekomendacji KNF oraz wzrostów cen części i stawek za roboczogodzinę. Grupa ekspertów ds. prawno-porównawczych zajęła się natomiast przeglądem praktyk nadzorczych i regulacji prawnych funkcjonujących w innych krajach europejskich. Grupie ekspertów ds. szkód majątkowych Komisja przydzieliła zadanie polegające na analizie schematów działania w szkodach majątkowych.

 

 

Grupa ekspertów ds. standaryzacji szkód osobowych przy Komisji Likwidacji Szkód

Przewodniczący: Magdalena Walkowiak-Bogdańska
Sekretarz: Dorota M. Fal
Liczba posiedzeń w 2023 r.: 9

Najważniejsze opracowania i rekomendacje

  • Prowadzono prace nad narzędziem „Porównywarka Wyroków Sądowych”, w tym nad rozwojem aplikacji i jakości oraz poprawności danych wprowadzonych do Porównywarki z wyroków sądowych i uzasadnień.
  • Prowadzono analizy orzeczeń sądowych gromadzonych w narzędziu Porównywarka.
  • Analizowano roszczenia i orzecznictwo dotyczące wypłaty zadośćuczynienia dla osób bliskich poszkodowanemu, który znajduje się w stanie wegetatywnym w związku z nową podstawą prawną w KC artykułem 446-2.
  • Kontynuowano monitoring nowych kierunków i wpływu inflacji na orzecznictwo w sprawach o zadośćuczynienie z tytułu szkody na osobie.

 

 

Grupa ekspertów ds. międzynarodowej klasyfikacji ICF przy Komisji Likwidacji Szkód

Przewodniczący: Magdalena Walkowiak-Bogdańska
Sekretarz: Dorota M. Fal
Liczba posiedzeń w 2023 r.: 4

Grupa została powołana przez Komisję Likwidacji Szkód i składa się z przedstawicieli zakładów ubezpieczeń używających ICF do oceny szkód osobowych. Celem prac Grupy jest wdrożenie do praktyki orzeczniczej oraz praktyki procesowej oceny funkcjonowania poszkodowanego wg klasyfikacji ICF, a dodatkowo przygotowanie i prowadzenie działań edukacyjnych we współpracy z ekspertami i towarzystwami naukowymi z zakresu orzecznictwa lekarskiego dotyczącego oceny stanu poszkodowanego w aspekcie krzywdy w oparciu o klasyfikację ICF.

Najważniejsze opinie i konsultacje

  • Prowadzono prace nad epikryzą i pozostałą dokumentacją orzeczniczą opisującą badanie i ocenę funkcjonowania poszkodowanego z użyciem klasyfikacji ICF. Ustalono format ostatecznej wersji orzeczenia z zastosowaniem ICF.
  • Kontynuowano prace nad właściwym zastosowaniem klasyfikacji ICF przez zakłady ubezpieczeń i sądy na potrzeby likwidacji szkód i wypłaty zadośćuczynień z tytułu szkód na osobie oraz nad opracowaniem argumentarium dla sądów do stosowania tej klasyfikacji.
  • Przeprowadzono szereg konsultacji i warsztatów skierowanych do pełnomocników prawnych zakładów ubezpieczeń i pracowników likwidacji szkód, dotyczących zastosowania ICF w ocenie szkody osobowej w praktyce likwidacyjnej i sądowej.

 

 

Komisja ubezpieczeń majątkowych

Przewodniczący: Paweł Pawlik
Sekretarz: Rafał Mańkowski
Liczba posiedzeń w 2023 r.: 4

Najważniejsze opracowania i rekomendacje

  • Przygotowanie danych i opiniowanie raportu dotyczącego luki ubezpieczeniowej w Polsce.
  • Przygotowanie wkładu merytorycznego i opiniowanie raportu „Klimat rosnących strat. Rola ubezpieczeń w ochronie klimatu i transformacji energetycznej.

Najważniejsze opinie i konsultacje

  • Opiniowanie projektu rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie rodzaju i zakresu danych i informacji z centralnej ewidencji emisyjności budynków oraz sposobu ich udostępniania. Stanowisko dotyczyło zakresu danych, które mają być udostępniane zakładom ubezpieczeń i reasekuracji.
  • Konsultacje dotyczące projektu rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii zmieniającego rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Komisja wnioskowała o pozostawienie w przepisach prawa obowiązku zabezpieczenia środkami ogniochronnymi widocznych elementów drewnianych konstrukcji.
  • Polska Izba Ubezpieczeń otrzymała pismo Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad (dalej: GDDKiA) w sprawie stosowania franszyz w polisach ubezpieczeniowych zawieranych w toku realizacji umów projektowych, które swoim zakresem obejmują opracowanie Studium Techniczno-Ekonomiczno- Środowiskowego (STEŚ) z elementami koncepcji programowej wraz z kompletnymi materiałami do wniosku o wydanie Decyzji o Środowiskowych Uwarunkowaniach (DŚU). W odpowiedzi Komisja zwróciła uwagę, że w praktyce przy ubezpieczaniu umów projektowych zakłady ubezpieczeń stosują franszyzy redukcyjne o różnej wielkości i różnym modelu (kwotowe, kwotowo-procentowe, procentowe), ustalane na podstawie oceny ryzyka, którą zakłady ubezpieczeń przeprowadzają indywidualnie, biorąc pod uwagę m. in. stopień skomplikowania projektu, specjalizację i wielkość biura projektowego, dotychczasową szkodowość. Ustalenie z góry jednego modelu franszyzy i wysokości franszyzy majątkowych może mieć negatywny wpływ na dostępność takich ubezpieczeń na rynku.
  • Opiniowanie dokumentu konsultacyjnego EIOPA dotyczącego dyskusji na temat opcji mających na celu zmniejszenie luki w ochronie ubezpieczeniowej od katastrof naturalnych. Dokument analizował sposoby zwiększenia penetracji ubezpieczeniowej europejskich gospodarstw domowych i przedsiębiorstw na wypadek katastrof klimatycznych. W dokumencie przedstawiono możliwe działania mające na celu zmniejszenie luki w tym obszarze poprzez zwiększenie wykorzystania ubezpieczeń katastroficznych, stworzenie zachęt do ograniczania ryzyka klimatycznego i podejmowanie działań prewencyjnych. Zdaniem Komisji wprowadzenie ubezpieczeń obowiązkowych obejmujących ochroną ryzyka katastroficzne nie jest dobrym rozwiązaniem. Bardziej efektywna może być edukacja i budowanie świadomości ubezpieczeniowej, ewentualnie dofinansowanie do składek dla osób o najniższych dochodach.

Najważniejsze konferencje i seminaria

  • Seminarium organizowane wspólnie z Akademią Pożarniczą dotyczące bezpieczeństwa pożarowego budynków produkcyjno-magazynowych.
  • Seminarium dotyczące ryzyk jądrowych, podczas którego omawiane były zarówno zagadnienia techniczne jak i prawne, związane z tworzeniem i funkcjonowaniem pooli jądrowych.

 

 

Komisja ds. dystrybucji ubezpieczeń majątkowych

Przewodniczący: Małgorzata Kot
Sekretarz: Stanisława Świst-Zawada
Liczba posiedzeń w 2023 r.: 3

Najważniejsze opinie i konsultacje

  • Opiniowane projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem rozwoju rynku finansowego oraz ochrony inwestorów na tym rynku.
  • Opiniowanie projektu rozporządzenia Ministra Finansów zmieniającego rozporządzenie w sprawie egzaminu dla osób ubiegających się o wykonywanie czynności agencyjnych, czynności dystrybucyjnych zakładu ubezpieczeń oraz czynności dystrybucyjnych zakładu reasekuracji.
  • Udział w nieformalnych konsultacji EIOPA dotyczących doświadczeń w stosowaniu Dyrektywy dotyczącej dystrybucji ubezpieczeń (Dyrektywa IDD).

Najważniejsze konferencje i seminaria

  • Seminarium. „Standardy APK w poglądach doktryny i orzecznictwie krajowym i europejskim”

 

 

Podkomisja ds. reasekuracji

Przewodniczący: Marcin Kowalski
Sekretarz: Rafał Mańkowski
Liczba posiedzeń w 2023 r.: 3

Najważniejsze opracowania i rekomendacje

  • Przygotowanie wkładu merytorycznego i opiniowanie raportu „Klimat rosnących strat. Rola ubezpieczeń w ochronie klimatu i transformacji energetycznej”.

Najważniejsze opinie i konsultacje

  • Opiniowanie dokumentu konsultacyjnego EIOPA dotyczącego dyskusji na temat opcji mających na celu zmniejszenie luki w ochronie ubezpieczeniowej od katastrof naturalnych. Podkomisja ds. reasekuracji opiniowała projekt w kontekście trendów w dostępności pojemności reasekuracyjnej dla ryzyk katastroficznych. Zmiana klimatu powoduje, że w skali globalnej rośnie liczba zjawisk atmosferycznych powodujących masowe szkody, w szczególności tych o charakterze lokalnych. W obszarze reasekuracji stanowisko PIU zakładało, że zakłady powinny mieć swobodę kształtowania programów reasekuracyjnych w zależności od rozwoju swojej ekspozycji na poszczególne ryzyka. Ten obszar nie powinien być przedmiotem regulacji zarówno na poziomie europejskim jak i krajowym.

Najważniejsze konferencje i seminaria

  • Seminarium reasekuracyjne pod tytułem „Odpowiedź reasekuracji na ryzyka inflacji i wojny”. Podczas tego wydarzenia omówione zostały: sytuacja makroekonomiczna Polski i świata, szanse i zagrożenia wynikające z bieżących trendów w gospodarce dla rynku ubezpieczeń oraz klauzule wyłączające odpowiedzialność reasekuratorów za szkody będące skutkiem wojny.

 

 

Podkomisja ubezpieczeń rolnych

Przewodniczący: Piotr Narloch
Sekretarz: Monika Chłopik
Liczba posiedzeń w 2023 r.: 3

Najważniejsze opinie i konsultacje

  • Opiniowanie propozycji legislacyjnych związanych z projektem zmian do ustawy o ubezpieczeniu upraw rolnych i zwierząt gospodarskich, a także rozporządzeniami dotyczącymi dotowanych ubezpieczeń rolnmych.
  • W 2023 r. nastąpiło pierwsze zasilenie bazy statystycznej PIU danymi dotyczącymi dotowanych ubezpieczeń rolnych. Wszystkie z zakładów ubezpieczeń, które podpisały z MRiRW umowy w sprawie stosowania dopłat ze środków budżetu państwa do składek ubezpieczenia upraw rolnych lub zwierząt gospodarskich, zadeklarowały przystąpienie do bazy i zasiliły ją danymi. Dzięki uruchomieniu tej bazy w krótkim czasie możliwe było przesłanie do MRiRW wnioskowanych danych dotyczących liczby zawartych umów, powierzchni ubezpieczonych upraw oraz wysokości wypłaconych odszkodowań.

 

 

Podkomisja ds. gwarancji ubezpieczeniowych

Przewodnicząca: Joanna Domańska
Sekretarz: Rafał Mańkowski
Liczba posiedzeń w 2023 r.: 4

Najważniejsze opracowania i rekomendacje

  • Badanie wpływu planowanych inwestycji w infrastrukturę transportową i wodną oraz w energetykę na funkcjonowanie gwarancji ubezpieczeniowych w następnych latach.

Najważniejsze opinie i konsultacje

  • Zakończenie konsultacji z Ministerstwem Klimatu i Środowiska w sprawie interpretacji przepisów art. 48a ustawy z 14 grudnia 2012 r. o odpadach, dotyczących długości okresu obowiązywania wymaganych zabezpieczeń finansowych, które przedstawić powinien posiadacz odpadów.
  • Podkomisja przygotowała wystąpienie do Prezesa Urzędu Zamówień w sprawie długości okresów obowiązywania gwarancji należytego wykonania kontraktu oraz należytego wykonania zobowiązań wynikających z rękojmi. Członkowie Podkomisji ds. gwarancji ubezpieczeniowych zauważyli, że inwestorzy sektora publicznego w swoich specyfikacjach zamówienia zaczęli wydłużać okresy żądanych zabezpieczeń. Kilkunastoletni okres obowiązywania gwarancji sprawia natomiast, że ocena ryzyka jest niezwykle skomplikowana ze względu na to, że bardzo trudno przewidzieć, co wydarzy się za kilkanaście lat. Ta niewiadoma dotyczy kwestii gospodarczych, politycznych, technologicznych, logistycznych, geologicznych i klimatycznych.
  • Podkomisja otrzymała do konsultacji projekt zawierający wzór umowy cesji wierzytelności.
  • Konstrukcja tej umowy polega na tym, że wykonawca kontraktu (cedent) przelewa na rzecz banku wierzytelności pieniężne istniejące oraz przyszłe, które mu przysługują wobec Skarbu Państwa – Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad.

Najważniejsze konferencje i seminaria

  • Przedstawiciele Podkomisji uczestniczyli w cyklu spotkań z rynkiem finansowym i budowlanym, organizowanych przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad.

 

 

Podkomisja ds. ubezpieczeń należności

Przewodniczący: Paweł Szczepankowski
Sekretarz: Rafał Mańkowski
Liczba posiedzeń w 2023 r.: 3

Najważniejsze opracowania i rekomendacje

  • Przygotowanie komunikatu zawierającego dane z rynku ubezpieczeń należności za rok 2022 i ocenę sytuacji gospodarczej Polski.

Najważniejsze opinie i konsultacje

  • Opiniowanie projektu ustawy o zmianie ustawy o gwarantowanych przez Skarb Państwa ubezpieczeniach eksportowych. Ustawa rozszerza katalog ubezpieczeń gwarantowanych. Będą dotyczyć one między innymi: ryzyk pokrywanych ubezpieczeniami grup 3-7 i 9-16, o ile ryzyka te nie wystąpiły na terytorium RP. Ubezpieczenia te mogą być realizowane wyłącznie w formie ubezpieczenia pośredniego, rozumianego jako reasekuracja. Ubezpieczenia gwarantowane będą polegać na ochronie zakładów i agencji kredytów eksportowych, udzielających ochrony ubezpieczeniowej na wypadek strat poniesionych w związku z ubezpieczeniem ryzyk poza terytorium RP. Korporacja Kredytów Eksportowych przejmuje ryzyko cedowane przez zakład ubezpieczeń, albo agencję kredytów eksportowych, wynikające z zawartych przez te podmioty umów ubezpieczenia, pod warunkiem, że szkody są następstwem zdarzeń określonych jako ryzyko nadzwyczajne. Rada Ministrów może określać, w drodze rozporządzenia, definicję ryzyka nadzwyczajnego, mając na uwadze ograniczenie lub zapobieganie wystąpienia luk rynkowych na krajowym rynku ubezpieczeniowym.

 

 

Grupa Ekspertów ds. szkoleń zawodowych

Przewodniczący: Michał Miklewski
Sekretarz: Stanisława Świst-Zawada
Liczba posiedzeń w 2023 r.: 4

Najważniejsze opracowania i rekomendacje

  • Przygotowanie nowej specyfikacji bazy zaświadczeń o szkoleniach zawodowych.
  • Opracowanie wzoru zaświadczenia potwierdzającego odbycie szkoleń zawodowych, o których mowa w art. 12 ust. 8 i 9 ustawy z dnia 15 grudnia 2017 r. o dystrybucji ubezpieczeń oraz instrukcji jego wypełniania.

Najważniejsze opinie i konsultacje

  • Memorandum Kancelarii WKB dotyczące wdrożenia bazy zaświadczeń o szkoleniach zawodowych zrealizowanych przez osoby fizyczne wykonujące czynności agencyjne.

 

 

Grupa Ekspertów ds. dobrych praktyk we współpracy z brokerami

Przewodniczący: Małgorzata Kot
Sekretarz: Stanisława Świst-Zawada
Liczba posiedzeń w 2023 r.: 2

Najważniejsze opracowania i rekomendacje

  • Kontynuacja prac nad projektem Zasad dobrych praktyk we współpracy między brokerami a zakładami ubezpieczeń.

Najważniejsze opinie i konsultacje

  • Opinia Hogan Lovells dotycząca dopuszczalności wypracowania przez zakłady ubezpieczeń Zasad Dobrych Praktyk we współpracy pomiędzy brokerami a zakładami ubezpieczeń w świetle prawa konkurencji.

 

 

Grupa Robocza ds. rekomendacji dystrybucyjnych

Przewodniczący: Tomasz Karuzel
Sekretarz: Hanna Karwat-Ratajczak
Liczba posiedzeń w 2023 r.: 5

Najważniejsze opracowania i rekomendacje

  • Opracowanie stanowiska rynku dotyczącego przygotowywanych przez UKNF nowych Rekomendacji dla zakładów ubezpieczeń dotyczącymi dystrybucji ubezpieczeń, które docelowo zastąpią obecnie obowiązujące Wytyczne dla zakładów ubezpieczeń dotyczące dystrybucji.
  • Udział w spotkaniu z przedstawicielami UKNF, na którym przedstawiono opracowane przez PIU kierunkowe propozycje postanowień Rekomendacji.

 

 

Komisja ubezpieczeń komunikacyjnych

Przewodniczący: Tomasz Piekarski
Sekretarz: Monika Chłopik
Liczba posiedzeń w 2023 r.: 3

Najważniejsze opinie i konsultacje

  • Opiniowanie propozycji legislacyjnych związanych z:
    • implementacją zmian wynikających z Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2118 zmieniającej dyrektywę 2009/103/WE w sprawie ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej za szkody powstałe w związku z ruchem pojazdów mechanicznych i egzekwowania obowiązku ubezpieczania od takiej odpowiedzialności,
    • wysokością opłaty ewidencyjnej uiszczanej przez zakłady ubezpieczeń od każdej zawartej umowy OC ppm na Fundusz CEPiK,
    • rozszerzeniem katalogu pojazdów, które mogą być czasowo wycofane z ruchu oraz zwolnieniem powiatów i gmin z obowiązku zawarcia OC ppm w odniesieniu do pojazdów usuniętych z dróg,
    • odpowiedzi na wystąpienia Ministerstwa Finansów, Rzecznika Finansowego w sprawach z obszaru ubezpieczeń komunikacyjnych.

 

 

Komisja prawno-legislacyjna

Przewodnicząca: Ewa Jezierewska
Sekretarz: Hanna Karwat-Ratajczak
Liczba posiedzeń w 2023 r.: 4

Najważniejsze opracowania i rekomendacje

  • Analiza stosowania przez zakłady ubezpieczeń ustawy z dnia 9 maja 2014 r. o informowaniu o cenach towarów i usług w brzmieniu określonym w ustawie z dnia 1 grudnia 2022 r. o zmianie ustawy o prawach konsumenta oraz niektórych innych ustaw.
  • Potencjalnie problemy w postępowaniach sądowych wynikające z Rekomendacji KNF dotyczących likwidacji szkód komunikacyjnych.
  • Deregulacja rynku ubezpieczeniowego.
  • Analiza zarzutów podnoszonych w postępowaniach prowadzonych przez Rzecznika Finansowego na podstawie ustawy o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego, o Rzeczniku Finansowym i o Funduszu Edukacji Finansowej.

Stanowiska

  • Stanowisko Komisji Prawno-Legislacyjnej z 28.02.2023 r. w sprawie stosowania przez zakłady ubezpieczeń ustawy o informowaniu o cenach towarów i usług w brzmieniu określonym w ustawie z dnia 1 grudnia 2022 r. o zmianie ustawy o prawach konsumenta oraz niektórych innych ustaw.

Seminaria i szkolenia

  • Nowe argumenty w sporach sądowych dot. OC ppm po ostatnich orzeczeniach SN

 

 

Grupa robocza ds. reklamacji i klientów

Przewodniczący: Wojciech Brewczyński
Sekretarz: Paweł Sawicki
Liczba posiedzeń w 2023 r.: 6

Najważniejsze opracowania i rekomendacje

Rozporządzenie Ministra Finansów zmieniające rozporządzenie w sprawie dodatkowych sprawozdań finansowych i statycznych zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji

Omawiano wątpliwości dotyczące raportowania skarg. W zakresie Formularza 12 projektodawca zaproponował, aby w kolumnie F „przyczyna skargi” wykazywać zidentyfikowane przez zakład ubezpieczeń przyczyny skarg zgodnie ze wskazaną poniżej listą (nowe punkty 9 – 21):

  • ustalenie lub zmiana istotnych warunków umowy (suma ubezpieczenia, składka, koszty, opłaty) niezgodnie z przepisami, warunkami umowy lub wolą ubezpieczającego;
  • odmowa zawarcia albo kontynuacji umowy ubezpieczenia;
  • nieprawidłowe ustalenie, odmowa zwrotu lub nieuzasadniona windykacja składki;
  • oszustwo lub prowadzenie działalności bez wymaganego zezwolenia przez zakład ubezpieczeń lub przez pośrednika ubezpieczeniowego, brak wymaganej umowy odpowiedzialności cywilnej pośrednika ubezpieczeniowego;
  • nieprzekazywanie lub przekazywanie przez zakład niekompletnych danych do obowiązujących rejestrów;
  • niekompletna lub nieterminowa odpowiedź na reklamację;
  • nieuzasadnione udostępnienie danych osobowych, naruszenie tajemnicy agencyjnej, brokerskiej lub ubezpieczeniowej;
  • nieprawidłowości przy odstąpieniu od umowy ubezpieczenia, wystąpieniu na prawach odstąpienia, wystąpieniu z ubezpieczenia albo wypowiedzeniu umowy ubezpieczenia;
  • konflikt interesów w zakresie dystrybucji ubezpieczeń lub działalności lokacyjnej;
  • nieprawidłowe działanie systemów teleinformatycznych udostępnionych klientom lub pośrednikom ubezpieczeniowym;
  • zastrzeżenia dotyczące treści informacji publikowanych przez zakład ubezpieczeń (strony internetowe, media, prasa, materiały reklamowe);
  • inne przyczyny;
  • brak wskazania wyraźnej podstawy skargi.

W przypadku, gdy skarżący wskazał więcej niż jedną przyczynę skargi, należy wykazać wszystkie przyczyny. W konsekwencji liczba skarg wg przyczyn – kol. G „Liczba skarg według przyczyn” – będzie większa niż liczba skarg prezentowana w kol. E „Liczba skarg”. Członkowie Grupy podkreślili, że w ten sposób liczba skarg wpływających na zakłady ubezpieczeń zostanie w sprawozdawczości sztucznie zawyżona. Podkreślono, że dodanie nowych wymogów w zakresie raportowania na końcowym etapie prac legislacyjnych uniemożliwi zakładom ubezpieczeń odpowiednie przygotowanie się do raportowania i wpłynie na jego jakość. Wskazano również, że pkt 17 „konflikt interesów w zakresie dystrybucji ubezpieczeń lub działalności lokacyjnej”, chociaż merytorycznie uzasadniony, dubluje się z obowiązkami nałożonymi już na zakłady ubezpieczeń innymi regulacjami.

Grupa omawiała wątpliwości dotyczące projektowanego Formularza 14 Rozporządzenia. Zgodnie z opisem w formularzu należy wykazać wartości utworzonych przez zakład ubezpieczeń rezerw na zgłoszone lub niezgłoszone roszczenia klientów, które zgodnie z polityką likwidacji roszczeń zakładu ubezpieczeń są oczekiwane, że zostaną: dochodzone na drodze sądowej (w sądach powszechnych, sądach polubownych, Sądach Ochrony Konkurencji i Konsumentów (SOKIK), Sądzie Najwyższym), wypłacane w formie ugody oraz należne w związku z postępowaniem prowadzonym przez organy państwa, w tym Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK). Wątpliwości dotyczyły uznania, w jaki sposób określić (jakie warunki powinny być spełnione, aby uznać), że roszczenie jest oczekiwane? Jak się wydaje wskazówką powinny być zasady dotyczące tworzenia rezerw techniczno-ubezpieczeniowych. Każdy zakład ma swoją politykę w zakresie rezerw. O ile tworzymy rezerwę, to powinniśmy również odpowiednio raportować skargę i sprawę sądową. Ponadto podniesiono, że dla celów Formularza 14 przez „klienta” rozumie się ubezpieczającego, uposażonego lub uprawnionego z umowy ubezpieczenia. Przez roszczenie klienta rozumie się różnicę pomiędzy wysokością świadczenia z tytułu umowy ubezpieczenia żądaną przez klienta a wysokością świadczenia wypłaconego przez zakład ubezpieczeń albo należnego do wypłaty zgodnie z umową ubezpieczenia z uwzględnieniem postanowień ugód zawartych z Prezesem UOKiK określających sposób ustalenia wysokości świadczenia należnego klientowi. Wątpliwości budziło określenie wysokości świadczenia żądanego przez klienta, ponieważ większość klientów nie podaje kwoty przy zgładzaniu roszczenia.

E-doręczenia

W świetle art. 3 ustawy o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego i o Rzeczniku Finansowym reklamacja może być w szczególności złożona na adres do doręczeń elektronicznych. Zgodnie z art. 18 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych stanowi, że oświadczenie o wypowiedzeniu lub odstąpieniu od umowy ubezpieczenia obowiązkowego (w tym obowiązkowe OC posiadaczy pojazdów mechanicznych) może być wysłane na adres do doręczeń elektronicznych.

Komunikacja elektroniczna docelowo będzie obowiązkowa dla wszystkich podmiotów publicznych i podmiotów niepublicznych niebędących osobami fizycznymi. Doręczenia elektroniczne mają w dużym stopniu zastąpić listy polecone.

Polska Izba Ubezpieczeń uzyskała od Poczty Polskiej odpowiedź na pytania dotyczące zagadnień technicznych i prawnych związanych z doręczeniami elektronicznymi. Odpowiedzi zostały przekazane zakładom ubezpieczeń w formie Komunikatu PIU. Z wyjaśnień Poczty Polskiej wynika w szczególności, że komunikacja elektroniczna docelowo będzie obowiązkowa dla wszystkich podmiotów publicznych i podmiotów niepublicznych niebędących osobami fizycznymi. Prawo wprowadza konieczność posiadania adresu do doręczeń elektronicznych (ADE). Harmonogram włączeń zgodnie z Ustawą o doręczeniach elektronicznych jest rozłożony w czasie. Osoby fizyczne zgodnie z Ustawą nie mają obowiązku posiadania ADE, jest to dobrowolne. Usługa PURDE (publiczna usługa rejestrowanego doręczenia elektronicznego) jest przeznaczona do komunikacji z podmiotami publicznymi i jest zwolniona z opłaty. Usługa kwalifikowana Q-Doręczenia jest przeznaczona do komunikacji pomiędzy podmiotami niepublicznymi. Polska Izba Ubezpieczeń zorganizowała również 16 maja 2023 r. spotkanie warsztatowe, które poprowadzili eksperci z Biura Oferty Produktowej i z Centrum Transformacji Cyfrowej w Poczcie Polskiej.

Zgodnie z art. 151 ustawy o doręczeniach elektronicznych podmioty niepubliczne wpisane do rejestru przedsiębiorców obowiązane są do posiadania ADE powiązanego z PURDE lub Q-Doręczenia w terminie 3 miesięcy od dnia określonego w komunikacie Ministra Cyfryzacji. Komunikat wydany 22 grudnia 2023 r. przewiduje datę 1 października 2024. Oznacza to, że zakłady ubezpieczeń powinny posiadać PURDE i Q-Doręczenia 3 miesiące później, czyli najpóźniej 1 stycznia 2025. Dodatkowe 3 miesiące zostały wprowadzone do ustawy po wspólnym piśmie PIU, ZBP, IZFIA, IDM KZBS z lutego 2022 r. skierowanym do ówczesnego Sekretarza Stanu ds. cyfryzacji Janusza Cieszyńskiego.

Petycja postulująca skrócenie czasu na rozpatrzenie reklamacji

Polska Izba Ubezpieczeń 8 maja 2023 roku wysłała pismo do Przewodniczącego sejmowej Komisji do Spraw Petycji, dotyczące planowanego posiedzenia tej komisji, na którym miała być rozpatrzona petycja w sprawie zmiany ustawy o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego, polegającej na skróceniu terminu na rozpatrzenie reklamacji. W rozpatrywanej petycji zaproponowano skrócenie terminu rozpatrywania reklamacji z 30 do 14 dni. Polska Izba Ubezpieczeń poprosiła posłów o wzięcie pod uwagę, że petycja nie zawiera żadnej oceny skutków proponowanej regulacji. Tymczasem należy zauważyć, że w świetle dostępnego na stronie internetowej Rzecznika Finansowego sprawozdania za rok 2022 do sektora finansowego skierowano 2 194 000 reklamacji. Skrócenie o połowę czasu na rozpatrzenie reklamacji wiązałoby się z koniecznością dokonania istotnych zmian organizacyjnych i poniesienia bardzo dużych kosztów. Przede wszystkim konieczne byłyby nakłady na infrastrukturę informatyczną wykorzystywaną do obsługi procesu rozpatrywania skarg oraz na zwiększenie liczby osób obsługujących procesy reklamacyjne. Dodatkowo, w wielu przypadkach, udzielenie odpowiedzi na reklamację w proponowanym przez autora petycji terminie byłoby niemożliwe. Przygotowanie wyczerpującej merytorycznie reklamację odpowiedzi wymaga często pozyskania informacji ze źródeł zewnętrznych, opinii czy dokumentacji, co w tak krótkim czasie może okazać się niemożliwe. Taka sytuacja z kolei wymagałaby przedłużania terminu udzielenia odpowiedzi na reklamację znacznie częściej niż przy obecnych rozwiązaniach prawnych. Powodować to będzie dodatkowe obowiązki i koszty po stronie ubezpieczyciela i niezadowolenie po stronie uprawnionego. Konsekwentnie również należałoby zastanowić się nad zapisami art. 7 ustawy, w którym w wyjątkowych przypadkach może nastąpić przedłużenie odpowiedzi na reklamację do 60 dni. Istnieje uzasadnione ryzyko, że artykuł ten miałby znacznie powszechniejsze zastosowanie niż w sytuacji obecnej, co z pewnością nie wpłynie korzystnie na oczekiwania uprawnionych i politykę reklamacyjną instytucji finansowych. Mając na uwadze okoliczność, że reklamacje dotyczą w dużym stopniu obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, i zakładając dodatkowe koszty obsługi procesu reklamacyjnego, założyć należy możliwość podwyższenia składek za ten kluczowy dla wszystkich kierowców produkt. PIU zwróciła uwagę, że w petycji opisano jednostkowy przypadek reklamacji spowodowanej nieprawidłowym działaniem wpłatomatu. Konsekwencją opisanej jednorazowej nieprawidłowości miałaby być zmiana przepisów prawa, która dotknęłaby wszystkie działające na polskim rynku instytucje finansowe. Co więcej, wzrost cen usług finansowych spowodowanych poniesionymi kosztami związanymi ze skróceniem do 14 dni czasu na odpowiedź na reklamację dotyczyłby również wszystkich klientów instytucji finansowych. Należy przy tym zwrócić uwagę, że zakłady ubezpieczeń zobowiązane są podchodzić do rozpatrywania reklamacji z najwyższą starannością. W świetle normy zawartej w art. 8 ustawy w przypadku niedotrzymania terminu określonego w art. 6 ustawy (który miałby zostać teraz skrócony) reklamację uważa się za rozpatrzoną zgodnie z wolą klienta.

Przedstawiciele Polskiej Izby Ubezpieczeń uczestniczyli w posiedzeniu Komisji ds. Petycji w dniu 24 maja 2023 r. przedstawiająć stanowisko Izby. W efekcie nie doszło do zmiany ustawy, a 30-dniowy termin na rozpatrzenie reklamacji został utrzymany.

Uczestnictwo w konferencji Rzecznika Finansowego „Pozasądowe rozwiązywanie sporów na rynku finansowym”

Przedstawiciele Grupy wzięli udział w zorganizowanej w dniu 28 listopada 2023 r. konferencji Rzecznika Finansowego „Pozasądowe rozwiązywanie sporów na rynku finansowym”. Konferencja dotyczyła w szczególności alternatywnych metod rozstrzygania sporów konsumenckich oraz regulacji dyrektywy 2015/2302 w sprawie imprez turystycznych i powiązanych usług turystycznych, zmieniającej rozporządzenie 2006/2004 i dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/83/UE oraz uchylającej dyrektywę Rady 90/314/EWG.

Sankcyjne postępowania administracyjne prowadzone przez Rzecznika Finansowego

We wrześniu 2023 r. w ramach struktury organizacyjnej Biura Rzecznika Finansowego utworzono nowy departament ds. postepowań administracyjnych. Rzecznik wszczął wiele postępowań administracyjnych dotyczących w szczególności naruszenia art. 6, 7 i 31 ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego, o Rzeczniku Finansowym i o Funduszu Edukacji Finansowej. Art. 6 stanowi, że odpowiedzi na reklamację klienta należy udzielić nie później niż w terminie 30 dni od dnia jej otrzymania. Art. 7 stanowi, że w szczególnie uzasadnionych i skomplikowanych sprawach odpowiedź na skargę klienta nie może przekraczać 60 dni. Art. 31 stanowi że podmiot rynku finansowego musi udzielić odpowiedzi na wystąpienie Rzecznika Finansowego w terminie 30 dni.

PIU poprosiła Rzecznika o spotkanie pismem z 20 grudnia 2023 r. skierowanym przez Prezesa PIU do Rzecznika Finansowego dr Bogdana Pretkiela. Podnieśliśmy, że wszczynane w II połowie 2023 r. postępowania administracyjne dotyczą opóźnień w odpowiedzi na reklamacje lub opóźnień w poinformowaniu Rzecznika o podjętych działaniach, które często miały miejsce na początku pandemii koronawirusa. W tamtym okresie powszechne były lockdowny, zamykane były szkoły i zakłady pracy, co w naturalny sposób dotknęło również zakłady ubezpieczeń i proces rozpatrywania reklamacji. Zwrócono uwagę, że Komisja Nadzoru Finansowego w dniu 20 marca 2020 r. ogłosiła Pakiet Impulsów Nadzorczych na rzecz Bezpieczeństwa i Rozwoju w obszarze rynku ubezpieczeniowego, którego celem było, zgodnie z informacją dostępną na stronie internetowej UKNF, podjęcie działań o charakterze nadzwyczajnym umożliwiających adekwatną reakcję na obecne i przyszłe ryzyka, w tym związane z zachowaniem ciągłości ochrony ubezpieczeniowej udzielanej klientom na podstawie zawartych umów ubezpieczenia. UKNF zawiesił rozpoczęcie kontroli w zakładach ubezpieczeń i u dystrybutorów oraz zwolnił zakłady ubezpieczeń z wielu obowiązków, w tym z raportowania szczegółowych danych w zakresie UFK i danych ilościowych dla potrzeb wyznaczania wymogu SCR. UKNF podkreślił, że określając terminy obowiązków informacyjnych, będzie uwzględniał bieżące możliwości podmiotów nadzorowanych w zakresie ich realizacji oraz zakomunikował, że przy podejmowaniu decyzji sankcyjnych, weźmie pod uwagę okoliczności wynikające z wprowadzonego stanu epidemicznego i w uzasadnionych przypadkach będzie odstępował od zastosowania sankcji wobec nadzorowanego podmiotu.

Rzecznik Finansowy w prowadzonych postępowaniach administracyjnych dotyczących okresu pandemii zasadniczo nie uwzględniał nadzwyczajnych okoliczności wynikających z wprowadzonego wówczas stanu epidemicznego. Dodatkowo, inaczej niż w przypadku kar administracyjnych nakładanych przez Komisję Nadzoru Finansowego za nieterminową likwidację szkód komunikacyjnych, nałożenie kary przez Rzecznika Finansowego nie jest obligatoryjne. Zgodnie z art. 14 ust. 3a ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2023, poz. 2500) organ nadzoru stosuje wobec krajowego zakładu ubezpieczeń środki nadzorcze. Tymczasem w świetle art. 32 ustawy o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego, o Rzeczniku Finansowym i o Funduszu Edukacji Finansowej Rzecznik może, w drodze decyzji, nałożyć karę pieniężną. Taki sposób uregulowania wskazuje na możliwość, a nawet obowiązek uwzględnienia całokształtu okoliczności dotyczących konkretnego przypadku przed podjęciem decyzji o nałożeniu kary.

Zwracając się o spotkanie z Rzecznikiem Finansowym Polska Izba Ubezpieczeń zaproponowała następujące zagadnienia do dyskusji:

  • Opóźnienia w rozpatrywaniu reklamacji wynikające z wprowadzonego stanu epidemicznego.
  • Nakładanie kar administracyjnych w warunkach związania i uznania administracyjnego.
  • Brak precyzyjnego wskazania zarzutów przez organ prowadzący postępowanie oraz możliwości odniesienia się do nich.
  • Wątpliwości dotyczące rozumienia niektórych przepisów ustawy o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego, o Rzeczniku Finansowym i o Funduszu Edukacji Finansowej.
  • Publikowanie na stronie internetowej Rzecznika Finansowego nieaktualnych informacji o nałożonych karach.

Prace w tym zakresie były kontynuowane w roku 2024.

 

 

Grupa robocza ds. ubezpieczeń NNW dzieci i młodzieży szkolnej

Przewodniczący: Jerzy Wieczorek
Sekretarz: Dorota M. Fal
Liczba posiedzeń w 2023r.: 2

Najważniejsze opracowania i rekomendacje

  • Prace w zakresie gromadzenia i analizy statystyk z rynku tzw. ubezpieczeń szkolnych.
  • Opracowano materiały informacyjne, materiały do mediów społecznościowych i infografiki dotyczące ubezpieczeń NNW dzieci i młodzieży.
  • Prowadzono kampanię informacyjną dotyczącą działania ubezpieczeń NNW dzieci i młodzieży.
  • Zakończono prace nad stworzeniem bazy ubezpieczeń NNW dzieci i młodzieży szkolnej.

 

 

Grupa robocza ds. zrównoważonego finasowania

Przewodniczący: Joanna Gorczyca
Sekretarz: Paweł Sawicki
Liczba posiedzeń w 2023 r.: 5

Celem Grupy roboczej do spraw zrównoważonego finansowania jest wpieranie zakładów ubezpieczeń w dostosowaniu działalności do unijnych regulacji z zakresu zrównoważonego finansowania, w szczególności poprzez działania edukacyjne i wypracowywanie stanowisk dotyczących unijnych i krajowych projektów legislacyjnych dotyczących klimatu i zrównoważonego rozwoju.

Najważniejsze opracowania i rekomendacje

ESRSy do dyrektywy CSRD

Polska Izba Ubezpieczeń otrzymała z Ministerstwa Finansów prośbę o stanowisko dotyczące projektu standardów sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju (ESRSów – European Sustainability Reporting Standards). Pod koniec 2022 r. została opublikowana dyrektywa CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive), która zastąpiła NFRD (NonFinancial Reporting Directive). Dyrektywa nakłada obowiązki w zakresie raportowania na spółki, w tym na zakłady majątkowe i życiowe. Celem jest przedstawienie w swoim sprawozdaniu z działalności informacji na temat kwestii środowiskowych, społecznych i praw człowieka oraz ładu korporacyjnego. Raportowanie ma być zgodne ze wspólnym europejskim standardem sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju (ESRS). Dla małych i średnich spółek giełdowych przewidziano uproszczone ramy ESRS. Interesariusze otrzymają szerszy dostęp do porównywalnych, wiarygodnych, wysokiej jakości danych na temat zrównoważonego rozwoju. Dla jednostek raportujących jest z kolei szansa na przedstawienie swoich działań na rzecz zrównoważonego rozwoju, uzyskanie dostępu do lepszego finansowania i kapitału na dalszy rozwój. Ponadto jest to sposób na uniknięcie dodatkowego, indywidualnego przedstawiania informacji na temat zrównoważonego rozwoju w związku z zapytaniami inwestorów, banków czy partnerów handlowych. Transpozycja dyrektywy do polskiego porządku prawnego powinna nastąpić do 6 lipca 2024.

Zgodnie z CSRD, EFRAG (European Financial Reporting Advisory Group) został doradcą technicznym Komisji Europejskiej opracowującej projekt ESRSów. Projekty standardów ESRS zostały przygotowane przez grupę zadaniową EFRAG PTFESRS. Dwanaście projektów ESRS zostało przekazane Komisji Europejskiej. Komisja Europejska przeprowadziła konsultacje z organami UE i państwami członkowskimi. ESRSy zostały opublikowane rozporządzeniem delegowanym Komisji 2023/2772 w dniu 22 grudnia 2023 r.

Ostateczna lista opublikowanych europejskich standardów sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju jest zgodna z propozycjami EFRAG.

  • Projekty 2 standardów przekrojowych (cross-cutting standards)
    • ESRS 1 Wymogi ogólne (General requirements)
    • ESRS 2 Ogólne ujawnianie informacji (General disclosures)
  • Projekty 10 standardów tematycznych (topical standards), w tym:
    • 5 dotyczących kwestii środowiskowych (environment)
      • ESRS E1 Zmiana klimatu (Climate change)
      • ESRS E2 Zanieczyszczenie (Pollution)
      • ESRS E3 Woda i zasoby morskie (Water and marine resources)
      • ESRS E4 Róznorodność biologiczna i ekosystemy (Biodiversity and ecosystems)
      • ESRS E5 Wykorzystanie zasobów oraz gospodarka o obiegu zamkniętym (Resource use and circular economy)
    • 4 dotyczące kwestii społecznych (social)
      • ESRS S1 Właśni pracownicy (Own workforce)
      • ESRS S2 Pracownicy w łańcuchu wartości (Workers in the value chain)
      • ESRS S3 Dotknięte społeczności (Affected communities)
      • ESRS S4 Konsumenci i użytkownicy końcowi (Consumers and end-users
    • 1 dotyczący kwestii zarządczych (governance)
      • ESRS G1 Prowadzenie działalności gospodarczej (Business conduct)

Polska Izba Ubezpieczeń wypracowała stanowisko dotyczące ESRS, które przedstawiła Ministerstwu Finansów. PIU brała również udział w wypracowaniu podejścia europejskiego rynku ubezpieczeniowego w ramach Insurance Europe. Podkreśliliśmy, że zasada oceny istotności, umożliwiająca zakładowi pominięcie raportowania ujawnień/danych ocenionych jako nieistotne, ujęta została zbyt wąsko. Ocenie powinny podlegać również te dane, których raportowanie jest obecnie obowiązkowe, a zatem wszystkie dane z ESRSów 1 i 2, dane wymienione w załączniku C do ESRS2 i kilka danych z ESRS S1. Ponadto PIU podkreśliła, że definicja łańcucha wartości (value chain) jest zbyt szeroka i nie uwzględnia specyfiki zakładów ubezpieczeń. Obejmuje bezpośrednie i pośrednie relacje biznesowe zarówno w łańcuchach wartości wyższego, jak i niższego szczebla. Łańcuch wartości dla ubezpieczycieli powinien kończyć się na poziomie inwestycji lub przedsiębiorstwa będącego bezpośrednim klientem. Należy wziąć pod uwagę zgodność z definicją łańcucha wartości w dyrektywie w sprawie należytej staranności w zakresie zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw (CSDDD). Należy unikać podejścia look-through w stosunku do wszystkich jednostek, w które dokonano inwestycji (investees), klientów i ubezpieczonych. PIU podkreśliła, że konieczne jest zapewnienie zgodności z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej (IFRS Sustainability Disclosure Standards – SDS). Na przykład pomocna była adaptacja struktury ESRS 2, aby odzwierciedlić cztery filary TCFD (Task Force on Climate-related Financial Disclosures) oraz ISSB (International Sustainability Standards Board). Ponadto ubezpieczyciele określani jako przedsiębiorstwa o profilu niskiego ryzyka (LRPU – Low-Risk Profile Undertakings) w ramach Solvency II powinni podlegać uproszczonym wymogom sprawozdawczym, według standardów SME (MŚP).

Stanowisko PIU dotyczące EIOPA discussion paper on the prudential treatment of sustainability risks.

Polska Izba Ubezpieczeń odpowiedziała na EIOPA discussion paper on the prudential treatment of sustainability risks na dwóch płaszczyznach. Pośrednio poprzez zrzeszające cały europejski rynek ubezpieczeniowy Insurance Europe oraz bezpośrednio do EIOPA. Konsultowany na początku 2023 r. dokument EIOPA rozpoczął dyskusję na temat wymogów kapitałowych związanych z ESG. Z jego treści wynika, że najpierw należy wypracować odpowiednią metodologię oraz określić dane konieczne do przygotowania stanowiska. EIOPA nie zaproponowała na razie konkretnych rozwiązań, zastanawiała się natomiast jak z ryzyka rynkowego wydzielić ryzyko przejścia, czy w zakresie underwritingu należy skupić się na normach ostrożnościowych uzależnionych od działań prewencyjnych oraz czy istnieją dostateczne przesłanki do zaproponowania norm ostrożnościowych związanych z ryzykami społecznymi. Zgodnie z zaproponowanymi przez Komisję Europejską poprawkami do dyrektywy Wypłacalność II europejski regulator powinien rozważyć nowe przepisy ostrożnościowe w zakresie ESG.

EIOPA swoje analizy podzieliła na 3 obszary. W zakresie aktywów zakładów ubezpieczeń europejski regulator zastanawiał się, w jaki sposób określić poziom ryzyka przejścia. Firmy docelowo będą musiały dostosować swoją działalność do zachodzących zmian klimatu i ograniczyć emisję dwutlenku węgla. Te, które się nie dostosują mogą być przez inwestorów oceniane negatywnie, co przełoży się na wartość wyemitowanych przez te firmy akcji i obligacji. Drugi obszar discussion paper dotyczy underwritingu i wpływu środków dostosowawczych (prewencyjnych) związanych z klimatem na ryzyko ubezpieczeniowe. EIOPA zastanawia się, czy zastosowane środki prewencyjne obniżają fizyczne ryzyka ubezpieczeniowe poprzez zmniejszenie częstotliwości lub intensywności strat. Trzeci obszar dotyczy ryzyk i celów społecznych oraz rozważań, w jaki sposób zagrożenia społeczne lub szkody dla celów społecznych mogą przełożyć się na ryzyka ostrożnościowe. W tym zakresie europejski regulator skłania się do poprzestania na filarze II i III dyrektywy Wypłacalność II (zarządzanie i ujawnienia) pomijając na razie filar I (wymogi kapitałowe).

Stanowisko PIU zostało wypracowane we współpracy Grupy roboczej ds. zrównoważonego finansowania oraz Komisji ds. Zarządzania Ryzykiem i opiera się na podejściu Insurance Europe. Generalnie przedstawiciele obu grup roboczych zgodzili się, że chociaż branża ubezpieczeniowa wspiera walkę ze zmianami klimatu, to jednak zmiany w zakresie wymogów kapitałowych powinny być „risk and evidencebased”. Polska Izba Ubezpieczeń popiera Insurance Europe w zakresie jej krytycznego podejścia do niektórych analiz EIOPA. Wyizolowanie ryzyka przejścia z ryzyka rynkowego wydaje się bardzo trudne, ponieważ brak danych historycznych. Owszem, istnieją dane dotyczące ryzyka rynkowego, jednak na ryzyko rynkowe wpływa zbyt wiele czynników, żeby można było wyizolować ryzyko przejścia. Ponadto istotny jest argument samospełniającej się przepowiedni. Przypisywanie różnych wag inwestycjom w oparciu o hipotetyczne ryzyko przejścia może ostatecznie doprowadzić do tego, że gracze rynkowi będą odmiennie zarządzać inwestycjami. W ten sposób zakłócimy rynek i ostatecznie wykreujemy ryzyko przejścia, które w innym przypadku by nie istniało. Innymi słowy zaklasyfikowanie niektórych aktywów jako obarczonych ryzykiem przejścia spowoduje, że inwestorzy rzeczywiście zaczną te aktywa sprzedawać. I ryzyko się wówczas zmaterializuje. PIU zwróciła również uwagę na argument błędnego koła w rozumowaniu. Nie można z przeprowadzonych stress testów, uwzględniających ryzyko przejścia, wywodzić poziomów ryzyka przejścia. EIOPA zapytała bowiem, czy interesariusze zgadzają się, aby do pomiaru ryzyka przejścia wykorzystać szoki z niedawnych testów warunków skrajnych. Tymczasem przedmiotowe testy zakładały już ryzyko przejścia. W zakresie ryzyka fizycznego PIU uzupełniła stanowisko całego europejskiego rynku ubezpieczeniowego o spostrzeżenie, że wały powodziowe i systemy kanalizacji znacząco zredukowały ryzyko powodzi i że być może należy w związku z tym zaproponować EIOPA rozpoczęcie dyskusji nad odpowiednią rekalibracją formuły standardowej. Dodatkowo PIU zaproponowała poprawki do stanowiska w zakresie raportowania spraw społecznych. Zwróciliśmy uwagę, że ryzyka społeczne już w tej chwili są raportowane przez zakłady ubezpieczeń w ramach SFCR (Solvency and Financial Condition Report, Sprawozdanie o Wypłacalności i Kondycji Finansowej), w sekcji C, Profil Ryzyka. Ponadto zaproponowaliśmy zrezygnowanie z opracowania Q&A do ORSA dotyczących spraw społecznych, co Insurance Europe uwzględniła. Z naszego doświadczenia wynika, że tego typu dodatkowy dokument mógłby raczej pomnożyć istniejące wątpliwości, a nie przyczynić się do ich rozwiania.

Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2023/363 zmieniające rozporządzenie w sprawie ujawniania informacji związanych ze równoważonym rozwojem w sektorze usług finansowych zgodnie z Rozporządzeniem SFDR

20 lutego 2023 r. weszło w życie rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2023/363 zmieniające rozporządzenie delegowane 2022/1288 regulujące standardy techniczne w sprawie ujawniania informacji związanych ze równoważonym rozwojem w sektorze usług finansowych. Nowe regulacje dotyczą treści i sposobu prezentacji informacji w związku z ujawnianiem informacji w dokumentach udostępnianych przed zawarciem umowy i sprawozdaniach okresowych dotyczących produktów finansowych, w ramach których dokonuje się inwestycji w zrównoważoną środowiskowo działalność gospodarczą. Samo rozporządzenie 2023/363 jest bardzo krótkie, jego istotą jest w głównej mierze zastąpienie załączników II-V Rozporządzenia 2022/1288 załącznikami określonymi w rozporządzeniu 2023/363. Rozporządzenie wprowadza zmiany w rozporządzeniu delegowanym 2022/1288 w odniesieniu do informacji, które należy ujawniać w dokumentach udostępnianych przed zawarciem umowy, na stronach internetowych i w sprawozdaniach okresowych, na temat ekspozycji produktów finansowych na inwestycje w działalność związaną z gazem ziemnym i energią jądrową. Zgodnie z motywem 4 Rozporządzenia 2023/363 zmiany te są konieczne, aby zwiększyć przejrzystość, a tym samym pomóc uczestnikom rynków finansowych i inwestorom w identyfikowaniu zrównoważonej środowiskowo działalności związanej z gazem ziemnym i energią jądrową, w którą to działalność dokonuje się inwestycji w ramach danych produktów finansowych. Udostępnienie bardziej szczegółowych informacji na temat inwestycji w tego rodzaju działalność powinno również sprzyjać porównywalności informacji ujawnianych inwestorom. W związku z tym w dokumentach udostępnianych przed zawarciem umowy i w sprawozdaniach okresowych należy ujawniać informacje służące zapewnieniu przejrzystości inwestycji w zrównoważoną środowiskowo działalność związaną z gazem ziemnym i energią jądrową przez cały cykl życia odnośnych produktów finansowych. Takie informacje należy również zawrzeć w informacjach ujawnianych na stronach internetowych.

Wspólny dokument konsultacyjny EBA, ESMA i EIOPA w sprawie przeglądu rozporządzenia delegowanego SFDR (RTS) dotyczącego ujawniania PAI i produktów finansowych

Komisja Europejska upoważniła Wspólny Komitet ESAs (European Supervisory Authorities) do przeglądu i zmiany Regulacyjnych Standardów Technicznych (RTS, Regulatory Technical Standards) określonych w Rozporządzeniu delegowanym Komisji (UE) 2022/1288. Celem przeglądu jest poszerzenie ram dotyczących ujawnień i zajęcie się niektórymi kwestiami technicznymi, które pojawiły się od czasu pierwotnego uzgodnienia SFDR, a które dotyczą wskaźników zrównoważonego rozwoju. Polska Izba Ubezpieczeń wzięła udział w konsultacjach publicznych RTS, przedstawiła również swoje stanowisko do Insurance Europe.

Zmiany zaproponowane przez Europejskie Urzędy Nadzoru w Regulacyjnych Standardach Technicznych obejmują w szczególności:

  • udoskonalenie istniejących wskaźników PAI (definicje, metodologie, wzory do obliczeń);
  • rozszerzenie listy wskaźników społecznych PAI (literki „S” w ramach ESG);
  • dodanie ujawnień nas poziomie produktu dotyczących celów dekarbonizacji, w tym celów pośrednich, poziomu ambicji i sposobu osiągnięcia celu;
  • poprawienie ujawnień z zakresu sposobu, w jaki zrównoważone inwestycje „nie wyrządzają znaczących szkód” środowisku i społeczeństwu (DNSH, „do not significantly harm”);
  • uproszczenie szablonów przedkontraktowych oraz ujawnień okresowych na poziomie produktu.

Polska Izba Ubezpieczeń wypracowała następujące stanowisko, które zostało przekazane do ESMA (koordynującej prace ESAs).

  • Istotne jest, aby wskaźniki PAI były spójne z wymogami dotyczącymi ujawniania informacji zgodnie z unijnymi standardami sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju (ESRS, European Sustainability Reporting Standards). Inaczej zakłady ubezpieczeń na życie mogą mieć trudności w wypełnieniu obowiązków raportowania PAI. W tym kontekście wątpliwości budzi raportowanie PAI przez Financial Market Participants (FMP), gdy spółki ocenią raportowanie potrzebnych danych jako nieistotne dla ich własnych raportów. Konieczne jest również wzięcie pod uwagę przy raportowaniu na podstawie SFDR terminów implementacji dyrektywy CSRD. W przeciwnym razie zakłady ubezpieczeń na życie będą zmuszone kupować potrzebne dane na rynku, co podraża działalność i zniechęca do oferowania „zielonych” produktów inwestycyjnych.
  • Dodanie nowych obowiązków w zakresie raportowania komplikuje szablony, które już na chwilę obecną należy ocenić jako mało przejrzyste.
  • Wciąż wiele do życzenia pozostawiają definicje, w tym kluczowa sustainable investment. Pomogłoby rozważenie aktualizacji Q&A.
  • Dalsze uproszczenia w zakresie szablonów SFDR wydają się konieczne. Obecne są zbyt długie i nieczytelne, otrzymujemy również sygnały, że mogą wprowadzać w błąd klientów. Zmiany powinny być przetestowane z udziałem instytucji finansowych i konsumentów.
  • Proponowane zmiany powinny uwzględniać jednakowe warunki prowadzenia działalności dla poszczególnych FMP (level playing field). Przykładowo dystrybucja elektroniczna zasługuje kierunkowo na poparcie, jednak niektórzy FMP (dostawcy produktów emerytalnych) są zobowiązani do ujawniania części informacji w raportach rocznych i nie skorzystają na dystrybucji elektronicznej. Ponadto firmy zarządzające aktywami nie są zobowiązane do dostarczania szablonów SFDR i okresowych raportów w języku kraju dystrybucji, który to obowiązek został nałożony na inne FMP.
  • Niektóre z proponowanych wskaźników będą opierały się na fragmentarycznych danych. Wskaźniki PAI powinny opierać się co do zasadny na konkretnych danych, a nie na szacunkach (np. luka płacowa).
  • Niektóre wskaźniki można obliczyć tylko dla spółek notowanych na giełdzie. Problem pojawia się w przypadku spółek będących przedmiotem inwestycji, które nie są notowane na giełdzie, ale emitują obligacje korporacyjne.
  • Polska Izba Ubezpieczeń popiera podejście, zgodnie z którym FMP powinny uwzględniać tylko te informacje, które są publikowane przez spółki.
  • Co do zasady nie popieramy uwzględniania instrumentów pochodnych. Instrumenty pochodne nie są bezpośrednią inwestycją w spółkę. Nie dają praw przysługujących akcjonariuszom lub obligatariuszom. Uwzględnienie instrumentów pochodnych nie będzie również stanowić istotnej wartości dla klientów.
  • Ujawnienie progów ilościowych stosowanych przez uczestników rynku finansowego w celu uwzględnienia wskaźników PAI dla celów DNSH pogłębi tylko już i tak skomplikowane zasady raportowania. Nie widzimy korzyści dla klientów. Takie ujawnienie powinno być fakultatywne, ale nie obowiązkowe. Wykorzystanie wskaźników PAI do celów DNSH opiera się czasem na metodzie „proxy”, tj. emitenci są wykluczani z inwestycji jeśli są dla przykładu zaangażowani w kontrowersyjną broń. Oznacza to, że niektóre PAI są brane pod uwagę, ale nie wszystkie. Wynika to również z niskiego pokrycia danych dla niektórych PAI publikowanych przez spółki, w które dokonano inwestycji.
  • Zgadzamy się, że proponowane ujawnienia zachowują właściwą równowagę między potrzebą jasnych, rzetelnych, przydatnych przy podejmowaniu decyzji informacji dla inwestorów a potrzebą utrzymania wykonalności i proporcjonalności wymagań dla uczestników rynku finansowego. Nowe wymagania powinny jednak dotyczyć wyłącznie produktów, których celem jest redukcja emisji gazów cieplarnianych. Nie powinniśmy tworzyć żadnych dodatkowych obciążeń dla produktów bez takich celów.
  • Popieramy udostępnianie hiperłączy do ujawnień wskaźników referencyjnych dla produktów, których celem inwestycyjnym jest redukcja emisji gazów cieplarnianych zgodnie z art. 9 ust. 3 SFDR, zamiast ujawniania konkretnych informacji dotyczących takich produktów finansowych. Uważamy, że wprowadzenie ujawniania celów w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych nie doprowadziłoby do pomylenia produktów z art. 9 ust. 3 z innymi produktami finansowymi z art. 9 i 8. Te rodzaje produktów są wyraźnie rozróżnione.
  • Nie popieramy pomysłu, aby uczestnicy rynku finansowego bezpośrednio finansowali dodatkowe projekty ograniczania emisji gazów cieplarnianych poprzez zakup kredytów węglowych. Lokalne przepisy w niektórych państwach członkowskich ograniczają zakres inwestycji podmiotów regulowanych.

Projekt Dyrektywy CSDDD

W grudniu 2023 r. Parlament Europejski i Rada UE osiągnęły kompromis polityczny dotyczący głównych postanowień projektu dyrektywy CSDDD (Corporate Sustainability Due Dilligence Directive).

Głównym celem CSDDD jest przeciwdziałanie negatywnym skutkom działalności przedsiębiorstw dla poszanowania praw człowieka i kwestii środowiskowych. Dyrektywa określa ramy, które pomogą przedsiębiorstwom oceniać ryzyka i odpowiednio nimi zarządzać.

25 października 2023 Polska Izba Ubezpieczeń zwróciła się do Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej o wyłączenie zakładów ubezpieczeń z obowiązku dokonywania due dilligence swoich klientów. PIU podkreśliła, że CSDDD może wprowadzić obowiązki, które znacząco skomplikują świadczenie usług ubezpieczeniowych, a tym samym może doprowadzić do nieoczekiwanych i negatywnych skutków w gospodarce krajowej. Projekt dyrektywy wymaga, aby zakłady ubezpieczeń były zobowiązane do analizy działalności swoich klientów, z wyłączeniem małych i średnich przedsiębiorstw, gospodarstw domowych i osób prywatnych. Niewłaściwie stosowanie tych obowiązków przez zakłady ubezpieczeń może skutkować sankcjami i obowiązkiem naprawienia szkody.

PIU podniosła, że brak możliwości oferowania umowy ubezpieczenia pozostawałby w sprzeczności z koniecznością zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego, w tym ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Zgodnie z art. 5 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych zakład ubezpieczeń posiadający zezwolenie na wykonywanie działalności ubezpieczeniowej w grupach obejmujących ubezpieczenia obowiązkowe nie może odmówić zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego, jeżeli w ramach prowadzonej działalności ubezpieczeniowej zawiera takie umowy ubezpieczenia. Należy przy tym podkreślić, że ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej chronią osoby trzecie, w tym ofiary wypadków, które nie mają wpływu na działalność przedsiębiorcy naruszającego przepisy ochrony środowiska lub prawa człowieka. Zakaz ubezpieczania miałby również negatywne konsekwencje dla pracowników, chociażby w zakresie dobrowolnych ubezpieczeń emerytalnych i zdrowotnych.

Kompromis pomiędzy Parlamentem i Radą ma charakter kierunkowy. Zakłady ubezpieczeń zostały wyłączone z postanowień dyrektywy w zakresie niższego szczebla łańcucha wartości (downstream value chain). Ostateczna treść projektu dyrektywy nie jest jeszcze znana. Już dziś jednak wiadomo, że duże instytucje finansowe, w tym zatrudniające ponad 500 pracowników zakłady ubezpieczeń, będą w przyszłości stosowały dyrektywę w zakresie działalności własnej oraz upstream value chain. Będą również zobowiązane do przyjęcia i wdrożenia planów transformacji klimatycznej.

Projekt Rozporządzenia Parlamentu i Rady w sprawie unijnych zielonych obligacji (GBS – Green Bond Standard)

Polska Izba Ubezpieczeń przekazała do Ministerstwa Finansów swoje stanowisko dotyczące projektu rozporządzenia European green bonds. W piśmie z 17 lutego 2023 r. Szwedzka Prezydencja poprosiła Państwa Członkowskie (członków Rady) o opinię, czy możliwy byłby kompromis polityczny pomiędzy Parlamentem, Komisją i Radą w zakresie trzech najbardziej kontrowersyjnych zagadnień, w których Parlament i Rada mają inne stanowiska:

  • Wprowadzenie obowiązków informacyjnych dla innych obligacji zrównoważonych i obligacji powiązanych ze zrównoważonym rozwojem, a zatem de facto poszerzenie zakresu European Green Bond Standard, co miałoby zapobiegać ryzyku greenwashingu.
  • Zmniejszenie flexibility pocket.
  • Uproszczone zasady dotyczące praw nabytych (grandfathering clause).

W opinii PIU Polska powinna popierać dotychczasowe stanowisko Rady i opowiadać się przeciwko propozycjom Parlamentu. Stanowisko Rady przyczyni się do większego rozwoju rynku zielonych obligacji, a zatem pozwoli uzyskać finansowanie na projekty wspierające zieloną transformację. W szczególności nie popieramy stanowiska Parlamentu zmierzającego do zmniejszenia flexibility pocket. W ankiecie na temat zielonych obligacji połowa państw członkowskich, które wzięły udział w badaniu, opowiedziała się za dopuszczeniem pod pewnymi warunkami emisji zielonych obligacji nie w pełni zgodnych z Taksonomią. Przyjęcie flexibility pocket poszerzyłoby wachlarz możliwości inwestycyjnych i przyczyniłoby się do szerszego wykorzystania unijnego standardu opartego na projektowanym rozporządzeniu.

Z drugiej strony zarówno w zakresie dodatkowych obowiązków informacyjnych dla innych zielonych obligacji jak i flexibility pocket oraz grandfathering clause Szwedzka Prezydencja nie zaproponowała wprowadzenia nowych rozwiązań, a jedynie sondowała wśród państw członkowskich możliwość „poluzowania” stanowiska. O ile nie jest to krok w dobrym kierunku, to jednakowoż biorąc pod uwagę konieczność osiągnięcia w trakcie trilogów politycznego porozumienia pewne ustępstwa Rady na rzecz Parlamentu mogą okazać się konieczne.

Edukacja w zakresie zrównoważonego rozwoju

W 2023 r. Polska Izba Ubezpieczeń zorganizowała szereg bezpłatnych webinariów dotyczących zrównoważonych finansów:

  • „Sustainable finance z perspektywy zakładów ubezpieczeń”
  • „Komunikacja i ryzyka reputacyjne związane z ESG”
  • „Zarządzanie ryzykiem greenwashingu” we współpracy z firmą Deloitte
  • „Analiza ryzyk ESG w rezerwach” we współpracy z firmą Deloitte
  • „Zarządzanie ryzykiem przejścia” we współpracy z firmą EY
  • „ESG w systemie zarządzania ryzykiem zakładów ubezpieczeń” we współpracy z firmą EY
  • „Ujawnienia ESG dla zakładów ubezpieczeń z perspektywy funkcji zarządzania ryzykiem” we współpracy z firmą EY
  • „Ryzyka ESG w zarządzaniu produktem” we współpracy z firmą KPMG
  • „Emisja CO2 przez zakłady ubezpieczeń – kwantyfikacja, ocena i wnioski” we współpracy z firmą Willis Towers Watson

Polska Izba Ubezpieczeń przygotowała w 2023 r. we współpracy z firmą EY raport dotyczący zrównoważonego rozwoju i ESG: „Klimat rosnących strat. Rola ubezpieczeń w ochronie klimatu i w transformacji energetycznej”.

PIU współpracuje z Uniwersytetem Warszawskim w zakresie Zrównoważonych finansów – Podyplomowego Studium PrawnoFinansowego. Sekretarz Grupy jest wykładowcą przedmiotu: „Praktyczne aspekty wdrażania ESG przez sektor ubezpieczeń”.

PIU uczestniczyło w dniach 30-31 maja 2023 r. w XV Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej w Rydzynie „Ubezpieczenia wobec wyzwań XXI wieku”. Sekretarz Grupy przedstawił prezentację „Wspieranie zielonej transformacji przez zakłady ubezpieczeń – szanse i wyzwania”.

Uczestnictwo w pracach administracji rządowej dotyczących zrównoważonego rozwoju

W 2023 r. Polska Izba Ubezpieczeń uczestniczyła w pracach Platformy ds. zrównoważonych finansów zorganizowanej przez Ministerstwo Finansów. Przedstawiciele PIU brali udział w pracach 3 grup roboczych działających w ramach Platformy ds. zrównowazonych finansów:

  • Grupa robocza ds. raportowania niefinansowego (w tym raportowanie MSP, Data Hub, dostępność, porównywalność i wysoka jakość danych ESG),
  • Grupa robocza ds. zrównoważonego rozwoju rynku długu (w tym rozwój i stymulacja rynku, redukcja kosztów emisji, emisja zielonych obligacji przez samorządy),
  • Grupa robocza ds. badania, edukacji i szkoleń (w tym edukacja uniwersytecka, kompetencje w zakresie ESG w przedsiębiorstwach).

PIU uczestniczyła w zorganizowanej przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej w dniu 27 czerwca 2023 r. konferencji „Odpowiedzialny biznes i angażowanie interesariuszy zgodnie z nowym tekstem Wytycznych OECD dla przedsiębiorstw wielonarodowych”. W panelu „Wdrażanie Wytycznych OECD dla przedsiębiorstw wielonarodowych w praktyce biznesowej” wzięła udział Przewodnicząca Grupy ds. zrównoważonego finansowania PIU Pani Joanna Gorczyca, Dyrektor Biura Zrównoważonego Rozwoju w PZU. Gościem specjalnym Konferencji była Prof. Christine Kaufmann, Przewodnicząca Grupy Roboczej OECD ds. Odpowiedzialnego Biznesu.

PIU współpracowała z Ministerstwem Funduszy i Polityki Regionalnej w zakresie funkcjonującego w strukturach Ministerstwa polskiego Krajowego Punktu Kontaktowego OECD ds. odpowiedzialnego biznesu (KPK OECD). Działalność punktu kontaktowego została poddana przeglądowi (Peer Review) w ramach przeglądów wzajemnych KPK OECD. Podczas tego spotkania członkowie Zespołu Przeglądowego OECD spotkali się z interesariuszami polskiego KPK OECD, do których zalicza się w szczególności Polska Izba Ubezpieczeń. Zarówno w przesłanym kwestionariuszu oceny jak i w trakcie spotkania z przedstawicielami OECD PIU nie wniosła zastrzeżeń do funkcjonowania Krajowego Punktu Kontaktowego. Podkreśliliśmy, że wszystkie niezbędne informacje znajdują się na stronie internetowej Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej. Broszury z Wytycznymi są dostępne w budynku Ministerstwa i można je otrzymać podczas spotkań z interesariuszami. Ministerstwo organizuje webinaria i udostępnia materiały szkoleniowe. Wytyczne są promowane podczas konferencji naukowych. Materiały dostępne są nie tylko w języku polskim i angielskim, ale także w innych językach, w tym ukraińskim. Jest to o tyle ważne, że po rosyjskiej agresji na Ukrainę wielu obywateli Ukrainy znalazło schronienie w Polsce.

Współpraca z izbami i stowarzyszeniami branżowymi

PIU kontynuowała współpracę ze Związkiem Banków Polskich, Stowarzyszeniem Emitentów Giełdowych oraz Izbą Zarządzających Funduszami I Aktywami w zakresie zielonej transformacji. W szczególności organizacje samorządowe uzgodniły wspólne stanowisko dotyczące badania celów inwestycyjnych klienta związanych z czynnikami zrównoważonego rozwoju i przekazały je do Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego.

 

 

Zespół ds. compliance

Przewodnicząca: Monika Guzek
Sekretarz: Paweł Sawicki
Liczba posiedzeń w 2023 r.: 9

Najważniejsze opracowania i rekomendacje

Ustawa z dnia 16 sierpnia 2023 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem rozwoju rynku finansowego oraz ochrony inwestorów na tym rynku

W Dzienniku Ustaw z 29 sierpnia 2023 r. pod pozycją 1723 została opublikowana ustawa o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem rozwoju rynku finansowego oraz ochrony inwestorów na tym rynku. Ustawa zmienia kilkadziesiąt innych ustaw regulujących funkcjonowanie rynku finansowego, w tym ustawę o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, ustawę o dystrybucji ubezpieczeń oraz ustawę o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Ustawa wejdzie w życie co do zasady po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

Uchwalony przez sejm 16 sierpnia 2023 r. akt prawny nie zawiera wielu propozycji zmian ustawy proponowanych pierwotnie przez Rzecznika Finansowego i Komisję Nadzoru Finansowego, co do których PIU zgłaszała zastrzeżenia. W szczególności ostateczna wersja ustawy nie zawiera wzorowanych na prawie bankowym obowiązków w zakresie władz statutowych oraz nowych obowiązków z zakresu outsourcingu. Ustawodawca ostatecznie pozostawił dwuinstancyjną decyzję zobowiązującą do wykonania zaleceń jako warunek nałożenia kary administracyjnej za niewykonanie zaleceń. W trakcie konsultacji publicznych jedynie Polska Izba Ubezpieczeń opowiadała się za pozostawieniem obecnego brzmienia ustawy w tym zakresie. Podnosiliśmy, że zrezygnowanie z decyzji zobowiązującej do wykonania zaleceń wiązałoby się z istotnym zwiększeniem niepewności prawnej i biznesowej przy realizowaniu zaleceń KNF przez zakłady ubezpieczeń. Ostateczny tekst ustawy usuwa również zgłaszane przez PIU wątpliwości dotyczące polityki inwestycyjnej w zakresie UFK. Pozostały jednak niektóre zagadnienia niekorzystne dla zakładów ubezpieczeń, w tym wyższe kary administracyjne nakładane na zakłady ubezpieczeń i członków zarządu.

Ustawa o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (uduir)

  • Doprecyzowanie, że nie jest dopuszczalne powierzenie prezesowi zarządu odpowiedzialności za zarządzanie ryzykiem (art. 51 uduir).
  • Wprowadzenie możliwości korzystania z doręczeń elektronicznych w rozumieniu ustawy o doręczeniach elektronicznych w odniesieniu do czynności kontrolnych i innych czynności nadzorczych KNF niemających formy decyzji administracyjnej (np. protokół kontroli, upoważnienie do przeprowadzenia kontroli, zalecenie, zastrzeżenie). Dokumenty mają być na piśmie utrwalonym w postaci elektronicznej. Doręczenie tych dokumentów będzie następowało na adres do doręczeń elektronicznych. Dodatkowo z 14 do 10 dni skrócony zostaje termin na zgłoszenie uwag do protokołu kontroli oraz na rozpatrzenie przez KNF uwag do protokołu (art. 237, 250, 335, 345, 347, 348, 349, 350, 356, 358, 361 oraz 415 uduir).
  • Ostateczna wersja ustawy uwzględnia uwagi zgłoszone przez PIU do Ministerstwa Finansów w pismach z 29 maja br. (sygn. PIU 279/2023) i 2 czerwca br. (sygn. PIU 282/2023) dotyczące polityki inwestycyjnej UFK. Pierwotnie z projektem przepisów regulujących politykę inwestycyjną UFK wystąpiła do MF w lutym 2022 r. Komisja Nadzoru Finansowego. Propozycja KNF stanowiła kontynuację działań wynikających z interwencji produktowej – KNF proponowała uwzględnienie takiej regulacji w decyzji o interwencji produktowej, ale m.in. w związku z krytycznymi uwagami PIU oraz negatywną opinią EIOPA ostatecznie przepisy te nie znalazły się w decyzji. W opublikowanym w maju br. projekcie warzywniaka MF zdecydował się na niedodawanie do ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej całości przepisów, które zaproponował KNF, ale dodanie delegacji dla Ministra Finansów do wydania rozporządzenia regulującego tą kwestię. Tak też proponowała PIU w listopadzie. Dodatkowo MF, zgodnie z propozycją PIU, wydłużył termin na wydanie rozporządzenia z wcześniej proponowanych 3 do 9 miesięcy. W projekcie z maja br. MF zaproponował również zmianę art. 276 ust. 7 zd. drugie, która w konsekwencji uniemożliwiałaby zakładom ubezpieczeń na życie oferowanie UFK lokujących 100% aktywów w jednostki jednego UFK. PIU zwróciło uwagę MF na daleko idące, negatywne konsekwencje takiej zmiany dla rynku ubezpieczeń na życie oraz niezgodność proponowanej zmiany z dyrektywą Solvency II. Dodatkowo PIU zwróciło MF uwagę na brak w projektowanej ustawie wskazania, do jakich UFK będą miały zastosowanie wymagania zawarte w projektowanym rozporządzeniu. Zdaniem Izby kwestia ta powinna być rozstrzygnięta na poziomie ustawy oraz nowe przepisy powinny dotyczyć jedynie UFK tworzonych po wejściu w życie rozporządzenia. MF uwzględniło uwagę PIU. Podpisany przez prezydenta akt prawny zawiera przepis przejściowy wskazujący, że wymagania zawarte w projektowanym rozporządzeniu będą miały zastosowanie jedynie do nowych UFK tworzonych po wejściu w życie tych przepisów, z zastrzeżeniem, że w ramach umów ubezpieczenia na życie z grupy 3, zawartych po tej dacie, będzie można oferować jedynie UFK spełniające nowe wymagania. PIU analizuje obecnie projekt rozporządzenia regulującego politykę lokacyjną UFK. Prace nad projektem rozporządzenia będą prowadzone przez dedykowaną grupę ekspertów powołaną w ramach Komisji ubezpieczeń na życie PIU.
  • Rezygnacja z obowiązku przedstawienia przez zakład organowi nadzoru rocznych sprawozdań finansowych. Roczne sprawozdanie finansowe może być samodzielnie pobrane przez UKNF za pośrednictwem KRS (art. 280 uduir).
  • Wprowadzenie obowiązku informacyjnego dla zakładów wobec UKNF w zakresie wyboru firmy audytorskiej do badania sprawozdania o wypłacalności i kondycji finansowej (dodanie w art. 290 ust. 1 uduir ust. 1a). Analogiczny obowiązek jest przewidziany obecnie w zakresie sprawozdania finansowego (art. 281 ust. 2 uduir).
  • Dodanie regulacji, że zakład ubezpieczeń w likwidacji w dalszym ciągu podlega nadzorowi organu nadzoru (art. 319 uduir). Tak jak w art. 316 ust. 7 w przypadku zarządu komisarycznego.
  • Wprowadzenie możliwości pozyskiwania przez organ nadzoru od zagranicznych zakładów ubezpieczeń prowadzących działalność na terytorium RP danych i informacji niezbędnych do monitorowania ich kluczowych obszarów działalności (dodanie w art. 335 uduir ust. 5 pkt 3).
  • Ustawodawca ostatecznie pozostawił decyzję zobowiązującą do wykonania zaleceń. Polska Izba Ubezpieczeń podtrzymała negatywne stanowisko dotyczące proponowanego jeszcze na jesieni 2022 r. usunięcia obowiązku wydania decyzji administracyjnej, zobowiązującej do wydania zaleceń, jako warunku nałożenia kary za niewykonanie zaleceń. Przedmiotowa propozycja była sprzeczna z dotychczasową ugruntowaną praktyką i orzecznictwem. Zalecenia nie są wydawane w formie decyzji administracyjnej, nie mają zatem charakteru władczego w stosunku do podmiotu nadzorowanego, ale wskazują nieprawidłowości, które należy usunąć. Samo zalecenie nie musi wskazywać sposobu, w jaki zakład ubezpieczeń ma naprawić zasygnalizowane naruszenie, może istnieć kilka rozwiązań doprowadzenia do stanu zgodnego z prawem. Wydanie decyzji administracyjnej wiąże się z koniecznością oceny, czy sposób wykonania zalecenia spełnił oczekiwania organu nadzoru. Skoro w świetle Projektu organ nadzoru mógłby od razu nałożyć karę administracyjną, to w zasadzie ten etap sprawdzania, czy zastosowany sposób doprowadził do pożądanego rezultatu zostałby pominięty. Dla zakładu ubezpieczeń oznaczałoby to zwiększenie niepewności prawnej i biznesowej przy realizowaniu zaleceń KNF. Zakład ubezpieczeń nie byłby pewny, co konkretnie powinien zrobić, spotęgowane zostałoby ryzyko, że nie takich działań KNF oczekiwał. W świetle obowiązujących regulacji dopiero wydanie decyzji administracyjnej zobowiązującej do wykonania zaleceń stanowi akt władczy w stosunku do zakładu ubezpieczeń, a sankcją w postaci kary pieniężnej powinno być zagrożone niewykonanie aktu bezpośrednio nakazującego usunięcie nieprawidłowości, a nie tylko wskazującego jej istnienie. Ministerstwo Finansów ostatecznie przychyliło się do stanowiska PIU i pozostawiło w uduir decyzję zobowiązującą do wykonania zaleceń. Ministerstwo nie podzieliło jednak stanowiska PIU w zakresie braku konieczności podwyższenia kary do 3 mln zł nakładanej na członków zarządu oraz umożliwienia organowi nadzoru nałożenie kary do 20 mln zł na zakłady ubezpieczeń. W stosunku do wersji z 24 października 2022 ostateczna wersja „warzywniaka” nie przewiduje możliwości nałożenia kary na prokurenta (art. 214 ust. 2, art. 237, art. 361, art. 362 i art. 415 ust. 2 uduir).

Ustawa o dystrybucji ubezpieczeń (udu)

  • Wyeliminowanie wątpliwości interpretacyjnych dotyczących kwalifikowania szkolenia zawodowego przeprowadzonego w formie wykładów lub seminariów jako szkolenia przeprowadzanego w formie e- learningu. Przepis otrzymał brzmienie: „Szkolenie zawodowe jest prowadzone w formie zapewniającej efektywne przekazanie treści, w szczególności w formie wykładów, seminarium, w tym z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego, lub w formie e-learningu” (art. 12 ust. 6 udu).
  • Dodanie numeru PESEL na dokumencie poświadczającym odbycie szkolenia przez uczestnika szkolenia. Ma to wyeliminować wątpliwości w przypadku osób o takim samym imieniu, nazwisku i dacie urodzenia (art. 12 ust. 8 pkt 3 oraz ust. 9 pkt 2 udu).
  • Uregulowanie kwestii spełniania wymogów ustawowych w sytuacji, gdy wspólnikami agentów ubezpieczeniowych, będących spółkami nieposiadającymi osobowości prawnej, są spółki nieposiadające osobowości prawnej (art. 19 ust. 3 pkt 2 oraz art. 55 ust. 2 pkt 7 udu).
  • W ostatecznym brzmieniu ustawy, zgodnie z rekomendacją PIU usunięto wątpliwości interpretacyjne dotyczące ponoszenia odpowiedzialności za działania OWCA. Pozostawiono regulację określającą odpowiedzialność agenta ubezpieczeniowego i agenta oferującego ubezpieczenia uzupełniające za naruszenie przepisów ustaw ubezpieczeniowych oraz za szkody wyrządzone klientom w wyniku bezprawnego działania lub zaniechania przez OWCA na podstawie udzielonego przez agenta upoważnienia (art. 20 ust. 4a udu).
  • Umożliwienie pozyskiwania przez zakłady ubezpieczeń, nie częściej niż raz na kwartał, zbiorczej informacji o aktualnych wpisach w rejestrze agentów, objętych wpisem danego zakładu. Powyższa noma umożliwi zakładom ubezpieczeń porównanie własnych danych OWCA z danymi KNF i wyjaśnienie ewentualnych błędów. Konsekwencją propozycji będzie zmiana upoważnienia ustawowego do wydania rozporządzenia, o którym mowa w art. 52 ust. 10 udu.
  • Ustawodawca nie uwzględnił propozycji PIU, by wpis do rejestru „przechodził” na spółkę przejmującą alb spółkę nowo zawiązaną powstałą w związku z połączeniem lub podziałem zakładu ubezpieczeń albo agenta.
  • W ostatecznej wersji projektu pozostawiono, wbrew wnioskowi PIU, obowiązek podawania w rejestrze agentów informacji o adresie poczty elektronicznej agenta ubezpieczeniowego. Adres poczty elektronicznej w rejestrze agentów będzie tożsamy z adresem poczty elektronicznej agenta, o którym mowa odpowiednio w art. 38 pkt 1a ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym albo w art. 5 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy (art. 55 ust. 2a udu).

Ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (uuo)

  • Usunięcie obowiązku przekazywania organowi nadzoru informacji dotyczących każdorazowych zmian taryf składek ubezpieczeń obowiązkowych. Przedmiotowa zmiana była wielokrotnie przedmiotem korespondencji PIU z Ministerstwem Finansów (art. 8 uuo – usunięcie ust. 2 i 3).
  • Ustawodawca nie zmienił art. 14 ust. 3a i 3b uuo dotyczących konieczności nałożenia kary za nieterminową likwidację szkód. Za uznaniem administracyjnym (swoboda nałożyć karę, czy nie), a nie związaniem administracyjnym (konieczność nałożenia kary) opowiadała się nie tylko Polska Izba Ubezpieczeń ale również Komisja Nadzoru Finansowego.
  • Uzupełnienie obowiązku informacyjnego realizowanego przez zakłady ubezpieczeń, w przypadku wyczerpywania się sumy gwarancyjnej o informację na temat przysługujących niektórym rentobiorcom nowych uprawnieniach (art. 22 ust. 2 uuo).
  • Wprowadzenie uprawnienia dla organów kontroli zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego do weryfikowania informacji w bazie Ośrodka Informacji UFG (art. 87 ust. 1a uuo).
  • Doprecyzowanie, w jakich przypadkach opłata za brak ubezpieczenia obowiązkowego nie jest wymagalna i nie jest pobierana. Złagodzenie dotychczas przyjętego systemowo „ciężaru dowodu”, zdarzały się przypadki pobrania opłaty, gdy nie było w ogóle obowiązku zawarcia umowy (art. 90 uuo).
  • Doprecyzowanie członkostwa zakładów ubezpieczeń w UFG. Odniesienie się do faktycznego wykonywania działalności ubezpieczeniowej w ramach ubezpieczeń obowiązkowych (a nie, tak jak obecnie, do posiadania zezwolenia). PIU w swoim wystąpieniu do Ministerstwa Finansów wyraziła wątpliwość, czy zmiana jest konieczna (art. 97 uuo).
  • Wprowadzenie wprost sankcji za niewykonywanie obowiązków związanych z zasilaniem Ośrodka Informacji UFG oraz aktualizacją przekazywanych danych. W ostatecznej wersji ustawy nie uwzględniono uwag PIU w zakresie sankcji za nieterminowe raportowanie danych do OI UFG (art. 102 ust. 5a uuo).
  • W ostatecznej wersji ustawy wykreślono Rzecznika Finansowego z kręgu podmiotów uprawnionych do dostępu do danych o polisach, szkodach i reprezentantach prowadzonej w OI UFG (art. 104 ust 1 pkt 6), a przyznano te uprawnienia Straży Granicznej (art. 104 ust 1 pkt 15).
  • Wprowadzenie terminu do aktualizacji przez zakłady ubezpieczeń danych przekazywanych do UFG: 7 dni od daty uzyskania informacji o zajściu zdarzenia będącego przyczyną aktualizacji. W podpisanej przez Prezydenta wersji ustawy nie uwzględniono propozycji PIU wydłużenia terminu do 21 dni, co więcej dodano jeszcze słowo „niezwłocznie” („Zakłady ubezpieczeń przekazujące dane do Funduszu są obowiązane do aktualizacji tych danych niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 7 dni od dnia uzyskania informacji o zdarzeniu będącym przyczyną aktualizacji”) (art. 105 ust. 4 uuo).
  • Zmiany związane z pozyskiwaniem notatek policyjnych przez UFG i PBUK.

Zadanie, o którym mowa w art. 136 ustawy, powierzono UFG. Nie uwzględniono uwagi PIU, że wymieniony zakres informacji, które obowiązana jest przekazać do UFG Policja, nie uwzględnia informacji dotyczących uszkodzeń pojazdu/pojazdów biorących udział w zdarzeniu. Ponadto nie wiadomo, czy sprawca był obecny na miejscu zdarzenia podczas interwencji policji. Ponadto w ostatecznej wersji ustawy w art. 105 ust. 8 dodany został termin przechowywania danych o wypadkach – 21 lat (dodanie art. 105b, zmiana w zakresie art. 122 ust. 1, art. 136, art. 136b pkt 5 uuo).

  • Zmiana art. 106 ust. 1 uuo skutkująca zakończeniem swoistej dyskryminacji tych poszkodowanych, którzy są zapobiegliwi i wykupili ubezpieczenia dobrowolne (np. AC, Assisstance, ubezpieczenie mienia). Dotychczas, w przypadku szkody spowodowanej przez nieubezpieczonego lub nieustalonego sprawcę nie otrzymywali oni odszkodowania z UFG, tylko byli zmuszeni skorzystać z posiadanego ubezpieczenia dobrowolnego.
  • W ostatecznej wersji ustawy w art. 108 ust. 2 uuo częściowo uwzględniono propozycję PIU dotyczącą dokumentacji w zakresie zgłoszenia szkody do UFG. Dodatkowo w ust. 3 usunięto możliwość wydłużenia czasu prowadzonego postępowania ze względu na toczące się postępowanie cywilne lub karne.

Ostateczne stanowisko nadzorcze EIOPA dotyczące różnicowania wysokości składek w ubezpieczeniach majątkowych (price walking)

16 marca 2023 r. Europejski Urząd Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych (EIOPA) opublikował ostateczną wersję stanowiska nadzorczego dotyczącego różnicowania składek w ubezpieczeniach majątkowych (Supervisory statement on differential pricing practices in nonlife insurance lines of business)45. Celem jest przeciwdziałanie praktykom taryfikacyjnym zakładów ubezpieczeń, które od konsumentów o podobnej charakterystyce ryzyka pobierają różne składki za te same produkty ubezpieczeniowe. Stanowisko ma ograniczyć „price walking”, czyli zwiększanie składek na etapie odnawiania polisy w oparciu o analizę cech konsumenta niezwiązanych z ryzykiem lub kosztem usług, w szczególności jego cech behawioralnych i niskiej skłonności do poszukiwania innego ubezpieczenia na etapie odnawiania polisy („propensity to shop around at the renewal stage”).

Zabierając głos w konsultacjach publicznych projektu PIU poddała w wątpliwość, czy wydanie stanowiska jest w ogóle konieczne. Podkreśliliśmy, że do tej pory EIOPA nie podejmowała działań, które ingerują w swobodę zakładów ubezpieczeń w taryfikacji składek. Wskazywaliśmy, że tworząc taryfy zakłady ubezpieczeń będą musiały każdorazowo przeprowadzić analizę, czy nie zachodzą przesłanki wymienione przez EIOPA jako niedozwolone. Może się to wiązać z dodatkowymi, nadmiarowymi kosztami administracyjnymi, które będą ograniczać rozwój produktów ubezpieczeniowych. Podnieśliśmy ponadto, że istnieją wątpliwości w zakresie kompetencji EIOPA do podjęcia działań mających charakter soft law regulujących kwestię ochrony praw konsumentów. Taka inicjatywa wydaje się być sprzeczna z zasadą proporcjonalności oraz subsydiarności. Projekt stanowiska nadzorczego EIOPA próbował nadawać organom narodowym dodatkowe kompetencje w zakresie kontroli cen ubezpieczeń. Organy narodowe często nie mają takich uprawnień, a dodatkowych uprawnień nie można domniemywać. Podkreśliliśmy wreszcie, że trudno oddzielić „uzasadnione” podwyżki składek z uwagi na inflację od tych „nadmiarowych” i w konsekwencji określić do jakiego poziomu podwyżek upoważnia dzisiejsza inflacja, a od jakiego jest to już niedozwolony price walking.

Struktura ostatecznej wersji stanowiska nadzorczego EIOPA nie odbiega w sposób znaczący od pierwotnie konsultowanego. EIOPA próbowała jednak nadać mu charakter bardziej ogólnego i mniej nakazowego. Próbowała również adresować zagadnienia wskazywane przez interesariuszy w ramach konsultacji publicznych, w tym przez PIU.

W rozdziale dotyczącym zakresu i celu dokumentu dodano, że praktyki cenowe oparte na kosztach i ryzyku ubezpieczeniowym, w tym uwspólnianie ryzyka ubezpieczeniowego między klientami o wysokim i niskim ryzyku ubezpieczeniowym, są poza zakresem stanowiska nadzorczego (2.11 zdanie drugie). Odnosząc się bezpośrednio do uwag PIU EIOPA wyjaśniła ponadto, że jej stanowisko nadzorcze nie dotyczy podnoszenia cen w związku z inflacją: „Supervisory statement clarifies that the mutualisation of underwriting risks and cost-related price increases (for example as a result of inflation) are out of the scope of the Supervisory statement”.

Na podkreślenie zasługuje zmiana samej definicji „price walking”. O ile w projekcie stanowiska nadzorczego (2.19.) mowa o podwyższaniu składki płaconej przez konsumenta („when the premium paid by the customer is increased at the renewal stage”) o tyle samo stanowisko nadzorcze posługuje się pojęciem wielokrotnego zwiększania (2.12. „when the premium paid by the customer is repeatedly increased at the renewal stage”). Chociaż europejski nadzorca dodaje tu tylko jedno słowo, to jak się wydaje, ma ono istotne znaczenie. Uprawnione jest obecnie twierdzenie, że jednorazowe podwyższenie składki w kolejnym roku ubezpieczenia nie będzie mieścić się w zakresie praktyk cenowych, na które zwraca uwagę EIOPA, musi to być wielokrotne podwyższenie składki. Ten sam zabieg zastosowano w 3.8.1 oraz 3.8.2, gdzie w ostatecznej wersji stanowiska nadzorczego pojawia się przymiot wielokrotności, którego nie było na etapie konsultacji publicznych projektu.

Krokiem w dobrym kierunku jest szersze powoływanie się przez EIOPA w ostatecznym stanowisku nadzorczym na zasadę proporcjonalności. Przykładowo dotyczy to procesu zatwierdzania produktu (3.11) oraz opisu procedur i dokumentacji (3.24). W analogicznych fragmentach projektu stanowiska Europejski Urząd Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych nie powoływał się explicite na zasadę proporcjonalności. Szczególnie istotne wydaje się wskazanie zasady proporcjonalności w zakresie dokumentacji. Procedury mają być proporcjonalne do ryzyka, modelu biznesowego i charakterystyki potencjalnych klientów.

Innym krokiem w dobrym kierunku jest zrezygnowanie przez EIOPA ze szczegółowego wyliczenia, z jakich środków nadzorczych powinny korzystać nadzory narodowe sprawdzając praktyki różnicowania składek przez podległe sobie zakłady ubezpieczeń. W pierwotnym projekcie stanowiska nadzorczego EIOPA wymienia nadzór zza biurka, inspekcje, przeglądy tematyczne, ocenę dokumentacji i procesu sprzedaży (3.28 i 3.29), ostateczne stanowisko nadzorcze nie jest już tak nakazowe. W szczególności odnotować należy zrezygnowanie z wymienienia on-site inspection.

Zasadniczo EIOPA oczekuje, że to krajowe organy będą nadzorować, czy zróżnicowane praktyki cenowe prowadzą do niesprawiedliwego traktowania konsumentów. W konsekwencji wpływ proponowanej regulacji na działalność zakładów ubezpieczeń zależeć będzie przede wszystkim od podejścia lokalnego nadzorcy. Jak wyjaśnia EIOPA – odnosząc się do wątpliwości podniesionych przez PIU – w stanowisku nadzorczym zastosowano podejście oparte na ryzyku, pozostawiając właściwym organom krajowym określenie zakresu ich prac nadzorczych w obszarach, w których uznają, że istnieje większe zagrożenie dla ochrony konsumentów. EIOPA ma zdawać sobie sprawę, że jego stanowisko nadzorcze może mieć pewne implikacje dla rynku i w tym celu stara się znaleźć równowagę między zapewnieniem ochrony konsumentów a jednoczesnym umożliwieniem zainteresowanym stronom czerpania korzyści z praktyk różnicowania cen. W stanowisku nadzorczym uznano, że niektóre rodzaje praktyk różnicowania cen mogą przynosić korzyści konsumentom i z tego powodu EIOPA zdecydowała się nie stosować bardziej „inwazyjnych” instrumentów prawnych („EIOPA has decided against the use of more intrusive legal instruments”). Powyższe należy ocenić pozytywnie, na etapie konsultowana projektu stanowiska EIOPA wcale nie było przesądzone, czy EIOPA nie zdecyduje się na skorzystanie z bardziej „twardego” instrumentu prawnego niż supervisory statement.

Projekt stanowiska UKNF dotyczącego niektórych aspektów stosowania outsourcingu przez zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji

22 listopada 2023 r. Polska Izba Ubezpieczeń otrzymała w trybie roboczym projekt stanowiska UKNF dotyczącego niektórych aspektów stosowania outsourcingu przez zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji. 30 listopada 2023 r. projekt stanowiska UKNF został omówiony na posiedzeniu Zespołu ds. Compliance. Na spotkaniu w UKNF PIU poprosiło o przedstawienie celów wydania Stanowiska KNF. Otrzymaliśmy wyjaśnienia, że na rynku mamy do czynienia z rozbieżną siatką pojęciową i że konieczne jest uporządkowanie. Uzgodniono, że PIU przedstawi pisemne uwagi do projektu Stanowiska UKNF do 15 stycznia 2024 r

Istotą projektu stanowiska nadzorczego KNF jest pogląd, zgodnie z którym „w toku klasyfikacji funkcji oraz czynności jako podstawowych lub ważnych, zakłady nie powinny ograniczać się tylko do katalogu czynności ubezpieczeniowych lub reasekuracyjnych”. W szczególności należy wziąć pod uwagę również czynności operacyjne. Tzw. outsourcing kwalifikowany wiąże się z koniecznością notyfikowania do KNF zamiaru zawarcia umowy outsourcingu oraz poddania kontrahenta możliwej kontroli KNF. Z perspektywy zakładu ubezpieczeń są to dodatkowe obciążenia administracyjne i koszty wynikające z wyższych stawek w przypadku tego typu umów outsourcingu. Pierwotny projekt stanowiska wymieniał wybrane przykłady outsourcingu „kwalifikowanego”, z którym KNF wiązać będzie rozszerzone obowiązki administracyjne. Za podstawowe lub ważne projekt uznaje co najmniej czynności ubezpieczeniowe z zakresu:

  • oceny ryzyka w umowach ubezpieczenia i umowach gwarancji ubezpieczeniowych;
  • ustalania przyczyn i okoliczności zdarzeń losowych;
  • ustalania wysokości szkód oraz rozmiaru odszkodowań i innych świadczeń należnych uprawnionym z umów ubezpieczenia lub umów gwarancji;
  • składania oświadczeń woli w sprawach roszczeń o odszkodowania lub inne świadczenia należne z tytułu umów ubezpieczenia lub umów gwarancji ubezpieczeniowych;
  • wypłacania odszkodowań i innych świadczeń należnych z tytułu umów ubezpieczenia lub umów gwarancji ubezpieczeniowych;
  • ustalania wartości przedmiotu ubezpieczenia;
  • tworzenia produktów;
  • lokowania środków zakładu ubezpieczeń.

Ponadto, w opinii KNF, ze względu na skalę wykorzystania systemów informatycznych, za podstawowe lub ważne należy uznawać co najmniej następujące czynności niebędące czynnościami ubezpieczeniowymi lub reasekuracyjnymi:

  • przechowywanie i archiwizacja danych;
  • zapewnianie ciągłego utrzymania i wsparcia systemów informatycznych.

Z kolei do czynności, które co do zasady nie powinny być uznane za podstawowe lub ważne, KNF proponuje zaliczyć:

  • zapewnianie bezpieczeństwa budynków i personelu;
  • rekrutowanie pracowników, usługi kadrowo-płacowe, szkolenia personelu;
  • usługi doradcze, które nie stanowią części działalności zakładu jak np. usługi prawne, szkolenia;
  • usługi marketingowe, badania rynkowe;
  • usługi kurierskie, pocztowe, transportowe;
  • administrację budynków i czynności obsługowe.

Prace nad projektem stanowiska UKNF w zakresie outsourcingu były kontynuowane w roku 2024.

 

 

Komisja ubezpieczeń wzajemnych

Przewodniczący: Grzegorz Buczkowski
Sekretarz: Hanna Karwat-Ratajczak
Liczba posiedzeń w 2023 r.: 0

Najważniejsze opracowania i rekomendacje

  • Regulacje dotyczące restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji zakładów ubezpieczeń („Resolution”) w zakresie dotyczącym towarzystw ubezpieczeń wzajemnych.
  • Prace powołanej przez komisję Grupy Ekspertów nad przedstawionym przez BFG projektem przepisów dla TUW-ów.

 

 

Grupa robocza ds. chmury obliczeniowej

Przewodniczący: Aleksandra Podhajska (do czerwca 2023 r.)
Sekretarz: Mariusz Kuna
Liczba posiedzeń w 2023 r.: 0

Najważniejsze opracowania i rekomendacje

Członkowie Grupy roboczej monitorowali obowiązywanie w branży ubezpieczeniowej drugiej wersji „Standardu wdrożeń przetwarzania informacji w chmurze obliczeniowej”. Dokument został opublikowany na stronie internetowej PIU.

 

 

Zespół ds. DORA

Przewodniczący: Damian Jagusz (od marca 2023 r.)
Sekretarz: Mariusz Kuna
Liczba posiedzeń w 2023 r.: 14

Zarząd PIU powołał Zespół ds. DORA. Celem Zespołu jest wypracowywanie stanowisk dotyczących zagadnień związanych z interpretacją Digital Operational Resilience Act (DORA), czyli unijnego Rozporządzenia PEiR 2022/2554 z dnia 14 grudnia 2022 r. w sprawie operacyjnej odporności cyfrowej sektora finansowego.

Od 17 stycznia 2025 należy stosować przepisy Rozporządzenia DORA, a prace Zespołu PIU pomogą zakładom ubezpieczeń w przygotowaniu się do wdrożenia przedmiotowych przepisów.

Najważniejsze opracowania i rekomendacje

Prace Zespołu rozpoczęto od wybrania partnera zewnętrznego – firmy PwC. Kolejnym krokiem było przeprowadzenie analizy skali przygotowania sektora ubezpieczeń do wdrożenia poszczególnych wymagań rozporządzenia. Na podstawie przeprowadzonej analizy wskazano obszary do dalszych, pogłębionych prac Zespołu.

W roku 2023 prace Zespołu zostały skoncentrowane nad wypracowaniem standardów rynkowych w zakresie wymagań dotyczących zarządzania ryzykiem ICT w zakładzie ubezpieczeń oraz zarządzania dostawcami usług ICT. Standardy te mają szczegółowo wskazywać, jakie wymagania muszą spełnić towarzystwa ubezpieczeniowe, jakie dokumenty powinny posiadać oraz jakich dokumentów powinny oczekiwać od zewnętrznych dostawców usług ICT.

Najważniejsze opinie i konsultacje

Członkowie Zespołu PIU analizowali projekt regulacyjnych standardów technicznych (RTS) i wykonawczy standard techniczny (ITS) do DORA. Pakiet regulacji przygotowała EIOPA i poddała publicznym konsultacjom do 11 września 2023 r.

Najważniejsze konferencje i seminaria

  • 11 lipca 2023 r. Zespół PIU spotkał się z przedstawicielami Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego w celu synergii działań przygotowujących branżę finansową do wdrożenia przepisów DORA.
  • 1 września 2023 r. z inicjatywy Zespołu PIU przeprowadzono wspólną dyskusję z przedstawicielami Polskiej Izby Informatyki i Telekomunikacji (PIIT). Spotkanie dedykowane było wypracowaniu wspólnego stanowiska odnośnie RTS poddanych do publicznych konsultacji przez EIOPA
  • 26 września 2023 r. z inicjatywy Zespołu PIU odbyło się posiedzenie z udziałem przedstawicieli Związku Banków Polskich. Spotkanie poświęcono scenariuszom i praktykom przygotowania się rynku finansowego do wdrożenia przepisów DORA.

 

 

Komisja ds. zarządzania ryzykiem

Przewodniczący: Paweł Dygas
Sekretarz: Rafał Mańkowski
Liczba posiedzeń w 2023 r.: 10

Najważniejsze opracowania i rekomendacje

  • Przygotowanie raportów dla zakładów uczestniczących w Bazie OpRisk.
  • Przygotowanie metodyki testów warunków skrajnych, w tym scenariuszy długoterminowych dotyczących ryzyk zmiany klimatu.

Najważniejsze opinie i konsultacje

  • Przygotowywanie stanowiska dla Ministerstwa Finansów podczas trilogów w sprawie poprawek do dyrektywy WYPŁACALNOŚĆ II. Komisja opiniowała kilkadziesiąt dokumentów dotyczących między innymi: marginesu ryzyka, zasad uwzględniania papierów długoterminowych w wymogach kapitałowych, ryzyka stóp procentowych, kryteriów istotnej działalności, działalności transgranicznej, planów zarządzania płynnością oraz planów przejścia.
  • Opiniowanie projektu rekomendacji UKNF w sprawie ORSA.
  • Opiniowanie metodyki BION, w szczególności: sposobu obliczania wskaźnika płynnych aktywów, wskaźnika odnowień umów oraz monitoringu skarg na zakład.

Najważniejsze konferencje i seminaria

  • Komisja zorganizowała cykl webinarów, które dotyczyły różnych aspektów ESG w systemie zarządzania ryzykiem w zakładach ubezpieczeń i reasekuracji. Poszczególne wystąpienia dotyczyły ryzyk związanych z: ujawnieniami, zarządzaniem produktami, stratami wizerunkowymi, obliczaniem rezerw, raportowaniem oraz inwestowaniem.

 

 

Zespół bancassurance i sprzedaży affinity

Przewodnicząca: Agnieszka Gocałek
Sekretarz: Piotr Wrzesiński
Liczba posiedzeń w 2023 r.: 5

Najważniejsze opracowania i rekomendacje

W 2023 r. prace Zespołu dotyczyły przede wszystkim przedstawionego przez UKNF w czerwcu 2022 r. projektu nowelizacji Rekomendacji U, analizy i wypracowania stanowiska rynku do raportu i ostrzeżenia EIOPA dotyczącego ubezpieczeń spłaty kredytu i pożyczki (CPI) oferowanych przez banki, jak również projektu „Dobrych praktyk PIU i ZBP w zakresie ubezpieczeń spłaty kredytu lub pożyczki (CPI)”.

Zespół koordynował również przygotowanie kwartalnych raportów, prezentujących zmiany zachodzące na rynku bancassurance.

Najważniejsze konferencje i seminaria

13 listopada 2022 r. odbył się XII Kongres bancassurance „Klient, bank, ubezpieczyciel – partnerzy w bancassurance”.

 

 

Grupa robocza ds. Rekomendacji U

Przewodniczący: Jarosław Bartkiewicz
Sekretarz: Piotr Wrzesiński
Liczba posiedzeń w 2023 r.: 20

W grudniu 2022 r Polska Izba Ubezpieczeń powołała grupę roboczą składającą się z prezesów i członków zarządów wybranych zakładów ubezpieczeń i banków oraz Związku Banków Polskich, której celem było wypracowanie propozycji podejścia do określania wartości produktu dla klienta w ramach prac nad nowelizacją Rekomendacji U KNF.

Grupa robocza przygotowała szczegółową analizę raportu i ostrzeżenia EIOPA odnoszącą się do rynku bancassurance w Polsce oraz propozycję innego podejścia do określania wartości produktu dla klienta niż w proponowanym pierwotnie przez KNF w rekomendacji 20 w projekcie nowelizacji Rekomendacji U.

Grupa przygotowała ponadto projekt „Dobrych praktyk PIU i ZBP w zakresie ubezpieczeń spłaty kredytu lub pożyczki (CPI)”.

 

 

Grupa robocza ds. IRRD

Przewodniczący: Paweł Dygas
Sekretarz: Piotr Wrzesiński
Liczba posiedzeń w 2023 r.: 2

We wrześniu 2023 r. Polska Izba Ubezpieczeń powołała Grupę roboczą ds. Insurance Recovery and Resolution Directive, której celem jest przygotowanie do udziału branży w procesie implementacji dyrektywy IRRD w Polsce. W 2023 r. odbyły się 2 spotkania grupy o charakterze przygotowawczym do dalszych szczegółowych prac, w tym m.in. omówienie doświadczeń na rynku bankowym przy wdrożeniu dyrektywy BRRD oraz omówienie możliwych rozwiązań dla towarzystw ubezpieczeń wzajemnych.

Grupa przygotowała ponadto projekt „Dobrych praktyk PIU i ZBP w zakresie ubezpieczeń spłaty kredytu lub pożyczki (CPI)”.