Szanowni Państwo,
serdecznie zapraszam do lektury Raportu Rocznego Polskiej Izby Ubezpieczeń (PIU) za rok 2023. Był to rok, w którym intensywnie pracowaliśmy nad licznymi aktami prawnymi, zarówno unijnymi, jak i krajowymi.
Wiele miejsca poświęciliśmy pracom nad Rekomendacją U w obszarze ubezpieczeń na życie. Istotną częścią tych prac był dokument Dobrych praktyk w zakresie ubezpieczeń spłaty kredytu lub pożyczki (CPI). Przygotowanie dobrych praktyk wymagało zaangażowania wielu ekspertów zarówno ubezpieczeniowych, jak i bankowych, z ramienia Związku Banków Polskich.
Drugim istotnym i bardzo złożonym projektem, który zdominował prace Izby w obszarze ubezpieczeń na życie był projekt Komisji Europejskiej dot. Retail Investment Strategy. Nowelizuje on przepisy dotyczące dystrybucji produktów inwestycyjnych, zarówno rynku kapitałowego w zakresie dyrektywy MIFiD II oraz rynku ubezpieczeniowego w ramach dyrektywy w sprawie dystrybucji ubezpieczeń (IDD). Wiele propozycji zawartych w przedstawionym przez Komisję Europejską projekcie było niekorzystnych dla polskiego rynku ubezpieczeniowego i mogło pozbawić Polaków dostępu do produktów inwestycyjnych. Prace kontynuujemy.
W ubezpieczeniach majątkowych w pierwszej połowie roku koncentrowaliśmy się na skutkach rekomendacji KNF dotyczących likwidacji szkód, które obowiązują od listopada 2022 r. Istotnym wydarzeniem była Uchwała Sądu Najwyższego o stosowaniu rabatów w OC – istotnym zarówno na etapie likwidacji szkody, jak i na etapie sporu sądowego. Komentowaliśmy tę uchwałę w pierwszym kwartale 2023 r.
W połowie roku rozpoczęliśmy też prace dotyczące rekomendacji dystrybucyjnej KNF
W 2023 r. poza wymienionymi PIU konsultowała i pracowała nad dziesiątkami innych aktów prawnych, zarówno krajowych, jak i międzynarodowych. Wśród nich wymienić trzeba dyrektywę dotyczącą uporządkowanej likwidacji i upadłości zakładów ubezpieczeń (IRRD). Trwały prace nad dyrektywą Solvency II. Rok 2023 był intensywny pod względem zmian prawa związanego z cyfryzacją. W styczniu weszło w życie rozporządzenie PE w sprawie cyfrowej odporności operacyjnej DORA (Digital Operational Resilience Act). Akt ten zacznie obowiązywać od stycznia 2025 r. Podjęliśmy prace nad jak najlepszym przygotowaniem do wymagań tej regulacji. Istotnym aktem okazało się też rozporządzenie o otwartych finansach – tzw. FIDA. Akt ten w swoim założeniu ma dać klientom szeroko rozumianego sektora finansowego pełną władzę nad swoimi danymi.
W ubezpieczeniach komunikacyjnych istotna była również implementacja do przepisów krajowych zmian wynikających z dyrektywy komunikacyjnej. Prace w tym zakresie rozpoczęły się pod koniec 2022 r., kiedy został przedstawiony pierwszy projekt zmian do ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, UFG i PBUK. Projekt ten przewidywał m.in. przyjęcie definicji ruchu pojazdu, podwyższenie minimalnych sum gwarancyjnych w OC ppm, uregulowanie kwestii wydawania i wykorzystywania zaświadczeń o przebiegu ubezpieczenia oraz zasady funkcjonowania funduszu ds. niewypłacalności.
Intensywne prace nad projektami unijnymi związane były z kończącą się w 2024 r. kadencją parlamentu europejskiego. Unijne akty prawne wymagają od nas ogromnego wysiłku implementacyjnego. W wielu wypadkach przepisy wpływają na koszty działalności ubezpieczeniowej oraz możliwości oferowania ochrony klientom. To istotne, by w pracach zarówno na poziomie unijnym, jak i potem krajowym uwzględniać specyfikę danego rynku. Ważne też, by zachować równowagę między dążeniem do ochrony konsumentów a możliwościami rynku. To istota naszych prac legislacyjnych.
W 2023 roku doświadczyliśmy wielu gwałtownych zjawisk, które w skali globalnej spowodowały olbrzymie szkody. Mieliśmy do czynienia z niszczycielskimi powodziami oraz dzikimi pożarami na niespotykaną skalę. W samej Kanadzie spłonęły lasy o powierzchni jednej trzeciej Polski. Również w kraju obserwowaliśmy coraz wyższą częstotliwość występowania gradobić, deszczy nawalnych, powodzi błyskawicznych i silnych wiatrów. Dlatego rynek bada, w jakim stopniu przygotowany jest na takie zjawiska kapitałowo. Komisja ds. zarządzania ryzykiem przygotowuje każdego roku propozycję metodyki testów warunków skrajnych. Temat ochrony klimatu i roli ubezpieczycieli w tym stał się kanwą raportu wydanego w lipcu 2023 r. „Klimat rosnących strat. Rola ubezpieczeń w ochronie klimatu i transformacji energetycznej”, opracowanego we współpracy z EY.
Raport stanowi nasz istotny wkład w dyskusję o zarządzaniu ryzykiem klimatycznym, ale też uświadamia odbiorcom, że bez ubezpieczeń transformacja energetyczna nie będzie możliwa.
W 2023 r. przygotowaliśmy również drugą edycję raportu pokazującego wpływ ubezpieczeń na polską gospodarkę i społeczeństwo. Pokazaliśmy w nim, jak pomagają ubezpieczyciele, ale też po raz kolejny zbadaliśmy obawy Polaków. Prezentacja mapy ryzyka Polaków była ważnym wątkiem komunikacji konsumenckiej PIU w 2023 r., zwłaszcza w kontekście rosnącej inflacji i niedoubezpieczenia Polaków.
Tymczasem, oddaję w Państwa ręce publikację, zawierającą podsumowanie wyników rynku ubezpieczeń, opis panujących na nim trendów i sytuacji makroekonomicznej oraz sprawozdanie z prac prowadzonych przez Izbę w 2023 roku.
Jan Grzegorz Prądzyński
Prezes Zarządu
Polska Izba Ubezpieczeń
